część I Zatrzymać cukrzycę - biuletyn nr 1.pdf - Zatrzymać cukrzycę - hendrys

ZatrZymać CukrZyCę

n R 1/2010

B i u L E t y n i n f o R m A c y j n y

Produkcja i działanie insuliny

Akcja społeczna

Zmniejszamy gorycz

Podniesiony

poziom cukru

we krwi

Wysoki

poziom cukru

we krwi

Sprzyja

wydzielaniu

insuliny

„słodkiej choroby”

Glukagon

Stymuluje

rozpad glikogenu

W troba

Glukoza

Glikogen

Trzustka

Stymuluje

produkcj

glikogenu

Insulina

Stymuluje uwalnianie

glukozy z krwi

Cukrzyca to choroba

niebezpieczna

i rozprzestrzeniająca się

w szybkim tempie – cierpi

na nią już ćwierć miliarda

mieszkańców Ziemi. Ta liczba

stale rośnie. Dlatego jako

jedna z największych

w Polsce sieci handlowych

przystąpiliśmy do coraz

liczniejszego grona osób,

irm, instytucji, tworzących

międzynarodową koalicję

antycukrzycową.

Najcz stsze powikłania cukrzycy

Sprzyja

wydzielaniu

glukagonu

Komórki tkanek

(mi …nie, mózg,

tłuszcz, etc.)

Mózg i kr � enie wewn � trzmózgowe

(choroby naczy mózgowych)

Oczy (retinopatia – zaburzenie

funkcji siatkówki oka)

Obni-ony

poziom cukru

we krwi

Niski

poziom cukru

we krwi

Insulina jest hormonem produkowanym przez trzustk . Bez niej komórki nie s

w stanie wykorzysta glukozy znajduj cej si we krwi. W odpowiedzi na wysoki

poziom glukozy we krwi, komórki trzustki wydzielaj hormon insuliny. Cukrzyca typu 1

wyst puje wtedy, gdy komórki te s niszczone przez własny system immunologiczny.

Serce i naczynia

wie cowe (mia d yca)

Nerki (nefropatia

– upo ledzenie

funkcji nerek)

Na podstawie „IDF Diabetes Atlas”, Międzynarodowej

Federacji Diabetologicznej

M amy nadzieję, że akcja

z Częste, silne pragnienie

i suchość w ustach

z Częste oddawanie moczu

z Skrajne zmęczenie/brak energii

z Stały głód

z Nagła utrata wagi

z Wolno gojące się rany

z Nawracające zakażenia

z Niewyraźne widzenie

niedokrwiennej serca i udaru

mózgu. Mechanizmy, prowadzące

do tych powikłań są złożone

i nie w pełni poznane.

społeczna sieci Netto

„Zatrzymać cukrzycę”

przyczyni się do większej

świadomości zagrożenia chorobą

zarówno wśród nas, pracowników,

jak i wśród naszych klientów.

Zachęci ich do prowadzenia

aktywnego trybu życia, do dbania

o zdrowie, o właściwą dietę.

Cukrzyca jest czwartą

przyczyną zgonów w większości

krajów o wysokim dochodzie.

Powikłania cukrzycy przyczyniają

się do zwiększenia liczby osób

niepełnosprawnych, mniejszej

średniej długości życia. Cukrzyca

jest niewątpliwie jednym

z najtrudniejszych problemów

zdrowotnych w XXI wieku.

Edukujemy i badamy

za darmo

Najczęstsze przewlekłe

powikłania:

Choroba sercowo-

naczyniowa

Obwodowy układ nerwowy

(neuropatia – choroba

nerwów obwodowych)

Rozpoznanie cukrzycy typu 2

następuje zwykle po ukończeniu

40. roku życia, ale zdarza się

to i wcześniej, nawet u dzieci.

Ten typ choroby może rozwijać

się bezobjawowo przez wiele lat,

a diagnoza jest często związana

z powikłaniami lub przypadkowa

– podczas badania poziomu glukozy

we krwi lub w moczu.

Cukrzyca typu 2 jest najczęściej,

ale nie zawsze, związana

z otyłością, co może być przyczyną

odporności na insulinę i prowadzić

do podwyższenia stężenia glukozy

we krwi.

W każdym kraju o wysokich

dochodach cukrzyca zalicza

się do głównych „sprawców”

ślepoty, niewydolności nerek

i amputacji kończyn dolnych.

