Temat: Początki dziejów Rzymu – między Etrurią a Grekami.
1. Warunki naturalne półwyspu apenińskiego (italskiego):
· wydłużony kształt wbijający się w Morze Śródziemne tworzy, jakby pomost do Afryki
· dzieli basen śródziemnomorskie na część wschodnią i zachodnią
· granicę północną Płw. Apenińskiego wytycza linia rzeki Pad
· po przyłączeniu Niziny Nadpadańskiej, Italia obejmowała obszar od „czubka buta” po pogórze alpejskie
· półwysep podzielony jest pasmem gór Apeninów
· duże obszary terenów rolniczych
· bardzo dobrze rozwinięta linia brzegowa (rozwój żeglarstwa, rybołówstwa, handlu)
· lepsze warunki ukształtowania powierzchni ziemi niż w Grecji
· nieduże, ale liczne rzeki (rozwój transportu)
2. Legenda o założeniu Rzymu
Według tradycji Rzym został założony ok. 753r. BC. Rzymianie swoją historię liczyli od założenia miasta Rzymu. Legendarnym założycielem był Romulus (który zdołał ujść z płonącej Troi wraz z ojcem i innymi towarzyszami i dotarli do Italii gdzie osiedlili się na terenie Lacjum). Jego ojciec poślubił córkę miejscowego króla. Ostatnim z kolejnych dwunastu władców był Numitor (pozbawiony tronu przez własnego brata). Miał on córkę Reę Sylwię, która urodziła Romulusa i Remusa. Obawiając się z ich strony odwetu, skazał chłopców na śmierć. Niemowlęta wrzucono do Tybru i dopłynęły do wzgórza Palatyn. Tam wykarmiła je wilczyca. Bracia wzięli odwet i przywrócili tron ich dziadkowi. Romulus zabija Remusa. Ten też zakłada Rzym.
3. Społeczeństwo, gospodarka i ustrój Rzymu królewskiego.
· Romulus zapoczątkował epokę królewską, która trwała do 509r.; w tym czasie panowało siedmiu królów, którzy nadali państwu jego właściwy kształt organizacyjny i religijny
· Społeczeństwo określane jako rodowe. Na ród składał się związek rodziny z wspólnym przodkiem. Rody łączyły się we wspólnoty (kurie).
· Niezwykle silna pozycja ojca – głowa rodziny; dysponował prawem życia i śmierci, decydował o losach w najdrobniejszych szczegółach, mógł nawet sprzedać rodzinę w niewolę.
· Podstawą gospodarki było rolnictwo, hodowla zwierząt (trzody chlewnej). Okolice porośnięte lasami dostarczającymi bukwi (będącej karmą dla świń).
· Na początku prowadzono naturalną gospodarkę (nastawioną na zaspokojenie potrzeb w gospodarstwie, bez wymiany) W VI w. BC pod wpływem Greków i Etrusków zapoczątkowana została wymiana handlowa.
· Na czele państwa stał król - imperator (wybierany na zgromadzeniu kurii). Był najwyższym sędzią i wodzem armii, posiadał kompetencje religijne, dbał o sprawy kultowe.
· Przy królu funkcjonował organ doradczy – senat (rada starszych). Po śmierci władcy senatorowie wśród swego grona wyłaniali króla tymczasowego, który sprawował władzę do momentu wybrania nowego monarchy (czas ten trwał 5 dni i nazywany był bezkrólewiem).
· W VI w. powiększyła się powierzchnia miasta, co uczyniło je jednym z największych ośrodków Italii. W dolinie między Palatynem a Kapitolem (odwodnionej i wysuszonej) powstał główny plac – Forum Romanum. Na Kapitolu wzniesiono świątynię ku czci Jowisza.
· W VI w. Sergiusz Tuliusz przeprowadził reformę społeczno-polityczna. Obywateli sklasyfikowano wg osiąganego dochodu na pięć klas i przyjęto zasadę, że każda z nich będzie wystawiała określoną ilość wojska odpowiednio uzbrojonego. Obywatele zbierali się odtąd w okręgach wyborczych – centuriach. Odbywały się tzw. zgromadzenia centurialne.
· Zgromadzenia kurialne zachowały jedynie swoje znaczenie religijne
· Plemiona Latynów zamieszkujące Lacjum w VI w. BC utworzyły Związek Latyński. Hegemonia w związku należała wówczas do Rzymu.
· Najważniejsze osiągnięcia Rzymu przypadają na czas panowania trzech królów panowania etruskiego. W 509r. BC doszło do buntu arystokracji i wygnania przez Greków z południa Italii (którzy chcieli osłabić Etrusków i przeszkodzić w umocnieniu zdobytej Kampanii i Lacjum) ostatniego króla - Tarkwiniusza Pysznego. W 504r. BC pokonali wojska etruskie w bitwie pod Arycją. W Rzymie ustanowiono nową formę rządów – republikę arystokratyczną.
· Rzymianie pozostawali dłużnikami Etrusków. Zachowali znaczny respekt wobec ich osiągnięć jednak niechętnie wspominali oni monarchię, a widmo powrotu władzy królewskiej krążyło nad nimi przez całe stulecia.
oska