Edukacja zdrowotna – zagadnienia
6. Wyjaśnić pojęcia: styl życia, prozdrowotne style życia, zachowania zdrowotne.
Styl życia:
· Zespół codziennych zachowań, swoistych dla danej zbiorowości lub jednostki, charakterystyczny „sposób bycia” odróżniający daną zbiorowość lub jednostkę od innych, lub inaczej, bardziej lub mniej świadomie przyjmowana strategia życiowa (Siciński)
· Wzór zachowań, który jest trwały i jest ukształtowany przez dziedzictwo kulturowe, relacje społeczne, czynniki geograficzne i społeczno-ekonomiczne oraz cechy osobowości człowieka (Green, Kreuter)
· Zespół jawnych, manifestowanych zachowań, typowych reakcji i pewnych elementów osobowości (Wrześniewski)
Prozdrowotny styl życia:
· Wzory świadomych zachowań związanych ze zdrowiem, będących efektem wyborów dokonywanych przez ludzi na podstawie dostępnych, determinowanych ich sytuacją życiową alternatyw (Cockerham)
· Nie tylko wzory zachowań związanych ze zdrowiem, ale także wartości i postawy reprezentowane przez ludzi w odpowiedzi na warunki ich społecznego, kulturowego i ekonomicznego środowiska (Abel)
Zachowania zdrowotne:
Zachowania, które w świetle współczesnej wiedzy medycznej zwykle wywołują określone (pozytywne lub negatywne) skutki zdrowotne.
2 kryteria podziału zachowań zdrowotnych:
1. Stan świadomości jednostki i celowość jej działania:
- zachowania zdrowotne: działania celowe, świadomie podjęte przez człowieka w celu umocnienia lub zwiększenia potencjału swojego zdrowia, niezależnie od ich skuteczności;
- zachowania związane ze zdrowiem, którym nie towarzyszy uświadomiony cel, czyli działania, które ludzie podejmują w swym codziennym życiu, a ich skutki mogą być pozytywne lub negatywne dla zdrowia; tę grupę zachowań określa się też jako nawyki lub reakcje na daną sytuację.
2. Skutki zachowań dla zdrowia człowieka:
- zachowania pozytywne: sprzyjające zdrowiu, zwiększające jego potencjał, chroniące przed zagrożeniami lub służące przywróceniu zdrowia; należą do nich m.in.: racjonalne żywienie, odpowiednia aktywność fizyczna, radzenie sobie ze stresem; niedostatki tych zachowań mog a mieć negatywny wpływ na zdrowie.
- zachowania negatywne: stwarzają ryzyko dla zdrowia, powodują bezpośrednie lub odległe szkody zdrowotne; należą do nich m.in.: używanie substancji psychoaktywnych, zachowania agresywne; określa się je jako zachowania ryzykowne lub problemowe.
7. Omów zachowania sprzyjające zdrowiu i ryzykowne dla zdrowia.
Sprzyjające:
- Związane ze zdrowiem fizycznym:
* dbałość o ciało i najbliższe otoczenie;
* aktywność fizyczna;
* racjonalne żywienie
* hartowanie się;
* sen – odpowiedni czas jego trwania i jakość.
- Związane głównie ze zdrowiem psychospołecznym:
* korzystanie i dawanie wsparcia społecznego;
* unikanie nadmiaru stresów i radzenie sobie z problemami i stresem.
- Zachowania prewencyjne:
*samokontrola zdrowia i samobadanie;
*poddawanie się badaniom profilaktycznym;
*bezpieczne zachowania w życiu codziennym (zwłaszcza w ruchu drogowym i pracy);
*bezpieczne zachowania w życiu seksualnym.
- Zachowania ryzykowne dla zdrowia:
* Palenie tytoniu;
*Używanie alkoholu;
*Nadużywanie leków nie zaleconych przez lekarza;
* Używanie innych substancji psychoaktywnych.
Nie będę ich tu omawiać, myślę, że każdy sam może to zrobić bez zbędnych przygotowań.
ewelinaskwira88