RUROCIĄGI są to urządzenia służące do transportu na duże odległości materiałów ciekłych, gazowych, ciał sypkich lub ich mieszanin.
Rozróżnia się rurociągi: wodociągowe, kanalizacyjne, gazowe, naftowe itd.
Elementy składowe rurociągu: rury i ich połączenia, kształtki (króćce, łuki, kolanka), rozgałęźniki, uszczelnienia, zbiorniki pompy, filtry oraz armatura (zawory i przyrządy kontrolno pomiarowe).
Rury wykonuje się ze: stali, staliwa, żeliwa, miedzi, aluminium, ołowiu, kamionki, betonu, szkła, tworzyw sztucznych).
Skład rur
- Odcinki rur prostych (prostki, rury, kształtki, kolanka, łuki, złączki, zwężki)
- Wydłużalniki (kompensatory)
- Łączniki (śruby, nakrętki)
- Uszczelniania, otuliny ciepłochronne, powłoki ochronne, podory, zawieszenia i tzw. armatura (zawory, przyrządy kontrolno-pomiarowe
Połączenia rurowe:
a) nierozłączne
- Nitowe - stos się do rur o śr powyżej 800mm
- Spawane - czołowo, stosuje się nakładkę w postaci tulei spawa się nakładkę z rurami i dodatkowo same rury, co zwiększa wytrzymałość połączenia
- Zgrzewane
- Klejone - stosowane do łączenia rur z tworzywem sztucznych
- Lutowane
- Roztłaczane - rozwalcowanie na zimno końcówki rury przy montażu
b) rozłączne - Połączenia rozłączne są stosowane to łączenia rur między sobą oraz z innymi elementami rurociągu (kształtkami, armaturą, zbiornikami). Połączenia te wymagają stosowania uszczelek.
- Kielichowe - do łączenia rur żeliwnych i kamionkowych w rurociągach wodnych wsuniecie gładkiej rury. Tam gdzie ciśnienie nie przekracza 0,2 mPa.
- Kołnierzowe - do łączenia końca rur, na których znajdują się kołnierze przymocowane do nich na stałe lub nałożone luźno na nie do rysunku ciśnień.
- Gwintowe - stosowane są do rur stalowych, mosiężnych, miedzianych i innych w przewodach wodnych…..rury są niewielkiej średnicy i w których ciśnienie nie przekracza 0,4 mPa.
ZAWOREM nazywa się zespół elementów służących do zmiany przepływu czynnika. Zmiana ta może polegać na regulacji lub odcięciu przepływu, utrzymaniu żądane do ciśnienia przed lub za zaworem, zmianie drogi lub rozgałęzieniu przepływu oraz na przepuszczaniu czynnika tylko w jednym kierunku.
Budowa
- Gniazdo - zaworowe z otworem przepływowym w środku
- Zawieradło - część rurowa zawierająca otwór przepływowy
- Mechanizm sterujący - który służy do poruszania zawieradła
- Obudowa- składa się kadłuba zaworu z otworem wlotowym i wylotowym z gniazda i pokrywy
- Połączenia z przewodem rurowym i pokrywą
Zastosowanie
Zawory wzniosowe są używane najczęściej jako zamykające, regulujące, zwrotne i bezpieczeństwa, stosuje się głównie jako zawory zwrotne, niekiedy jako regulacyjne. Zazwyczaj stosowane jedynie jako zawory zamykające.
Ślimaki - jako zawory rozdzielcze, a kurki jako zawory zamykające i rozdzielcze, regulacyjne w przewodach o małej średnicy i małym ciśnieniu
Klasyfikacja i zastosowanie zaworów:
- Regulacyjne - służące do regulacji ilości przepływającego czynnika, przeprowadzanej przez zmianę przekroju otworu przepływowego; zawory te służą np. do dławienia (obniżenia ciśnienia czynnika) jako zawory odprowadzające nadmiar cieczy
- Zamykające- przeznaczone do pracy przy skrajnych położeniach zawieradła, zapewniające całkowite otwarcie lub szczelne zamknięcie otworu przepływowego
- Rozdzielcze - służące do zmiany drogi przepływ czynnika, stosowane w rozgałęzieniach przewodów
- Bezpieczeństwa (samoczynne) - służące do zabezpieczania zbiornika lub przewodu przed nadmiernym wzrostem ciśnienia
- Zwrotne (samoczynne) - służące do zapewnienia przepływu czynnika tylko w jednym kierunku
Zawory mogą być sterowane:
- przymusowo doraźnie
- przymusowo w sposób ciągły
- samoczynnie
Do zaworów przykrywających (zawieradło przesuwa się w kierunku prostopadłym do powierzchni uszczelniającej gniazda) należą:
- Wzniosowe (grzybkowe z zaworem stożkowym kulowym lub iglicowym)
- Klapy
- Membranowe
Zawory zasłaniające (zawory przesuwa się stycznie do powierzchni uszczelniającej gniazda):
- Zasuwy
- Kurki
- Zawory motylkowe tzw. przepustnice
Zawory bezpieczeństwa są stosowane w celu zabezpieczenia przewodu lub urządzenia przed nadmiernym wzrostem ciśnienia. Zawór bezpieczeństwa normalnie jest zamknięty i tylko przy wzroście ciśnienia ponad dopuszczalne zostaje otwarty na tak długo aż ciśnienie w zbiorniku spadnie poniżej pgr. Działanie zaworu bezpieczeństwa musi być niezawodne.
stegna_krakus