www-wprost-pl_ar_vmy0yrbk 02.pdf

(1633 KB) Pobierz
145133367 UNPDF
Niedziela,  30 Sierpnia 2009 r.  |  Wydanie:  34/35/2009 (1388)  
i Wprost 24 j F orum  
SZUKAJ
 
NASZE SERWISY
Cofnij   |   Poleć stronę | Drukuj |     
PO
 
Polska roponośna
Autor:
ostatnie artykuły autora
KRAJ   
ŚWIAT   
ŻYCIE   
WALUTY   
GIEŁDA   
ANALIZY   
BLOGBOX   
Kilka miliardów dolarów wart jest polski spadek w Azerbejdżanie Nie Jan Kulczyk, lecz 
spadkobiercy krewnych zmarłego w lipcu 1904 r. na Kaukazie inżyniera górnictwa 
Witolda Zglenickiego mogliby dziś przewodzić liście najbogatszych Polaków. Zapisy, 
które pochodzący z drobnej szlachty mazowieckiej Zglenicki poczynił w testamencie 
na rzecz swych krewnych oraz instytucji naukowych, przekraczały bowiem wartość 
majątku przekazanego kilka lat wcześniej przez Alfreda Nobla ustanowionej jego 
ostatnią wolą sztokholmskiej fundacji.  
Sławomir Kuliński 
Petroruble z nieba   
Warszawski adwokat Władysław Smoleński, wyznaczony na wykonawcę testamentu, 
począwszy od 1905 r. wydzierżawiał albo sprzedawał działki naftowe Zglenickiego, 
zobowiązując nabywców do wypłacania procentu z zysków osobom i instytucjom 
wskazanym w testamencie. Zawarł m.in. umowę z założoną w 1883 r. przez barona 
Alfonsa Rothschilda Kompanią Kaspijsko­Czarnomorską, która miała co miesiąc 
wypłacać Kasie im. Józefa Mianowskiego kwotę równą wartości 16 proc. gazu i 20 proc. 
ropy wydobytych z objętego przez nią pola naftowego w Surachanach.  
Lolek 
Katarzyna Kozłowska 
biedroniowców
Tomasz Terlikowski 
KULTURA   
TYGODNIK   
ARCHIWUM   
DZIAŁY   
AUTORZY   
FORUM   
RSS   
POCZTA   
BLOGI   
LUDZIE   
PRACA   
RANKINGI   
EDUKACJA   
SMAKI   
BLOGBOX   
INFOTUBA   
GOVER   
PITBUL   
REKLAMA
pozostałe Blogi
 
Jak zauważył prof. Andrzej Chodubski, autor książki "Witold Zglenicki. Polski Nobel. 1850­
1904", w początku XX wieku w Kongresówce wiedza o rzeczywistej wartości uczynionych 
przez Zglenickiego zapisów była de facto żadna. Ale sumy, jakie zaczęły spływać od 1906 
r. do Warszawy z Baku, zupełnie zaskoczyły Kasę im. Józefa Mianowskiego ­ do czasu 
wybuchu I wojny światowej wpływy z wydobycia ropy stanowiły 63 proc. wszystkich 
darowizn przekazanych fundacji od 1881 r. Stała się ona najbogatszą instytucją naukową 
na obszarze trzech zaborów.  
Mimo tego rodziny Zglenickich, Załusków i Winogradowów twierdziły, że do obdarowanych 
trafiła nikła część należnych im kwot. Z szacunków wynikało, że kompania Rothschildów i 
inne spółki, którym wydzierżawiono pola roponośne polskiego inżyniera, powinny 
przekazać zapisobiorcom w latach 1908­1915 ­ wedle dzisiejszej wartości ­ ponad 220 
mln USD (utworzona w 1900 r. fundacja Nobla dysponowała początkowo kwotą o 40­60 
mln USD mniejszą). Tymczasem na przykład do Kasy im. Józefa Mianowskiego trafiły we 
wspomnianym okresie środki o dzisiejszej wartości 13,5 mln USD ­ ułamek należnej 
kwoty. Później niemożność realizacji zapisów testamentu uzasadniała wojna i upadek 
caratu.  
 
