POWSTANIE ZIEMI.doc

POWSTANIE ZIEMI

Mechanizm powstania układu słonecznego nie jest wyjaśniony i wiąże się z teoriami dotyczącymi powstania wszechświata.

13,7 mld lat temu z gęstej i gorącej osobliwości początkowej wyłonił się Wszechświat. Od tamtej pory sama przestrzeń rozszerzała się z biegiem czasu „unosząc” za sobą galaktyki.

              Termin Wielki Wybuch określa moment rozpoczęcia rozszerzania się Wszechświata.

              Wielki wybuch nie był tylko eksplozją, gdyż proces ten, nie polegał na ekspansji w pustej przestrzeni lecz dotyczył „rozdymania” przestrzeni jako takiej.

              Wielki Wybuch uznawany przez współczesną kosmologię za najbardziej prawdopodobny model powstania Wszechświata.

Powstanie układu słonecznego – prawdopodobnie układ słoneczny jest względnie młody, bowiem kształtował się około 5 mld lat temu, gdy Wszechświat osiągnął już dwie trzecie obecnej wielkości.

              Obecnie powszechnie przyjęta hipoteza Harolda C. Ureya z 1952r, która przyjmuje:

-          Słońce powstało z zagęszczonej kosmicznej chmury gazowo-pyłowo- meteorytowej

-          Z pozostałości tej chmury powstały planety w wyniku koncentracji materii pod wpływem grawitacji

-          Kondensacja materii spowodowała rozgrzanie planet i ich częściowe lub całkowite upłynnienie. W stadium upłynnienia doszło do grawitacyjnego rozdzielenie materiału planetarnego w ten sposób, że składniki najlżejsze znajdowały się na zewnątrz, a cięższe we wnętrzu planety

Powstanie Ziemi – podobnie jak układ słoneczny powstała przed około 4,5 (4,604,8) mld lat. Obecnie przypuszcza się, że wcześniej.

-          skorupa ziemska była początkowo niestabilna, cienka i składała się ze skał typu bazaltów

-          nie było hydrosfery, a atmosferę stworzyły tlenek i dwutlenek węgla, siarkowodór, dwutlenek siarki, amoniak, para wodna i inne gazy

-          gdy temp powierzchni obniżyła się poniżej 100oC mogła kondensować się para wodna. Powstały pierwsze zbiorniki wód- zaczął działać pra hydrologiczny cykl

-          po 0.5 mld lat od powstania Ziemi powstały pierwsze skały osadowe

Inne teorie powstania Ziemi:

-          w XVII w arcybiskup James Usher na podstawie biblii ustalił datę powstania Ziemi: południe 23 październik 4004 przed Chrystusem

-          kreacjonizm- wszechświat oraz wszystkie organizmy (w tym człowiek) zostały stworzone poprzez nadnaturalne interwencje bogów lub Boga. Był to dominujący pogląd w Europie do czasów opracowania teorii ewolucji

-          kreacjonizm młodej Ziemi- zakłada, że Ziemia według interpretacji Biblii ma od ok. 6 do ok. 10tys lat i wtedy też postało życie oraz człowiek (popularny wśród ortodoksyjnych chrześcijan w USA)

-          kreacjonizm starej Ziemi- traktuje opis biblijny bardziej metaforycznie, nie negując tego, ze Ziemia oraz życie na niej ma wiele mld lat i jako taki usiłuje być w zgodzie z naukami innymi niż biologia

-          kreacjonizm ewolucyjny- zbiór poglądów łączących idee kreacjonistyczne z ewolucjonizmem. Nie neguje ewolucji, ale zostawia margines działania dla Boga. Bóg stworzył życie, które naturalnie ewoluowało w zamierzonym przez niego kierunku lub kierował procesami ewolucji, aż do powstania człowieka

Geologiczna skala czasu – w okresie 4,5-4,8 mld skorupa ziemska ulegała daleko idącym przeobrażeniom. W miejscu oceanów powstawały wysokie góry. Te z kolei były niszczone, zrównana (peneplenizacja) i w ich miejsce powstawały kolejne morza i oceany. Mimo, że przebieg procesów geologicznych jest bardzo powolny, rozpatrywanie w długim okresie czasu jest w pełni zrozumiałe.

Procesy geologiczne a geologiczna skala czasu:

·         jeśli w zbiorniku morskim lub oceanicznym odkłada się 1mm osadu rocznie, to przez milion lat mamy 1km

·         płyty litosfery przemieszczają się z prędkością do 10cm rocznie

·         próg wodospadu Niagara cofa się rocznie o 0,5

·         w delcie Wisły osadziło się w czasie 10 00lat do 30m aluwiów

Określenie wieku Ziemi – metody:

              - wieku bezwzględnego- polega na zjawisku połowicznego rozpadu pierwiastków promieniotwórczych (czas, w którym połowa atomów danego pierwiastka zawartego w skale ulega rozpadowi), np.:

              - wieku bezwzględnego- polega na określeniu wieku skały względem innej (skała młodsza- skała starsza); wykorzystuje się tu skamieniałości

Podział dziejów Ziemi – podział dziejów Ziemi na ery, okresy i epoki oparty jest na ewolucji świata organicznego i przebiegu zjawisk górotwórczych.

              Definiowanie okresów geologicznych oparte było przede wszystkim na skamieniałościach.

              Inną cechą wykorzystaną do wyznaczenia systemów geologicznych była litologia skał.

Historia życia Ziemi – obecnie najważniejszym źródłem wiedzy o historii życia są badania genetyczne współcześnie żyjących organizmów.

              Porównując sekwencje genetyczne potrafimy ustalić drzewa ewolucyjne. Na podstawie drzew genetycznych potrafimy wyznaczyć moment powstania poszczególnych grup organizmów i poszczególnych cech.

Podział dziejów Ziemi – ponieważ najstarsze skały zawierające skamieniałości wydzielono pod nazwą kambru, wszystkie starsze skały zostały określone jako prekambryjskie.

Prekambr – jest nieformalnym stosowanym wydzieleniem, dzielony jest formalnie na dwie jednostki geochronologiczne najwyższej rangi: eon archaiczny, eon proterozoiczny. Granica pomiędzy nimi została określona wiekiem 2,5mld lat.

Czas od kambru  po dzień dzisiejszy reprezentuje eon fanerozoiczny- eon jawnego życia.

Eon fanerozoiczny – dzielony jest na 3 ery definiowane historią życia na Ziemi:

-          „okres starego życia”- era paleozoiczna

-          „okres średniego życia”- era mezozoiczna, era dinozaurów

-          „okres współczesnego życia”- era kenozoiczna, zwana nieformalnie erą ssaków

Główne epizody wymierania spowodowały zasadnicze różnice w składzie skamieniałości poszczególnych okresów.

Początek i koniec poszczególnych okresów szacowany jest przy pomocy pierwiastków promieniotwórczych pochodzących ze skał, znajdujących się w pobliżu granic okresów.

Większość fenrozoicznych systemów została wyróżniona w Wielkiej Brytanii i sąsiadujących obszarach Europy. Szczęśliwym zbiegiem okoliczności współczesna geologia narodziła się właśnie w tym rejonie, gdzie istnieje bardzo dobry zapis stratygraficzny, obejmujący wszystkie systemy fanerozoiczne.