PEDAGOGIKA
Greckie paidagogos (pais-chłopiec, ago-prowadzę) – „prowadzący dziecko"
Nauka o wychowaniu, której przedmiotem jest działalność wychowawcza, mająca na celu wyposażenie całego społeczeństwa, a przede wszystkim młodego pokolenia w wiedzę, sprawności ogólne i zawodowe, zainteresowania, systemy wartości, postawy i przekonania oraz przysposobienie do oddziaływania na własny rozwój.
GAŁĘZIE PEDAGOGIKI
l Pedagogika ogólna - Dyscyplina naukowa zajmująca się podstawami wychowania, jego strukturą i celami oraz metodologią badań filozoficznymi podstawami edukacji oraz analizą doktryn pedagogicznych.
l Pedagogika szczegółowa- dydaktyka - Nauka zajmująca się kształceniem ludzi. Nauczanie innych i uczenie się. Badanie działalności osób nauczających i uczących się, celów i treści oraz metod, środków i organizacji kształcenia. Określana jest teorią nauczania i uczenia się, dzieli się na dydaktykę ogólną i szczegółową
Dydaktyka ogólna - bada problemy podstawowe, wspólne dla wszelkiego nauczania i uczenia się.
Dydaktyka szczegółowa - bada zagadnienia specyficzne dla jakiegoś szczególnego rodzaju nauczania, dla wybranego przedmiotu nauczania czy też jakiegoś szczebla szkoły. Zajmuje się przygotowaniem nauczyciela do nauczania określonego przedmiotu na określonym szczeblu kształcenia.
l Pedagogika pracy - Dyscyplina pedagogiczna, której przedmiotem badań jest praca ludzka,jej różne uwarunkowania oraz wpływ wychowawcy na jednostkę.
l Pedagogika specjalna - Nauka o wychowaniu i kształceniu osób niepełnosprawnych, odbiegających od normy psychicznej i/lub fizycznej.
l Pedagogika porównawcza - Dyscyplina pedagogiczna zajmująca się analizą i porównaniem systemów wychowania i oświaty w różnych krajach w powiązaniu z ich rozwojem polityczno-ekonomicznym i społeczno-kulturowym.
l Pedagogika społeczna,
l Historia wychowania i oświaty - Dyscyplina pedagogiczna przedstawiająca historyczny rozwój teorii i praktyki edukacyjnej w danym kraju na tle przemian edukacyjnych na świecie.
l Teoria wychowania - Zajmuje się problematyką celów, treści, metod i organizacji wychowania.
l Andragogika - Pedagogika dorosłych, zajmuje się badaniem zagadnień kształcenia, samokształcenia i wychowania młodzieży pracującej i dorosłych.
l Pedeutologia - Dział pedagogiki, której przedmiotem są: zagadnienia dotyczące nauczycieli, takie jak osobowość nauczyciela, dobór kandydatów do zawodu nauczycielskiego, kształcenie i doskonalenie nauczycieli, ich praca zawodowa.
l Geragogika - Zajmuje się kształceniem i wychowaniem ludzi starszych oraz organizacją czasu wolnego osobom starszym.
Działy pedagogiki specjalnej
l Surdopedagogika – gr. surdos (głuchy) – wychowanie i kształcenie osób głuchych i niedosłyszących.
l Tyflopedagogika – gr. tyflos (ślepy)- wychowanie i kształcenie osób niedowidzących i niewidomych.
l Oligofrenopedagogika – gr. oligos (mały), phren (umysł)- wychowanie i kształcenie osób opróżnionych w rozwoju umysłowym.
l Logopedia – gr. logos (słowo) – dyscyplina, której przedmiotem jest mowa:przekazywanie i odbiór informacji słownych oraz jej strona dźwiękowa (fonetyka, regulacja oddechu i głosu, rozwój i percepcja mowy, nauczanie mowy głuchych i głuchoniemych, patologia mowy, teoria i praktyka żywego słowa).
l Pedagogika resocjalizacyjna – wychowanie i kształcenie osób niedostosowanych społecznie.
l Pedagogika rewalidacyjna – łac. re (znów), validus (mocny) – oddziaływania zmierzające do przywrócenia pełni sił osobom osłabionym poważną chorobą lub urazami. Przedmiotem jej działań jest również pomoc osobom niepełnosprawnym w dostosowaniu się lub powrocie do życia w społeczeństwie
KSZTAŁCENIE:
Ogół czynności i procesów umożliwiających ludziom poznanie przyrody, społeczeństwa i kultury, a zarazem uczestnictwo w ich przekształcaniu, jak również osiągnięcie możliwie wszechstronnego rozwoju sprawności fizycznych i umysłowych, zdolności i uzdolnień, zainteresowań i zamiłowań, przekonań i postaw oraz zdobycie pożądanych kwalifikacji zawodowych.
Kształcenie to nauczanie i uczenie się.
NAUCZANIE:
Planowa i systematyczna praca nauczyciela z uczniami, mająca na celu wywołanie pożądanych trwałych zmian w ich postępowaniu, dyspozycjach i całej osobowości.
UCZENIE SIĘ:
Proces, w którego toku na podstawie doświadczenia, poznania i ćwiczenia powstają nowe formy zachowania się i działania lub ulegają zmianom formy wcześniej nabyte.
