Dojrzałość szkolna dzieci rozpoczynających naukę w kl. I
Dojrzałość szkolna jest to taki poziom rozwoju dziecka, który pozwala mu podjąć obowiązki szkolne. Osiąganie dojrzałości jest procesem.
Dojrzałość jest postrzegana w 3 płaszczyznach (aspektach):
1. Rozwój fizyczny.
Ukształtowanie kości, mięśni, narządów wewnętrznych, układu nerwowego, zmysłów, dobra sprawność ruchowa. Ten stan stwierdza lekarz.
2. Rozwój procesów poznawczych (umysłowy).
Umiejętność spostrzegania, dobry rozwój mowy i pamięci, sprawność ręki:
a) dziecko jest dobrze zorientowane gdzie mieszka, jak się nazywa, potrafi powiedzieć o zajęciach rodziców i o rodzeństwie,
b) wypowiada się zdaniami, poprawnie gramatycznie,
c) chętnie mówi o swoich spostrzeżeniach, przeżyciach, zadaje dużo pytań nt. obserwowanych wydarzeń i zjawisk,
d) umie liczyć przedmioty do 10 lub 20,
e) sprawnie posługuje się ołówkiem, kredką, określa, co narysowało, umie się skupić podczas zabawy, rysowania, w rysunku można rozpoznać rzeczywiste przedmioty,
f) potrafi słuchać, skupić się na tym oraz zapamiętać wysłuchanych informacji, jest gotów je powtórzyć.
3. Rozwój społeczno – emocjonalny.
Umiejętność przystosowania się do nowej sytuacji, nowych osób, współpraca, wykonywanie poleceń:
a) chętnie bawi się z rówieśnikami, potrafi poprowadzić zabawę lub ustąpić koledze,
b) samodzielnie obsługuje się, chętnie wykonuje polecenia rodziców, nauczycieli, lubi być pożyteczne,
c) kończy rozpoczęte prace, dba o ich wygląd estetyczny,
d) podporządkowuje się poleceniom dorosłych, rozumie ich konieczność, nawet jeśli są niemiłe dla dziecka,
e) współpracuje z kolegami i prowadzącym zajęcia,
f) jest troskliwy i opiekuńczy wobec innych, staje w obronie pokrzywdzonych,
g) wyjaśnia i tłumaczy zachowanie swoje i innych, jeżeli stały się one przyczyna konfliktów.
Działania, jakie można podjąć w celu podniesienia poziomu rozwoju dziecka lub uzupełnienia braków.
1. Rozwój procesów poznawczych.
a) pomoc rodziców w poznawaniu świata na co dzień: w czasie codziennych zajęć, wyjścia do sklepu, wyjazdu do miasta – odpowiadanie na pytania dziecka i wzbudzanie jego zainteresowań
b) zabawy rozwijające mowę i myślenie:
- rozmowy na temat obrazków, historyjek obrazkowych, zagadki,
- zabawy w sklep, powtarzanie nazw (klient, kelner),
- rysowanie: wyżej, niżej, w lewo, w prawo,
- loteryjki obrazkowe, domina,
- wyszukiwanie różnic.
c) zabawy, gry, konkursy wdrażające do obserwacji otoczenia, rozwijające spostrzegawczość i koordynację wzrokowo – ruchową:
- co się zmieniło (zmiana szczegóły w ubraniu, otoczeniu, położeniu) – ma zauważyć różnicę,
- błąd w opowiadaniu (dziecko zna poprawną wersję i ma zauważyć błąd),
- analiza treści obrazka (co jest na nim, ile, jak położone względem siebie) , wersja trudniejsza - dziecko ogląda a potem zasłaniamy obrazek,
- opowiadanie historyjek obrazkowych,
- obserwacja otoczenia podczas spaceru (pytania do tego),
- rozpoznawanie dźwięków, śpiewu ptaków,
- domina obrazkowo – wyrazowe,
- rozpoznawanie przedmiotu za pomocą dotyku.
d) zabawy i gry rozwijające sprawność rąk:
- lepienie z plasteliny,
- wycinanie,
- wydzieranie,
- tworzenie szlaczków,
- nawlekanie koralików.
e) inne zabawy:
- odpowiedzi „jak w szkole?” całym zdaniem,
- zabawa w reportera (co się wydarzyło na podwórku, w sklepie, u babci) – poprawność zdań, spostrzegawczość, zgodność z faktami,
- układanie wyrazów z wyprawki (zaczynających się od jakiejś litery, z tą literą, z określonej liczby liter),
- rozsypanki, sylabowe, wyrazowe, zdaniowe, układanki, mozaiki, puzzle,
- gry planszowe.
2. Kształtowanie pożytecznych nawyków i przyzwyczajeń stosownie do wieku – konsekwencja postępowania.
a) pozwolić dziecku na podjęcie obowiązków, lub dać obowiązek, jeżeli samo nie wykazuje inicjatywy – nie żałować pochwał:
- sprzątanie po sobie ubrań, zabawek,
- karmienie zwierzątka domowego,
- wycieranie naczyń,
- podlewanie kwiatków,
- ścieranie kurzu, zamiatanie,
- nakrywanie do stołu,
- opieka nad młodszym rodzeństwem.
b) prawidłowy rozkład dnia (sen ok. 12 godz.):
- miejsce do nauki i przechowywania swoich rzeczy,
- czas wyznaczony na zabawę, naukę, obowiązki,
- zapraszanie kolegów do domu,
- ograniczony czas oglądanie telewizji,
- obecność rodzica przy odrabianiu zadań.
c) pozytywne nastawienie do szkoły i kolegów:
- nieporozumienia dorosłych nie powinny rzutować na postawy dzieci względem siebie,
- okazywanie uczuć dziecku, tego że jest ważne i kochane, nawet, gdy zasłuży na krytykę,
- tłumaczyć normy zachowania, kultury, grzeczności i przestrzegać ich w domu,
- uczyć szacunku do innych (starszych i rówieśników).
1
marzena_kaszowska