Ta podstępna choroba jest jedną

z wiodących przyczyn zgonów,

głównie ze względu na zwiększone

ryzyko wystąpienia choroby

Choroby układu krążenia stanowią

do 50 proc. lub więcej wszystkich

zgonów na cukrzycę. Rodzaje

chorób układu krążenia, które

towarzyszą cukrzycy, to: dławica

piersiowa, zawał mięśnia sercowego

(atak serca), udar mózgu, choroby

tętnic obwodowych i zastoinowa

niewydolność serca (CHF).

Nefropatia

Cukrzyca stała się jedną

z najczęstszych przyczyn schyłkowej

niewydolności nerek, co oznacza,

że wymagana jest dializa lub

przeszczep nerki.

Neuropatia

Ko czyny dolne

(choroby naczy obwodowych)

Stopa cukrzycowa

(owrzodzenia i amputacja)

Zagadkowa i podstępna

Roche Diagnostics oraz z porad

wykwaliikowanego dietetyka. Każdy

z uczestników akcji otrzymuje

profesjonalne materiały edukacyjne

oraz niebieskie bransoletki Netto,

przygotowane specjalnie z myślą

o akcji „Zatrzymać cukrzycę”.

Taka bransoletka jest symbolem

koalicji antycukrzycowej,

do której należymy. Bransoletki

przygotowaliśmy także dla

wszystkich pracowników naszej sieci.

Podczas pierwszej białej soboty,

którą zorganizowaliśmy w Netto

w Bydgoszczy (o wydarzeniu

piszemy także na str. 2),

przebadaliśmy aż 195 osób.

Dzięki naszej akcji niebezpiecznie

podwyższony poziom cukru został

wykryty u pięciu osób, a u jednej

był on aż czterokrotnie wyższy niż

przewiduje norma! Cukrzycę trudno

wykryć nie badając krwi –wiele

osób żyje z tą wyniszczającą chorobą

przez lata, nie wiedząc o swoim

stanie i nie zgłaszając się do lekarza.

Proilaktyczne akcje dają szansę

na wykrycie choroby w zalążku.

Cukrzyca występuje w dwóch

głównych odmianach – o chorobie

piszemy także na str. 4. Typ 1

rozpoznawany jest najczęściej

u dzieci i osób młodych. Aby

utrzymywać poziom glukozy

na odpowiednim poziomie, muszą

codziennie wstrzykiwać sobie

insulinę. Brak insuliny oznacza

śmiertelne zagrożenie.

Cukrzyca typu 1 ujawnia się nagle

i dramatycznie. Mogą ją poprzedzać

objawy takie jak:

Niestety, Polska to jeden

z nielicznych krajów europejskich,

w których nie ma narodowego

programu antycukrzycowego.

Dlatego tak ważne są wszelkie

akcje proilaktyczne, inicjowane

i inansowane przez irmy

i instytucje. Prowadząc działania

proilaktyczne przyczyniamy

się do zmniejszenia liczby osób,

u których stwierdza się tę chorobę.

Działania te w przypadku

Netto polegają na edukacji

– zwracamy uwagę naszych klientów

na tę chorobę, informujemy

o jej przyczynach, objawach,

skutkach. Prowadzimy także akcje

czynnej proilaktyki – podczas

organizowanych w naszych sklepach

tzw. białych sobót umożliwiamy

klientom bezpłatne skorzystanie

z badań poziomu cukru we krwi

aparatem Accu-Chek irmy

Kiedy stężenie glukozy we krwi

i ciśnienie krwi nie są kontrolowane,

cukrzyca może uszkodzić

nerwy i spowodować problemy

z trawieniem, oddawanie moczu,

impotencję. Uszkodzenie nerwów

może z kolei powodować utratę

czucia w nogach i palcach. Wiąże

się to z ryzykiem poważnych

infekcji i amputacji kończyn.

U osób chorych na cukrzycę ryzyko

amputacji wzrasta 25-krotnie.

Retinopatia

Prognoza wzrostu liczby diabetyków (wiek 20-79 lat), na lata 2010 i 2030

2010

2030

Populacja

(20-79 lat)

Liczba

diabetyków

Populacja

(20-79 lat)

Liczba

diabetyków

Region

W milionach

Północna Ameryka i Karaiby

320

37.4

390

53.2

Bliski Wschód i Afryka Północna

344

26.6

533

51.7

Cukrzyca może uszkodzić wzrok

i spowodować ślepotę. Najczęstszą

przyczyną ślepoty w cukrzycy

jest obrzęk plamki żółtej, którego

przyczyną jest gromadzenie się

płynu za siatkówką oka. Zwiększa

także ryzyko zaćmy i jaskry.