Bitwa o złote runo   
Już po kilku latach od śmierci inżyniera rodzina Zglenickiego oprotestowała sposób 
realizacji testamentu. Maria Winogradowa prosiła krewnych, by wspólnie powstrzymali 
"trwoniącego spadek" egzekutora testamentu. Świadomie albo nie wydzierżawiał on pola 
naftowe stosunkowo tanio, a uzgodnione przez niego zobowiązania nabywców wobec 
spadkobierców Zglenickiego były minimalne w porównaniu z błyskawicznie rosnącą 
wartością ropy i owych działek. Co więcej, korzystniejszą ofertę dzierżawy pól 
przekazanych Kompanii Kaspijsko­Czarnomorskiej przedstawiła spółka rodziny polskich 
nafciarzy ­ Rylskich.  
W 1912 r. sąd w Baku odrzucił pozew bratanków Zglenickiego, którzy domagali się m.in. 
unieważnienia umów między Kasą im. Józefa Mianowskiego i Rothschildami. W kolejnym 
procesie wystąpili oni wręcz o unieważnienie testamentu, ale Kasa im. Józefa 
Mianowskiego, i tak oszołomiona sumami napływającymi z Baku, wzięła stronę 
Rothschildów, broniąc podpisanych z nimi umów (reprezentował ją adwokat bankierskiej 
rodziny). Spór stał się głośny, lecz wybuch wojny przerwał sądowe potyczki.  
Stanisław Zglenicki, bratanek Witolda Zglenickiego, i Tymoteusz Załuska (brat cioteczny 
Stanisława) usiłowali na Kaukazie sami odzyskaś majątek "polskiego Nobla". Jesienią 
1914 r. założyli spółkę Złote Runo (potem przemianowaną na Dom Handlowy Zglenicki i 
Spółka) i wykorzystując wojenny chaos, przejęli lub kupili około 70 szybów naftowych 
wokół Baku. Stanisław, ufając, że uda mu się odzyskać działki naftowe zmarłego stryja, 
prowadził biznes w Azerbejdżanie aż do 1927 r., gdy bolszewicy porzucili Nową 
Ekonomiczną Politykę i przestali tolerować drobnych prywatnych przedsiębiorców. Anatol 
Winogradow po śmierci swej matki w 1922 r. nie interesował się spadkiem po ojcu.  
Sprawę testamentu Zglenickiego rozpatrywano podczas konferencji pokojowej w Rydze w 
1921 r., po wojnie polsko­bolszewickiej. Broniąc interesów Kasy im. Józefa 
Mianowskiego, polski rząd domagał się wypłacenia jej należnych za lata wojny kwot z 
tytułu wydobycia ropy na działkach Zglenickiego i przyznania koncesji na dalszą 
eksploatację działek. Rząd sowiecki w 1923 r. przystał na to, ale pod niemożliwym do 
spełnienia warunkiem: Polska miała uznaś konfiskatę majątków wszelkich innych 
właścicieli z przedrewolucyjnej Rosji.  
Pod koniec II wojny światowej (w październiku 1944 r.) Tymoteusz Załuska zwrócił się do 
PKWN o interwencję w sprawie wykonania testamentu Zglenickiego, w latach 80. petycje 
do gen. Wojciecha Jaruzelskiego kierowali dalsi krewni Zglenickiego ­ bez skutku. W 
początku lat 50. władze zlikwidowały Kasę im. Józefa Mianowskiego, włączając ją wraz z 
aktywami do PAN.  
FELIETONIŚCI 
Głos z Ameryki ­ Alicja w 
Okiem Brytyjczyka ­ 
Kra
Cen
z dnia:  2009­08­30  
 
Rodz
miesz
 
i
Miejs
Index Wartość Zmiana
WIG 28848.8 +2.03%
WIG20 1805.5 +3.19%
TECH 797.7 +0.29%
MWIG40 1677.3 +2.09%
SWIG80 8586.5 +1.83%
SKOJARZENIA (0) 
Jesteś pierwszym, który 
może dodać TAGI do tej 
strony.  
 
DODAJ
Mark
GPW w Warszawie  
145133367.157.png 145133367.168.png 145133367.179.png 145133367.189.png 145133367.001.png 145133367.012.png 145133367.023.png 145133367.034.png 145133367.045.png 145133367.056.png 145133367.067.png 145133367.078.png 145133367.089.png 145133367.100.png 145133367.111.png 145133367.118.png 145133367.119.png 145133367.120.png 145133367.121.png 145133367.122.png 145133367.123.png 145133367.124.png 145133367.125.png 145133367.126.png 145133367.127.png 145133367.128.png 145133367.129.png 145133367.130.png 145133367.131.png 145133367.132.png 145133367.133.png 145133367.134.png 145133367.135.png 145133367.136.png 145133367.137.png 145133367.138.png 145133367.139.png 145133367.140.png 145133367.141.png 145133367.142.png 145133367.143.png 145133367.144.png 145133367.145.png 145133367.146.png 145133367.147.png 145133367.148.png 145133367.149.png 145133367.150.png 145133367.151.png 145133367.152.png 145133367.153.png 145133367.154.png 145133367.155.png 145133367.156.png 145133367.158.png 145133367.159.png 145133367.160.png 145133367.161.png 145133367.162.png 145133367.163.png 145133367.164.png 145133367.165.png 145133367.166.png 145133367.167.png 145133367.169.png 145133367.170.png 145133367.171.png 145133367.172.png 145133367.173.png 145133367.174.png 145133367.175.png 145133367.176.png 145133367.177.png 145133367.178.png 145133367.180.png 145133367.181.png 145133367.182.png
 
145133367.183.png 145133367.184.png 145133367.185.png 145133367.186.png 145133367.187.png 145133367.188.png 145133367.190.png 145133367.191.png 145133367.192.png 145133367.193.png 145133367.194.png 145133367.195.png 145133367.196.png 145133367.197.png 145133367.198.png 145133367.199.png 145133367.002.png 145133367.003.png 145133367.004.png 145133367.005.png 145133367.006.png 145133367.007.png 145133367.008.png 145133367.009.png
 
początku lat 50. władze zlikwidowały Kasę im. Józefa Mianowskiego, włączając ją wraz z 
aktywami do PAN.  
Dziś potomkowie Zglenickiego (na przykład w Warszawie mieszka wnuczka Tymoteusza 
Załuski) nie próbują dochodzić roszczeń. ­ Nikt nie zgłaszał się do nas z prośbą o 
ustalenie stanu prawnego działek, z których dochody rozdysponował Zglenicki, lub pomoc 
w ich odzyskaniu ­ mówi Wojciech Górecki, radca polskiej ambasady w Baku. Uważa on, 
że podobne działania mogłyby zaszkodzić stosunkom Polski z niepodległym od 1991 r. 
Azerbejdżanem.  
 
 
Mode
Cena
 
POPRZEDNIA NASTĘPNA
Strona 2 z 3 
Dodaj do:
DODAJ KOMENTARZ
 
DOŁĄCZ DO DYSKUSJI
Liczba wpisów w tym temacie [0]
   ŚWIAT
   GOSPODARKA
   SPOŁECZEŃSTWO
AWR Wprost:
Serwisy:
Inne:
Zgłoś błąd na stronie
Powrót na początek   
 
Odwiedź: 
 
 
   
   
 
 
 
© 1998­2009 Agencja Wydawniczo­Reklamowa Wprost Sp. z o.o. Wszelkie prawa zastrzeżone.
Agencja Wydawniczo­Reklamowa "Wprost" na podstawie art. 25 ust. 1 pkt. 1 b ustawy 
z dnia 4 lutego 1994 roku o prawie autorskim i prawach pokrewnych wyraźnie zastrzega, 
że dalsze rozpowszechnianie artykułów zamieszczonych na portalu  www.wprost.pl   jest zabronione.  
145133367.010.png 145133367.011.png 145133367.013.png 145133367.014.png 145133367.015.png 145133367.016.png 145133367.017.png 145133367.018.png 145133367.019.png 145133367.020.png 145133367.021.png 145133367.022.png 145133367.024.png 145133367.025.png 145133367.026.png 145133367.027.png 145133367.028.png 145133367.029.png 145133367.030.png 145133367.031.png 145133367.032.png 145133367.033.png 145133367.035.png 145133367.036.png 145133367.037.png 145133367.038.png 145133367.039.png 145133367.040.png 145133367.041.png 145133367.042.png 145133367.043.png 145133367.044.png 145133367.046.png 145133367.047.png 145133367.048.png 145133367.049.png 145133367.050.png 145133367.051.png 145133367.052.png 145133367.053.png 145133367.054.png 145133367.055.png 145133367.057.png 145133367.058.png 145133367.059.png 145133367.060.png 145133367.061.png 145133367.062.png 145133367.063.png 145133367.064.png 145133367.065.png 145133367.066.png 145133367.068.png 145133367.069.png 145133367.070.png 145133367.071.png 145133367.072.png 145133367.073.png 145133367.074.png 145133367.075.png 145133367.076.png 145133367.077.png 145133367.079.png 145133367.080.png 145133367.081.png 145133367.082.png 145133367.083.png 145133367.084.png 145133367.085.png 145133367.086.png 145133367.087.png 145133367.088.png 145133367.090.png 145133367.091.png 145133367.092.png 145133367.093.png 145133367.094.png 145133367.095.png 145133367.096.png 145133367.097.png 145133367.098.png 145133367.099.png 145133367.101.png 145133367.102.png 145133367.103.png 145133367.104.png 145133367.105.png 145133367.106.png 145133367.107.png 145133367.108.png 145133367.109.png 145133367.110.png 145133367.112.png 145133367.113.png 145133367.114.png 145133367.115.png 145133367.116.png 145133367.117.png

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin