Parazytologia
Lekcja
Temat: Określenie istoty pasożytnictwa choroby inwazyjne
1.Symbioza- cechuje się ścisłym związkiem biolog. Między org. W których oba organizmy mają korzyść
2.Komensalizm- jest to stosunek 2 org. Z których jeden otrzymuje korzyść drugi nie
3.Pasożytnictwo- jest to współżycie 2 org. Z których jeden korzysta a drugi traci
4.Rodzaje pasożytnictwa
a)pasożyty zewnętrzne- bytująca powierzchni ciała żywiciela lub w jego jamach Np. nosowa, przewód słuchowy Do tej gr. pasożytów należy większość roztoczy i owadów
b)pasożyty wewnętrzne- osiedlają się w narządach wewnętrznych tkankach i kom. org. Typowymi przedstawicielami tej gr. są pierwotniaki przywry tasiemce nicienie
c)pasożyty czasowe- bytują samodzielnie w środowisku zewn. i napadają na żywiciela tylko w celu pobrania pokarmu kleszcz komar d)pasożyty stałe- spędzają całe swoje życie w ciele lub na ciele żywiciela: świerzb pierwotniaki nicienie
5.Rodzaje i drogi inwazji
a)inwazja czynna- do tego rodzaju inwazji zdolne są przede wszystkim zewnętrzne pasożyty czasowe mające dobrze rozwinięte narządy ruchów i zmysłów Za ich pomocą wyszukują czynnie i samodzielnie żywiciela np. pchły komary pluskwy
b)inwazja bierna- przy tej formie inwazji pasożyt nie odgrywa czynnej roli we wniknięciu do żywiciela Najczęściej decyduje tu zbieg okoliczności dzięki któremu pasożyt wnika do org. Tasiemca
c)inwazja przez jamę ustną- jest to najczęstsza rola wniknięcia pasożyta do organizmu najczęściej przez zarażony pokarm
d)inwazja przez kontakt bezpośredni- odbywa się najczęściej przy kopulacji chorych osobników wprowadzając pasożyty do dróg rodnych e)inwazja przez skórę- pasożyt zostaje wprowadzony wprost do krwi Najczęściej przez owady
f)inwazja wew. maciczna- występuje gdy zakażona samica poprzez łożysko wprowadza pasożyta do płodu.
6.Szkodliwy wpływ pasożyta na żywiciela
a)odjadanie żywiciela pasożyta odżywia się tkankami i sokami żywiciela
b)działanie mechaniczne- polega na uszkadzaniu tkanek żywiciela przez haki zęby lub kolce pasożytów
c)działanie trujące- polega na zatruwaniu org. Żywiciela poprzez wydalanie prod przemiany materii
d)działanie uczulające- niektóre pasożyty i ich toksyny wywołują u żywiciela reakcje alergiczne w postaci obrzęków wybroczyn i zwyrodnień narządów wew.
Temat: Charakterystyka pierwotniaków
Pierwotniaki są to mikroskopijnej wielkości zwierzęta składają się z grudki plazmy z zawartym w niej jądrem w skład kom pierrot. Wchodzi protoplazma jądro i zew. Cienka błonka zwana pellikulą w obrębie pierwot. Wyróżniamy 4 podstawowe gromady
1.Wiciowce- mają wydłużony kształt ciała narząd ruchu występuje w postaci wici Z pasożytniczych wiciowców należy wymienić świdrowce rzęsistki
2.Korzenionóżki- są to pierwotniaki o zmiennym kształcie ciała Poruszają się za pomocą nibynóżek są mała patogenne
3.Sporowce- obejmują one org wyłącznie pasożytnicze postaciami inwazyjnymi oocyty zawierają w swym wnętrzu sporozoity Po dostarczeniu się z karmą do przewodu pokarmowego Sporozoity pod wpływem soków trawiennych opuszczają oocystę i wnikają do Kon nabłonkowych jelita cienkiego gdzie przekształcają w schizonty po 3-4 dniach po podziale powstają ze schizontów merozoity Ten proces jest bezpłciowym rozmnażaniem i nosi nazwę schizogonią Z merozoitów drugiej generacji wykształcają się osobniki męskie czyli mikrogamety oraz żeńskie czyli makrogamety W wyniku połączenia obu tych gamet tworzy się zygota która wytwarza otoczkę i zmienia się w oocystę Jest to płciowy okres cyklu rozwojowego i nosi nazwę gametogonii Pierwsze oocyty pojawiają się w kale od 5 dnia od inwazji
4.Orzęski- poruszają się za pomocą licznych rzęsek Wyróżniają się obecnością jądra dużego i małego Rozmnażają się przez podział orzęski na ogół nie mają działania chorobotwórczego
Temat: Zaraza rzęsistkowa bydła
1.Przyczyna choroby. Pierwotniakiem wywołującym zarazę rzęsistkową bydła jest rzęsistek bydlęcy. Rzęsistek jest długości od 10 do 25mikrom, szer. od 5 do 10mikrom. Ma kształt gruszkowaty. W przedniej części ciała znajdują się 4 wici (należy do wiciowców).
2. Biol. pasożyta. Rzęsistki umiejscawiają się u buhajów w błonie śluzowej żołędzi, a u krów w macicy i pochwie. Rozmnażają się przez podział podłużny.
3. Objawy chor. Zarażenie naturalne odbywa się przez kopulację. Rzęsistek po dostaniu się do narządów rodnych powoduje zapalenie błony śluzowej. U krowy głównym siedliskiem i miejscem rozmnażania jest macica. U buhajów proces zapalny dotyczy worka napletkowego, czasami cewki moczowej. U krów i jałowic zaraz rzęskowa występuje w postaci ostrej lub przewlekłej. Ostra postać polega na pojawieniu się u zwierząt kilka godzin po kryciu obrzęku pochwy, warg sromowych oraz wysięku ropnego. W przewlekłej postaci, która jest najbardziej typowa dla tej choroby, można zauważyć zmiany zapalne pochwy, macicy i szyjki macicznej. Pojawia się również mleczno-szary śluzowaty lub ropny wysięk. Charakterystycznym objawem są wczesne ronienia w pierwszym okresie ciąży, przeważnie do trzeciego miesiąca.
4. Rozpoznawanie. Jedynym pewnym rozpoznaniem jest stwierdzenie rzęsistków w wydzielinie z narządów rodnych.
5. Leczenie. Przeprowadza się domacicznymi wlewami, roztworami płynu rzęsistkobójczego.
Temat: Zaraza stadnicza koni.
1.Przyczyna chor. Jest to choroba koni wywołana przez świdrowca końskiego. Ma on dł. 24 - 28 mikrometrów.
2.Biologia pasożyta. Świdrowce końskie występują w osoczy krwi, gdzie poruszają się świdrowatymi ruchami. Ponadto stwierdza się je wśluzie pochwy i cewki moczowej. Rozród świdrowców odbywa się drogą bezpłciową, przez podział podłużny. Zarażenie odbywa się podczas krycia. Po akcie krycia świdrowce dostają się do błony śluzowej moczowodu u ogierów lub do pochwy u klaczy, gdzie wywołują miejscowe stany zapalne. Z błony śluzowej przenikają następnie do krwi i do różnych narządów. Namnożenie świdrowców we krwi powoduje podwyższenie ciepłoty ciała.
3.Objawy. Zaraza stadnicza najczęściej ma przebieg przwlekły. W tej postaci występują trzy okresy choroby:
a) I okres - zaatakowane są narządy rozrodcze. U ogierów występuje obrzęk moszny i prącia. Oddawanie moczu staje się bolesne. U klaczy wargi sromowe są obrzękłe, a błona śluzowa narządów rozrodczych przybiera kolor czerwony. Obrzęk obejmuje też podbrzusze i wymię. Z pochwy wypływa śluzowa wydzielina. W tym również okresie pojawiają się charakterystyczne plamy bielacze. Umiejscawiają się one w okolicy sromu i odbytu.
b) II okres choroby - tworzą się swoiste dla tej choroby obrzęki talarowate. Są okrągłe, płaskie, wielkości złotówki, w kształcie krążka. Sierść w tych miejscach jest nastroszona i matowa. Obrzęki te pojawiają się najczęściej na udach, pośladkach i bokach klatki piersiowej. Ogólny stan zdrowia zwierzęcia pogarsza się. Koń słabnie i. chudnie i podnosi się z trudem
c) III okres choroby - pojawiają się zaburzenia ukł. nerwowego w postaci porażeń nerwów ruchowych. Często porażeniu ulega nerw twarzowy, w wyniku czego opada powieka, warga dolna i zwisa ucho. Koń kuleje, ciężko powłóczy nogami, zatacza się i upada. W okresie tym koń traci apetyt i w końcu przestaje wstawać. Taki stan może trwać do 2 tyg. i koń umiera w wyniku wyniszczenia organizmu.
4.Rozpoznawanie. Objawy kliniczne nie wystarczą do postawienia diagnozy. Trzeba wykonać bad. laboratoryjne krwi w kierunku wykrycia przeciwciał. 5.Leczenie. Choroba zwalczana jest z urzędu, o postępowaniu decyduje powiatowy lekarz weterynarii
Temat: Kokcydioza bydła, owiec i królików.
1. Bydła.
a)przyczyna choroby - chorobę tą wywołują kokcydia. Jest to pasożyt komórek nabłonkowych przewodu pokarmowego i może powodować ciężkie, śmiertelne biegunki.
b)biologia pasożyta - schizogonia odbywa się w tylnych odcinkach jelita cienkiego. W ciągu 28 dni powstaje tylko jedno pokolenie bardzo licznych merozoitów, które przekształcają się w komórki płciowe. Oocysty wydalane są po 20 dniach od inwazji.
c) objawy choroby - zarażenie następuje na podmokłych pastwiskach oraz źle utrzymanych oborach. Najczęstszym objawem jest silna biegunka, przy czym kał jest z domieszką krwi. W postaci ostrej, najczęściej u cieląt śmierć występuje po dwóch dniach. U zwierząt starszych przebieg choroby jest przewlekły z uporczywą biegunką, brakiem apetytu i wychudzeniem.
d) rozpoznawanie - decyduje mikroskopowe badanie kału i znalezienie oocyst.
e) leczenie - skuteczny sulfatyf i baycox.
2. Kokcydioza owiec.
a) przyczyna - chorobę wywołują gatunki kokcydiów.
b) biol. pasożyta - schizogonia odbywa się w komórkach nabłonkowych jelita cienkiego. Pierwsze oocysty pojawiają się w kale po 20 dniach od inwazji.
c) objawy - na pierwszy obraz wysuwa się silna i cuchnąca biegunka. U jagniąt śmiertelność dochodzi do 30%
d) rozpoznanie - bad. mikroskopowe kału i stwierdzenie oocyst.
e) leczenie - sulfatyf i baycox.
3. Kokcydioza królików.
a) wywołują ją dwa rodzaje kokcydiów.Jeden występuje w komórkach nabłonkowych przewodów żółciowych wątroby, a drugi w nabłonku jelita.
b) biol. pasożyta - jak u pozostałych
c) objawy - szczególną wrażliwością na kokcydiozę odznaczają się młode króliki w wieku do 5 miesięcy. Zarażenie następuje na skutek przyjęcia przez zwierzęta pokarmu zanieczyszczonego oocystami. Wyróżniamy 2 formy kokcydiozy:- kokcydiozę wątrobową - króliki tracą apetyt, chudną, pojawia się osłabienie i niedokrwistość. Pojawia się w zdęcie brzucha, obrzęk wątroby i biegunka. W niektórych przypadkach pojawia się żółtaczka.-kokcydioza jelit - głównym objawem jest bardzo silna biegunka, która prowadzi do śmierci w wyniku wyniszczenia organizmu. U młodych królików śmiertelność dochodzi do 100%.
d)rozpoznanie - poprzez mikroskopowe stwierdzenie oocyst w kale.
e) leczenie - sulfatyf i baycox
Temat: Kokcydioza kur i gęsi
1. Kokcydioza kur
a) przyczyna choroby - chorobę wywołuje pierwotniak z rodziny kokcydiów. Pasożyt ten umiejscawia się w jelicie ślepym kur.
b) biologia - w czasie schizogonii powstają trzy pokolenia merozoitów, które atakują nabłonek jelita ślepego. Pierwsze oocysty pojawiają się w odchodach w 7. dniu choroby. Do zakażenia dochodzi przez zjedzenie oocyst z karmą.
c) objawy - szczególną wrażliwość na kokcydiozę wykazują młode ptaki w przedziale 2 - 6 tyg. Największe nasilenie choroby następuje latem. Zwykle po 3 - 7 dniach od zakażenia występuje ogólne posmutnienie ptaków, brak apetytu, duże pragnienie, biegunka brązowa krwista. Chory ptak niechętnie się porusza, powieki ma przymknięte, skrzydła opuszczone. Po 2 - 5 dniach następuje śmierć. Śmiertelność w stadzie dochodzić może do 90%. U ptaków starszych w wieku do 2 mies. choroba trwa do kilku tyg. Obserwuje się wówczas ogólne osłabienie, biegunkę, niedowłady nóg. Czasami dochodzi do śmierci z wyniszczenia organizmu.
d) zmiany sekcyjne - umiejscawiają się w jelicie ślepym. Są one rozdęte, wypełnione krwią. e) rozpoznawanie - obecność krwi w kale kurczaków i charakterystyczne zmiany w jelitach ślepych nasuwają podejrzenie kokcydiozy. Potwierdzenie choroby daje badanie kału na obecność kokcydii
f) leczenie - sulfatyf i baycox
2. Kokcydioza gęsi
a) przyczyna - chorobę wywołuje pierwotniak który atakuje kanaliki nerkowe. b) biologia pasożyta - ogólnie podobny do rozwoju innych kokcydiów. Pierwsze oocysty pojawiają się w odchodach po 5-6 dniach i atakują nerki.
c) objawy - chore ptactwo odznacza się gwałtownym osłabieniem i zaburzeniami nerwowymi. Ptaki tracą równowagę i przewracają się. Śmiertelność do 80%.
d) rozpoznawanie - stwierdzenie w kale oocyst.
3.Toksoplazmoza Choroba wszystkich zwierząt domowych i ludzi.
a) przyczyna - wywołuje ją pierwotniak toxoplasma kształtu półksiężyca.
b) biologia pasożyta - toksoplazma pasożytuje przeważnie w komórkach siateczkowo-śródbłonkowych. Rozmnaża się przez podział śródpodłużny. Atakują komórki żywiciela. Do zarażenia dochodzi prawdopodobnie przez jamę ustną, drogą kropelkową i przez spojówki. Pewne jest wewnątrzmaciczne zarażenie płodu.
c) objawy - u psów stwierdza się podwyższoną ciepłotę ciała, zmniejszenie apetytu, biegunkę, wypływ ropny z oczu, zaburzenia ze strony układu oddechowego, nerwowego i narządów ruchu. d) rozpoznanie - tylko badaniami laboratoryjnymi przez badanie serologiczne krwi.
e) leczenie nie istnieje.
4. Sarkosporydioza świń. Jest to choroba wywołana przez pierwotniaki z grupy sarkosporidia. Pasożyt ten tworzy u świń wrzecionowate cysty o długości 4 mm, zwane cewami Mieschera. Występują głównie w mięśniach gardła, międzyżebrowych i przepony. Pasożyty te są mało chorobotwórcze, ale obniżają wartość mięsa.Lekcja
Temat: Piroplazmoza bydła
Piroplazmoza bydła.
a) przyczyna - jest to choroba krwi występująca u bydła wypasanego na leśnych pastwiskach., Chorobę wywołuje pierwotniak z gromady sporowców babesja. Występuje on w krwinkach czerwonych w postaci gruszkowatej lub pierścieniowatej.
b)biologia - babesja ma dwóch żywicieli. Bydło i kleszcza pastwiskowego. W czerwonych krwinkach bydła pasożyty rozmnażają się przez podział, tworząc dwa osobniki kształtu gruszkowatego. Po zniszczeniu jednej krwinki uwolnione pasożyty przenikają do nowych i cykl się powtarza. Jeżeli krew zwierzęcia chorego pobierze dojrzała samica kleszcza pastwiskowego to w jej organizmie pierwotniak odbywa dalszy skomplikowany rozwój. Następnie kleszcz atakujący bydło wprowadza do krwiobiegu formy inwazyjne pierwotniaków.
c) objawy - w warunkach naturalnych bydło zaraża się wyłącznie za pośrednictwem kleszczy, które w trakcie ssania krwi wszczepiają zwierzęciu pierwotniaki. Choroba pojawia się najczęściej wiosną i trwa do jesieni. Po okresie wylęgania trwającym ok. 10 dni, pojawia się wysoka temperatura dochodząca do 42 st. Zwierzęta tracą apetyt, następuje przyspieszenie pracy serca i zwiększenie liczby oddechów. W wyniku uszkodzonych czerwonych ciałek krwi występuje niedokrwistość. Błony śluzowe stają się blade i zażółcone. Mocz przybiera barwę czerwoną. Pojawia się biegunka. W przypadkach ciężkich po 3- 4 dniach następuje śmierć. Przy lekkich objawach wyzdrowienie trwa bardzo długo.
d) rozpoznanie - pewne jest tylko badanie krwi i stwierdzenie w krwinkach gruszkowatych pasożytów.e) leczenie - acaprin w zastrzykach podskórnych.
veterinario