Azja Południowo-Wschodnia

838

58.7

1.200

101.0

Europa

646

55.2

659

66.2

Ameryka Południowa i Środkowa

287

18.0

382

29.6

Kraje Regionu Pacyiku Wschodniego

1.531

76.7

1.772

112.8

Afryka

379

12.1

653

23.9

Razem

4.345

284.6

5.589

438.4

W y W i A d

L A t o 2 0 1 0

Zdrowe odżywianie

Sprawdź Się!

to podstawa

Cukrzyca rozwija się bardzo

długo i niepostrzeżenie.

Pojawia się zwłaszcza u osób

z nadwagą i mało aktywnych

izycznie. Naukowcy

odnajdują jednak coraz to

inne czynniki ryzyka. Test,

do którego wypełnienia

zachęcamy, uwzględnia

najnowsze wyniki badań.

z Palenie papierosów . . . . . . . . . 2 pkt

z Przyjmowanie leków

na nadciśnienie . . . . . . . . . . . . . . 2 pkt

Rozmowa z Krzysztofem,

pracownikiem Netto Motaniec,

diabetykiem, który sześć lat

temu dowiedział się, że jest

chory na cukrzycę.

Maksymalnie ograniczam picie

słodkich napojów, jedzenie słodyczy,

bułek i chleba. Ludzie patrzą na mnie

jak na wariata, gdy serek zjadam

bez żadnego pieczywa. Niestety,

ale przyzwyczajenia żywieniowe

Polaków nie są najlepsze. Po prostu

wiele osób nie wyobraża sobie życia

bez chleba, ziemniaków i makaronu…

z – Czy w ciągu tych sześciu lat

choroba spowodowała jakieś

następstwa, komplikacje

zdrowotne?

– Na szczęście jak dotąd nie miałem

żadnych poważnych i typowych

dla cukrzyków następstw choroby.

Dokuczliwe jest jedynie zwyrodnienie

stawu barkowego, z którym walczę

od roku. Z powodu cukrzycy leczy

sią ono dużo oporniej niż normalnie.

Diabetycy muszą być świadomi tego,

że rany po skaleczeniach i inne urazy

wewnętrzne nie goją się tak szybko,

jak u osób bez cukrzycy. No i trzeba

bardzo uważać na stopy – np. spacer

na bosaka po plaży to dla cukrzyka

duże ryzyko. Każdy gdzieś tam

pewnie słyszał o „stopie cukrzycowej”.

Niestety, rana stopy u cukrzyka może

się już nigdy nie zagoić…

z – Co by Pan zmienił w swoim

życiu, gdyby wiedział Pan

wcześniej, że grozi Panu

cukrzyca? Jak starałby się Pan

zapobiec rozwojowi choroby?

– Przede wszystkim – całkowicie

zmieniłbym dietę. Odstawił wszelkie

produkty zawierające węglowodany,

czyli produkty pszenne (chleb, bułki

–słodkie i niesłodkie w takim samym

stopniu potraią podnieść poziom

cukru), ziemniaki, makarony, słodycze,

słodkie owoce. No i odrzuciłbym

także bardzo popularne napoje

energetyczne. Starałbym się więcej,

częściej i regularnie uprawiać sporty.

z – Jakie największe problemy

z powodu cukrzycy ma Pan dzisiaj?

– Większych nie mam. Może

poza ciągłym noszeniem ze sobą

strzykawki i glukometru,

kłuciem się przed każdym

posiłkiem. Za problem

uznałbym chyba

także świadomość,

że przyjemności, jaką daje mi jedzenie,

towarzyszy czasami poczucie winy…

z – Czy uważa Pan, że opieka nad

diabetykami jest w Polsce dobra?

– Jeżeli chodzi o podstawową

opiekę, to chyba jest względnie

OK. W szpitalu także było

całkiem przyjemnie. Jeżeli

ktoś szuka pomocy z powodu

cukrzycy, to na pewno ją znajdzie

i to bezpłatnie. Bardzo dobrze,

że nasze państwo dotuje zarówno

insulinę, jak i paski do testowania

poziomu cukru we krwi, bo niewiele

osób byłoby stać na zapłacenie

pełnej ceny. Natomiast jeżeli chodzi

o jakiekolwiek zaawansowane

badania, to niestety… Tak

naprawdę dotychczas nikt nie zrobił

mi żadnych badań stwierdzających,

że coś może być nie tak z moją

trzustką.

z – Co radziłby Pan dzisiaj osobom

zagrożonym cukrzycą albo takim,

które mają w swojej bliskiej

rodzinie chorego na cukrzycę?

– Zrobić sobie poranne badania

poziomu cukru we krwi i udać się

do swojego lekarza rodzinnego

z wynikami. Albo poprosić znajomego

z cukrzycą, żeby zmierzył im poziom

cukru glukometrem i wyraził opinię

na temat wyniku.

z – Czy według Pana takie akcje jak

nettowska „Zatrzymać cukrzycę”

są potrzebne?

– Jak najbardziej. Cukrzyków,

szczególnie tych typu 2, ciągle

przybywa m.in. dlatego, że ludzie

popełniają poważne błędy

żywieniowe. Spożywają zbyt dużo

węglowodanów. Przyczyny cukrzycy

typu I prawdopodobnie leżą w złym

odżywianiu, ale ja uważam, że to raczej

efekt porażającej ilości chemii,

jaka jest stosowana do produkcji

i konserwowania żywności.

Sprzedawanie zdrowej żywności, jaką

wprowadziliśmy do sklepów Netto

w ramach akcji, ma sens.

z – Na co organizatorzy akcji

powinni szczególnie zwrócić

uwagę? Co jest najważniejsze

w zapobieganiu cukrzycy?

– Uświadamianie ludziom,

co jedzą i jakie są składniki

poszczególnych produktów. Dla

przypomnienia: białko, tłuszcze

i węglowodany (cukry). Dla cukrzyka

najważniejsza jest właściwa dieta

i wyeliminowanie węglowodanów.

Ważny też, o ile nie najważniejszy,

jest ruch. Większość z nas

prowadzi siedzący tryb życia:

czy to w samochodzie, czy przed

komputerem albo telewizorem.

Regularne uprawianie sportów,

szczególnie tych aerobowych, np.

biegów, jazdy na rowerze, może nawet

całkowicie wyeliminować konieczność

brania zastrzyków z insuliny

czy tabletek.

z – Dziękuję za rozmowę.

– Słodkie pozdrowienia dla

wszystkich!

oblicz, ile masz

punktów. Przeczytaj

nasze rady

Od 1 do 5 pkt

RYZYKO: NISKIE

Mimo że prawdopodobieństwo

zachorowania na cukrzycę jest w tej

chwili niewielkie, proilaktycznie

mierz poziom cukru raz na dwa

lata. Utrzymuj prawidłową wagę

i pamiętaj o aktywności izycznej raz

w tygodniu.

Od 6 do 12 punktów

RYZYKO: PODWYŻSZONE

Przede wszystkim warto zacząć

żyć aktywnie. To pozwoli obniżyć

wagę i znacznie zmniejszyć ryzyko

zachorowania. Mierz poziom cukru

co najmniej raz w roku, a jeśli wynik

przekroczy normę (100 ml/dl)

niezwłocznie zgłoś się do lekarza.

Powyżej 12 punktów

RYZYKO: BARDZO DUŻE

Możesz uniknąć zachorowania.

Mierz poziom cukru raz na pół

roku. Przekroczenie normy zgłoś

lekarzowi. Schudnij, ćwicz trzy razy

w tygodniu, zmodyikuj dietę (jedz

więcej warzyw, mniej tłuszczów,

pieczywo razowe zamiast białego).

z – Panie Krzysztoie, od jak

dawna choruje Pan na cukrzycę?

Czy zdiagnozowano u Pana typ

1, czy 2?

– Choruję pewnie od dłuższego

czasu, natomiast cukrzyca została

u mnie wykryta sześć lat temu. Typ

prawdopodobnie 1, ale nie jestem

do końca przekonany, bo typ 1

nabywa się w wieku dziecięcym,

a u mnie stwierdzono chorobę,

kiedy miałem lat 31. Typ drugi też

to chyba nie jest, bo nie jestem otyły.

Osobiście nie zawężałbym tej choroby

do dwóch typów. Być może przyczyną

cukrzycy u mnie było coś innego

– może zatrucie organizmu albo inna

przebyta choroba. Cukrzyca to rezultat

nieprawidłowego działania organizmu

jako całości. Zbyt wysoki poziom

cukru jest tego skutkiem.

z – A jak to się stało, że choroba

została u Pana wykryta? Jakie

objawy Pana zaniepokoiły?

– Objawy miałem typowe: ciągłe

zmęczenie, senność, spora urata

wagi. Poszedłem sam, bez żadnego

skierowania zrobić sobie wszystkie

badania. Już pani w recepcji, podczas

wydawania wyników, powiedziała:

„O kolejny cukrzyk!”. Sama wizyta

u diabetologa to było coś! Każdy

pacjent przede mną wchodził

do gabinetu tylko na kilkadziesiąt

sekund i wychodził z karteczką

w garści i nietęgą miną. Gdy sam

wszedłem do gabinetu, przekonałem

się, dlaczego. Wizyta odbyła się prawie

bez słów. Po prostu pani doktor

produkowała skierowania do szpitala

z prędkością laserowej drukarki.

z – Co ta diagnoza wtedy dla

Pana oznaczała?

– Na początku przeżyłem

lekki szok, ale też i ulgę,

bo przynajmniej

już wiedziałem,

co mi dolega.

Diagnozę przyjąłem

ze względnym

spokojem, ale mój

styl życia musiał się

zmienić. Staram się

w miarę możliwości

aktywnie spędzać

czas, a sposób

odżywiania

zmieniłem

całkowicie.

Źródło: Dodatek „Cukrzyca” do dwutygodnika „Vita”

45+ Wiek

z Poniżej 45 lat . . . . . . . . . . . . . . . . 1 pkt

z Od 45 do 54 lat . . . . . . . . . . . . . . . 2 pkt

z Od 55 do 65 lat . . . . . . . . . . . . . . . 3 pkt

z Powyżej 65 lat . . . . . . . . . . . . . . . . 4 pkt

Waga

z Poniżej 25 BMI* . . . . . . . . . . . . . 0 pkt

z Od 25 do 30 BMI . . . . . . . . . . . . 2 pkt

z Powyżej 30 BMI . . . . . . . . . . . . . 4 pkt

obwód pasa

KOBIETY

z Poniżej 70 cm . . . . . . . . . . . . . . . . 0 pkt

z Od 71 do 80 cm . . . . . . . . . . . . . . 1 pkt

z Powyżej 80 cm . . . . . . . . . . . . . . . 3 pkt

MĘŻCZYŹNI

z Poniżej 85 cm . . . . . . . . . . . . . . . . 0 pkt

z Od 86 do 94 cm . . . . . . . . . . . . . . 1 pkt

z Powyżej 94 cm . . . . . . . . . . . . . . . 3 pkt

Objaśnienia terminów:

z Cholesterol LDL – najbardziej

szkodliwy cholesterol LDL,

najłatwiej i najszybciej przenika

do ścian tętnic, aby tam

ulec utlenieniu. Osadzanie

się go w ściankach naczyń

krwionośnych powoduje

ich zwężanie. Przepływ

krwi przez takie tętnice jest

utrudniony. Może dochodzić

też do zupełnego ich zatkania…

Na tym właśnie polega

miażdżyca.

z Cholesterol HDL – podczas gdy

przyjmowany w nadmiernych

ilościach cholesterol LDL

przykleja się do ścianek

tętnic, zapychając je powoli,

ale skutecznie, cholesterol HDL

działa dokładnie w przeciwnym

kierunku. Lipoproteiny, które

go zawierają, transportują

cholesterol z tętnic do wątroby.

Tam jest przerabiany na kwasy

żółciowe. Dlatego im niższy

poziom cholesterolu HDL

a wyższy LDL, tym większe

ryzyko zawału serca czy wylewu.

z Wskaźnik BMI – wskaźnik masy

ciała (ang. Body Mass Index)

to współczynnik masy ciała,

który obliczamy dzieląc masę

ciała podaną w kilogramach

przez wzrost podniesiony

do kwadratu (podany

w metrach).

Aktywność

izyczna

z 3 razy w tygodniu . . . . . . . . . . . 0 pkt

z 1-2 razy w tygodniu . . . . . . . . 2 pkt

z Nie uprawiam sportu . . . . . . . 4 pkt

czy w rodzinie

ktoś chorował

na cukrzycę?

z Tak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3 pkt

z Nie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 0 pkt

inne

czynniki

ryzyka

z Cukrzyca w ciąży albo urodzenie

co najmniej dwójki dzieci z wagą

powyżej 4 kg . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2 pkt

z Stężenie trójglicerydów powyżej

150 mg/dl . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 pkt

z Poziom cholesterolu HDL*

poniżej 40 mg/dl u mężczyzn i 50

mg/dl u kobiet . . . . . . . . . . . . . . . . 1 pkt

z Poziom cholesterolu LDL*

powyżej 100 mg/dl . . . . . . . . . . 1 pkt

B i u L E t y n i n f o R m A c y j n y

P o z n A j c u K R z y c ę

L A t o 2 0 1 0

S ł O w n i K

w codziennej, zrównoważonej

diecie. Zestawienie przedstawiane

jest w postaci graicznej piramidy,

której poziomy określają

grupy produktów i ich ilości.

Piramida zdrowego żywienia

została opracowana w Stanach

Zjednoczonych przez Departament

Rolnictwa oraz Departament

Zdrowia i Opieki Społecznej

i jest skrótowym, graicznym

zestawieniem zaleceń żywieniowych.

Polscy dietetycy przystosowali

ją do polskich warunków,

wprowadzając nieznaczne zmiany

zalecanych porcji niektórych grup

produktów. Podstawę piramidy

i codziennej diety stanowią

produkty zbożowe, których

zaleca się spożywać około 6 porcji

dziennie (USA-6 do 11 porcji).

Drugi poziom piramidy to 4 porcje

warzyw i 3 porcje owoców. Trzeci

poziom to od 2 do 3 porcji mleka

i produktów mlecznych oraz 2

do 3 porcji mięsa, ryb, jaj, nasion

roślin strączkowych lub orzechów.

Na szczycie piramidy znajdują

się tłuszcze i słodycze, których

spożycie powinno się maksymalnie

ograniczać.

TŁUSZCZE

Są ważne dla naszego organizmu,

ponieważ:

z Dostarczają energii

z Pomagają w utrzymywaniu

zdrowej skóry i włosów

z Dostarczają organizmowi

witamin rozpuszczalnych

w tłuszczach czyli A, D, E i K

Ograniczaj jednak ich ilość

w codziennej diecie, ponieważ

w nadmiarze mogą powodować tycie

oraz przyczyniać się do rozwoju

chorób naczyń krwionośnych

(miażdżycy).

TRZUSTKA

To gruczoł produkujący enzymy

trawienne oraz dwa przeciwstawne

hormony: insulinę (obniża poziom

glukozy) i glukagon (podnosi

we krwi stężenie glukozy).

STOPA

CUKRZYCOWA

To poważne powikłanie cukrzycy,

dotyczy od kilku do kilkunastu

procent chorych. Charakteryzuje

się niedostatecznym ukrwieniem

stóp, co zmniejsza ich wrażliwość

na ból, utrudnia gojenie się ran

i owrzodzeń, których pojawienie się

świadczy o postępującym procesie

martwiczym. Osłabieniu ulega

struktura kości i stawów, w efekcie

czego dochodzi do deformacji

stopy, uniemożliwiającej

chodzenie. Problem dotyka częściej

pacjentów z cukrzycą typu 2,

czyli insulinoniezależną. Z reguły

pojawia się po wielu latach źle

leczonej cukrzycy, choć często

zmiany na stopach są pierwszym

zauważalnym objawem tego

schorzenia. Nieleczona stopa

cukrzycowa prowadzi do amputacji

kończyny.

WĘGLOWODANY

Terminem tym określa się cukry

proste i złożone.

HIPOGLIKEMIA

Niedocukrzenie krwi. Zaczyna się,

gdy poziom cukru spada poniżej

3,3 mmol/l (60 mg proc.). Stan

taki może doprowadzić do utraty

przytomności a nawet do śpiączki

cukrzycowej.

INDEKS

GLIKEMICZNY

Lista produktów, uszeregowanych

ze względu na poziom glukozy

we krwi po ich spożyciu. Im

wyższa wartość IG danego

produktu, tym wyższy poziom

cukru we krwi po spożyciu tego

produktu. Zjedzenie węglowodanu

o wysokim IG doprowadza

do gwałtownego skoku poziomu

cukru, wywołującego w odpowiedzi

duży wyrzut insuliny. Przetwarzanie

produktów żywnościowych (obróbka

termiczna, czas obróbki termicznej)

podwyższa ich indeks glikemiczny.

INSULINA

Hormon odpowiedzialny

za obniżenie poziomu cukru

we krwi. U zdrowego człowieka

produkują ją komórki beta trzustki,

natomiast cukrzycy muszą sobie

ją podawać w postaci zastrzyków,

gdyż doszło u nich do zatrzymania

pracy owych kmórek. Insulinę

możemy podzielić na dwa rodzaje:

zwierzęcą (wołową i wieprzową)

i ludzką (półsyntetyczną,

produkowana z wykorzystaniem

inżynierii genetycznej, analog).

W Polsce leczy się cukrzyków

insuliną ludzką, którą można

zakupić na receptę w aptekach.

INSULINOODPOR-

NOŚĆ

Mamy z nią do czynienia wtedy, gdy

komórki nie reagują na insulinę.

Efekt? Glukoza nie może przeniknąć

do ich wnętrza i krąży we krwi.

LECZENIE DIETĄ

Cukrzyca typu 2 to choroba, którą

we wstępnej fazie można leczyć dietą

– bez stosowania leków. W cukrzycy

typu 2 (tzw. insulinoniezależnej)

wchłanianie cukru z jelit do krwi jest

prawidłowe, ale z krwi do komórek

– już nie. Jeśli masz prawidłową

wagę, prawdopodobnie potrzebne

będą tylko niewielkie zmiany

w Twoich nawykach żywieniowych.

Jeśli masz nadwagę – Twój lekarz

pomoże tak zmodyikować Twoją

dietę, aby stopniowo tracić wagę.

Kilka ważnych zasad:

z Jedz często, lecz małe porcje.

z Staraj się przestrzegać

harmonogramu posiłków.

z Nie przejadaj się.

z Jedz pełnoziarnisty lub razowy

chleb, makaron z pełnej mąki

i niełuskany (ciemny) ryż.

z Codziennie jedz warzywa i owoce.

z Ogranicz spożycie tłuszczów,

cukru i alkoholu

PIRAMIDA

ŻYWIENIOWA

To praktyczne zalecenia zestawienia

produktów spożywczych

c u k r Z y c o w y

to jednych osób, a innych nie.

Wydaje się, że odgrywają tu rolę

czynniki dziedziczne, środowiskowe,

wirusy lub substancje chemiczne.

CUKRZYCA TYPU 2

Przyczyna występowania cukrzycy

typu 2 nie jest dotąd jednoznacznie

określona. Najprawdopodobniej,

podobnie jak w przypadku typu 1,

odgrywają tutaj rolę czynniki

dziedziczne (genetyczne).

Istnieje także związek pomiędzy

otyłością a cukrzycą typu 2,

co jednak nie znaczy, że otyłość

zawsze prowadzi do cukrzycy.

Typ 2 cukrzycy jest zaburzeniem

dotykającym od 2 do 10 proc.

populacji. U wszystkich osób

z cukrzycą typu 2 na początku

choroby trzustka wciąż produkuje

insulinę, ale nie wydziela

jej proporcjonalnie do zwiększającego

się stężenia glukozy we krwi.

Drugą bardzo ważną przyczyną

podwyższonego stężenia cukru

we krwi jest obniżona wrażliwość

komórek mięśni na insulinę.

Zmniejsza to wykorzystanie glukozy

przez te komórki. Ta redukcja

aktywności insuliny nazywana jest

„insulinoopornością”.

CUKRZYCA

CIĄŻOWA

Cukrzyca ta jest spowodowana

zaburzeniem gospodarki

hormonalnej organizmu podczas

ciąży. Zazwyczaj całkowicie ustępuje

po porodzie, ale zwiększa ryzyko

zachorowania na cukrzycę typu 2

w przyszłości. Cukrzyca ciążowa

jest groźna nie tylko dla matki,

ale również dla rozwijającego

się płodu. Szczegółowa kontrola

poziomu cukru u kobiet ciężarnych,

u których wykryta została cukrzyca

ciążowa, zmniejsza ryzyko

wystąpienia powikłań podczas ciąży.

Ta cukrzyca występuje

w przebiegu około 2-8 proc. ciąż.

U 30-50 proc. kobiet, u których

stwierdzono cukrzycę ciążową,

w ciągu najbliższych 15 lat rozwija

się cukrzyca typu 2.

DIETA

CUKRZYCOWA

Dieta cukrzycowa to racjonalny

i prawidłowy jadłospis, który

powinien stosować każdy.

Zasady diety cukrzycowej:

z Powinna być idealnie

dostosowania

do zapotrzebowania

energetycznego jednostki. Jeśli

pożądany jest ubytek wagi, wtedy

proporcjonalnie zmniejszamy

o np. 300 kcal dziennie.

z Pierwszy posiłek powinien być

spożyty najpóźniej 2 godziny

od przebudzenia. Każdy kolejny

powinien być spożywany

w odstępach od 3 do 4 godzin.

Ostatni posiłek powinien być

spożyty najpóźniej 2 godziny

przed snem (przy prawidłowych

„cukrach”).

z Każdy posiłek powinien zawierać

każdą z grup pokarmowych, czyli

węglowodany (np. chleb), białko

(np. drób), tłuszcze (np. olej) oraz

witaminy i składniki mineralne

(np. warzywa zielone).

z Wybór węglowodanów powinien

być uzależniony od ich indeksu

glikemicznego. W cukrzycy

zalecamy IG na poziomie 0-55,

czyli np. surowa marchew

ma IG=16, a gotowana już IG=56.