RODZAJE UCZENIA SIĘ
l Uczenie się całościowe- pamięciowe opanowywanie całości danego materiału.
l Uczenie się częściami- pamięciowe opanowywanie fragmentów danego materiału
l Uczenie się mimowolne- niezamierzone, występuje, gdy jednostka nastawiona jest na pracę, zabawę lub inne zadania i mimochodem dokonuje obserwacji, poznaje coś, zapamiętuje.
l Uczenie się przez naśladowanie- wzorowanie się na postępowaniu, poglądach innych osób.
l Uczenie się przez próby i błędy- przy rozwiązywaniu zadań całkowicie nowych podejmowanie kilku prób do osiągnięcia rezultatów
SAMOKSZTAŁCENIE:
l Samodzielne, świadome, celowe i poddane własnej kontroli zdobywanie lub modernizowanie wiedzy ogólnej bądź kwalifikacji, poprzez podejmowanie określonych zadań poznawczych i kształcących.
l Samokształcenie nie jest realizowane pod kierunkiem nauczyciela lecz po własnym kierunkiem podmiotu.
l Efekty samokształcenia sprawdzane są przez życie, współtowarzyszy pracy, a także rodzinę bliższą i dalszą.
Cele samokształcenia:
l Stałe dążenie do rozwoju, doskonalenia i wzbogacania osobowości,
l Odpowiednie przygotowanie do zawodu,
l Aktywne uczestnictwo w pomnażaniu dorobku kultury narodowej, poznawanie jej dziedzictwa, tradycji i osiągnięć.
Metody samokształcenia:
l PRZEGLĄD LITERATURY NAUKOWEJ I ZAWODOWEJ
l PRZEGLĄD BAZ INTERNTOWYCH
l ANALIZA DOKUMENTÓW, FILMÓW DYDAKTYCZNYCH, AUDYCJI RADIOWYCH
l DYSKUSJA PANELOWA
l ANALIZA PRZYPADKU, ĆWICZENIE, POKAZ
l RAPORT, SPRAWOZDANIE, ESEJ, ROZPRAWKA
l METODA NAUCZANIA „mistrz- uczeń”
l ZMIANA STANOWISKA PRACY
l UCZESTICTWO W KONFERENCJI NAUKOWEJ/SZKOLENIOWEJ
Techniki samokształcenia
l Czytanie i studiowanie literatury,
l Słuchanie i dyskutowanie,
l Czerpanie wiedzy z innych źródeł,
l Uczestniczenie w życiu kulturalnym (w ramach czasu wolnego).
Źródła wiedzy wykorzystanej w samokształceniu:
l POSIEDZENIA NAUKOWE,
l KONFERENCJE,
l WYKŁADY,
l CZASOPISMA FACHOWE,
l SKRYPTY, KSIĄŻKI,
l POKAZY,
l FILMY, MIKROFILMY,
l WIDEO,
l MAGNETOFON,
l WYSTAWY,
l TELEWIZJĘ, KOMPUTER,
l KONSULTACJE,
l OBCHODY KLINICZNE,
l SESJE UCZELNIANE.
WYCHOWANIE
Szczególny rodzaj ludzkiej działalności polegający na zamierzonym wywołaniu określonych zmian w osobowości człowieka.
SAMOWYCHOWANIE
Samorzutna praca człowieka nad ukształtowaniem własnego poglądu na świat, własnych postaw, cech charakteru i własnej osobowości stosownie do założonych kryteriów, celów i ideałów. Aktywność własna jednostki, praca człowieka nad samym sobą, doskonalenie, kształtowanie siebie i samorealizacja.
OSOBOWOŚĆ
Zespół względnie stałych wiadomości i procesów psychofizycznych, odróżniających daną jednostkę od innych, wpływający na organizację jej zachowania.
DZIEDZINY WYCHOWANIA
l WYCHOWANIE UMYSŁOWE (INTELEKTUALNE) - Kształtowanie pozytywnej motywacji i postaw wobec nauki, jako wytworu umysłu ludzkiego, wobec pracy umysłowej i zaszczepianie wychowankom potrzeby rozwijania własnego umysłu.
l WYCHOWANIE MORALNE - Kształtowanie dyspozycji psychicznych warunkujących zachowanie moralne jednostki jako członka społeczności.
l WYCHOWANIE RELIGIJNE - Podporządkowanie działalności edukacyjnej założeniom jakiegoś wyznania.
l WYCHOWANIE OBYWATELSKIE (SPOŁECZNE) - Uświadamianie wychowankom mechanizmów funkcjonowania nowoczesnego państwa oraz obowiązków i praw obywateli tego państwa.
l WYCHOWANIE ESTETYCZNE - Wykorzystywanie wartości estetycznych, artystycznych do pogłębiania życia uczuciowego, rozwoju aktywności twórczej i samoekspresji wychowanka i do umożliwienia mu kontaktu z innymi dziedzinami sztuki.
l WYCHOWANIE FIZYCZNE (ZDROWOTNE) - System działalności wychowawców i wychowanków, której celem jest opanowanie przez wychowanków wiedzy o organizmie ludzkim, ukształtowanie umiejętności, nawyków, przyzwyczajeń i postaw warunkujących zdrowie.
l WYCHOWANIE PRORODZINNE - Ogół oddziaływań i wpływów zmierzających do ukształtowania postawy szacunku i zrozumienia wobec przedstawicieli płci odmiennej oraz takich uczuć wzajemnych, jakie są warunkiem wytwarzania się prawidłowych relacji pomiędzy dziewczętami i chłopcami.
l WYCHOWANIE PRZEZ PRACĘ - Kształtowanie rzetelnego stosunku do pracy, opartego na dobrym przygotowaniu do wykonywania pożytecznej pracy, przyzwyczajaniu do pracy, szacunku do ludzi pracujących i wytworów ich pracy.
Kaacha91