W uproszczeniu: im produkt

mniej przetworzony, tym

ma mniejszy indeks glikemiczny.

z Najbardziej zalecane produkty

białkowe to chude mięsa i ryby.

Chudy nabiał oraz rośliny

strączkowe mimo stosunkowo

dużej zawartości białka zawierają

również węglowodany. Oleje

roślinne dodawane do potraw,

orzechy oraz tłuste ryby

to najbardziej pożądane źródła

tłuszczu w diecie.

z Zalecane są wszystkie warzywa

oprócz ziemniaków, buraków

oraz kukurydzy (ich spożywanie

powinno zostać ograniczone

do dwóch razy w tygodniu).

Owoców nigdy nie spożywamy

samodzielnie!

z Napoje w diecie powinny być

bez dodatku cukru, glukozy,

fruktozy. Można stosować

słodziki (unikamy tych na bazie

aspartamu).

GLIKEMIA

Stężenie glukozy we krwi.

Prawidłowa glikemia na czczo

wynosi 3,3-6,6 mmol/l (lub 60-120

mg proc.).

GLUKOMETR

Przenośne urządzenie diagnostyczne

służące do pomiaru i bieżącego

odczytu poziomu glukozy we krwi,

pobieranej zwykle z opuszki palca

lub płatków uszu (niektóre modele

glukometrów umożliwiają również

pomiar stężenia glukozy w osoczu

krwi). Wykorzystywane są specjalne

paski testowe z wtopionymi

elektrodami lub odczynnikiem

chemicznym. Właściwy poziom

cukru we krwi waha się pomiędzy 80

a 120 mg/dL.

HIPERGLIKEMIA

Zbyt wysokie stężenie cukru

we krwi, czyli ponad 10 mmol/l (180

mg proc.). Taki poziom glukozy

objawia się silnym pragnieniem

i oddawaniem bardzo dużej ilości

moczu.

BiaŁKa

Służą do budowy i odbudowy

komórek organizmu. Osoba

z cukrzycą powinna kontrolować

spożywanie białka w diecie.

CHOLESTEROL

To tłuszcz (a dokładniej steryd),

który pełni bardzo ważne funkcje

w organizmie – znajduje się w każdej

komórce ludzkiego ciała. Powstają

z niego hormony płciowe, hormony

kory nadnerczy i kwasy żółciowe.

Ze względu na rolę jaką odgrywa

we krwi, rozróżniamy cholesterol

„zły” (oznaczany symbolem LDL

od angielskich słów low density

lipoproteins) oraz „dobry” (oznaczany

symbolem HDL od: high density

lipoproteins).

CUKRY PROSTE

I ZŁOŻONE

Węglowodany to główne

źródło energii. Znajdują się one

w produktach w dwóch postaciach

jako:

z cukry proste (szybko wchłaniane

węglowodany),

z cukry złożone (węglowodany

wolno wchłaniane).

Cukry proste zawarte są np.: w dżemie,

słodyczach, cukierkach, owocach,

miodzie, sokach owocowych, mleku.

Po spożyciu cukrów prostych stężenie

cukru we krwi szybko osiąga wysokie

wartości, ponieważ dociera on do krwi

w krótkim czasie. Dobrze jest łączyć

je z cukrami złożonymi zawartymi np.

w pieczywie, ziemniakach, warzywach,

ryżu. Dla osoby z cukrzycą

bezpieczniejsze jest stosowanie

cukrów złożonych, ponieważ

wchłaniają się one wolno. Cukry

proste możesz stosować, gdy masz

niski poziom cukru we krwi. Poprawią

one Twoje złe samopoczucie.

CUKRZYCA TYPU 1

W cukrzycy typu 1 komórki

trzustki, które produkują insulinę,

uległy uszkodzeniu. Kiedy

trzustka nie dostarcza insuliny

lub dostarcza zbyt małą jej ilość,

organizm nie może wchłaniać

glukozy z krwi: komórki zaczynają

„głodować”, mimo że stężenie cukru

we krwi jest stale za wysokie. W tej

sytuacji jedynym ratunkiem jest

wstrzykiwanie insuliny pod skórę

– stąd insulina przedostaje się

do krwi. Jeżeli zostanie stwierdzona

cukrzyca typu 1, nie ma sposobu

na „ożywienie” komórek trzustki

produkujących insulinę.

Wciąż nie wiadomo, co jest

pierwotną przyczyną wywołującą

procesy immunologiczne,

prowadzące do uszkodzenia

komórek trzustki produkujących

insulinę i dlaczego dotyczy

B i u L E t y n i n f o R m A c y j n y

część I Zatrzymać cukrzycę - biuletyn nr 1.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: