WYKŁAD I 04.10.11
Tomasz Białowąs
bialawas@hektor.umcs.lublin.pl
egzamin opisowy 60% min à 90 min
konsultacje:
14.45-16.45 środa
11.00-13.00-13.30 czwartek p.708
MSG:
· To związki ekonomiczne wystepujące między krajami traktowane z punktu widzenia świata jako całości
· Myślimy o przepływie towarów i usług, technologii i pieniądza między różnymi krajami lub grupami krajów
· O ogólnych rozmiarach eksportu i importu wszystkich krajów świata łącznie o strukturze kierunkowej handlu światowego.
Zagraniczne SG:
· To powiązanie gospodarcze określonego kraju lub grupy krajów z zagranicą o charakterze trwałym
· Np wielkość eksportu w produkcji i dochodzie narodowym danego kraju
· Bilans obrotów zagranicznych kraju z innymi krajami
Gospodarka światowa:
· System trwałych powiązań o charakterze ekonomicznym tj. Produkcyjnym, handlowym, finansowym (kapitałowym, inwestycyjnym), technologicznym, instytucjonalnym pomiędzy gospodarkami i podmiotami gospodarczymi różnych krajów włączających gospodarki narodowe poszczególnych krajów w procesy produkcji i wymiany o zasięgu globalnym.
· Zakres i siła tych powiązań zwiększa się wraz ze wzrostem gospodarczym i rozwojem rynku światowego
· na kształtowanie systemu gospodarki światowej wpływają też czynniki polityczne
· nie jest sumą/zlepkiem gospodarek poszczerynkgólnych krajów
· istnieją trwałe powiązania między gospodarkami różnych krajów
· stanowi nowy podmiot, jakość
· gospodarki autakiczne nalezą do gospodarki światowej (samowystarczalne)
· układ dynamiczny, cały czas ulegający przekształceniom
I. gospodarka światowa zaczęła funkcjonować jako tak rozumiały układ globalny od II połowy XIX wieku kiedy wzrosło znaczenie produkcji towarowej i powstał rozwinięty rynek światowy.
II. Wcześniej od starożytności do czasów wielkich odkryć geograficznych współpraca gospodarcza miała charakter regionalny bądź lokkalny (gł. handel)
Czynniki, które wpłynęły na rozwój powiązań gospodarki w skali globalnej i przyczyniły się do rozwoju gospodarki światowej:
1. rozwój rynku w wyniku wielkich odkryć geograficznych
2. rozwój techniki, wzrost znaczenia podziału pracy i specjalizacji
3. rozwój transportu
4. rozwój nowych technik łączności i przepływu informacji
5. rozwój przedsiębiorstw międzynarodowych
6. rozwój procesów integracyjnych i powstania regionalnych bloków gospodarczych np. UE, NAFTA
7. tworzenie i rozwój instytucji międzynarodowych obsługujących i usprawniających współpracę gospodarczą
8. wojny, kryzysy polityczne i gospodarcze prowadzące do dezintegracji i powstawania nowych układów politycznych i ekonomicznych
Etapy rozwoju gospodarki światowej:
1. dominacja rynków i powiązań regionalnych (do XVw)
2. etap przejściowy- rozwój rynku światowego po wielkich odkryciach geograficznych (XV/XVIw) i wzrost znaczenia produkcji przemysłowej oraz kampanii prowadzących handel zagraniczny (rozwój doktryny merkantylistycznej).
3. powstanie rozwiniętego rynku światowego i kształtowanie się systemu gospodarki światowej w udziale: kraje rozwinięte przemyslowo (kolonialne) i pozostające w zależności ekonomicznej à dostarczające tanich surowców żywności i stanowiące rynki zbytu dla towarów przetworzonych (wiek XIX)
Mocarstwem dominującym w GŚ była WB, opowiadająca się za wolnym handlem.
Na kraje rozwinięte przemysłowo przypadało ok. 90% światowej produkcji i handlu.
4. Dezintegracja tradycyjnego systemu gospodarki światowej à główne przyczyny:
a. I wojna światowa
b. Wielki kryzys gospodarczy 1929-1933
c. Ruchy niepodległościowe w koloniach
5. przedsiębiorstwa strukturalne oraz transformacje regionalne i globalne w I połowie XX wieku. Wzrost znaczenia ukladu triadowego.
Okres globalizacji procesów gospodarczych i rozwoju integracji prowadzącej do umocniania się w systemie gospodarki światowej trzech głównych ośrodków:
-centrum północno-amerykańskie z USA
-Unia Europejska
- centrum wschodnioazjatyckie z Japonią.
Globalizacja: (def. Budnikowskiego)
· to proces oraz bliższego, realnego scalania godpodarek narodowych, przejawiającego sie dynamicznym wzroście obrotów kapitałowych i usługowych, będacy efektem wstającej tendencji do traktowania przez coraz większą liczbę przedsiębiorstw całego świata jako rynku zbytu.
Globalizacja i internacjonalizacja:
· obecnie często pojęcie globalizacji jest zgodnie defioniowane jako przekroczenie pewnej wartości progowej przez procesy internacjonalizacji
· internacjonalizacja oznaczała rozwijanie sie stosunków między niezależnymi gospodarkami narodowymi.
· Globalizacja natomiast oznaczała taką intensyfikację tych stosunków, że wszystkie światowe gospodarki narodowe stały się mniej lub bardziej współzależne
Globalizacja polega na tworzeniu ogólnoświatowego systemu gospodarczego, którego głównym elementem są:
- globalny rynek towarów i usług
- globalny rynek finansowy
- globalny rynek walutowy
Globalizacja oznacza coraz ściślejsze powiązanie rynków i gospodarstw narodowych. Powoduje, że gospodarka światowa staje się godpodarką globalną, czyli funkcjonuje w warunkach systemu globalnego.
Czynnikami przyczyniającymi sie do rozwoju globalizacji sa:
· Coraz wyższy poziom międzynarodowienia działalności gospodarczej (ZIB, handel)
· Procesy liberalizacyjne i integracja regionalna
· Postęp techniczny
Efekttem globalizacji i zarazem jej istotą jest wzrost współzależności gospodarczej na świecie czyli wzajemnych powiązań gospodarczych między gospodarkami narodowymi.
Międzynarodowy podział pracy:
· Czynniki pogłębiania międzynarodowego podziału pracy:
o Warunki naturalne
§ Położenie geograficzne
§ Klimat
§ Zasoby naturalne
§ Warunki glebowe
§ Czynniki demograficzne
o Osiągnięty poziom rozwoju gospodarczego i istniejąca struktura gospodarcza
§ Nagrodmadzone zasoby kapitału
§ Stan infrastruktury gospodarczej
§ Stopień zaawansowania technologicznego aparatu produkcyjnego
§ Nowoczesność rozwiązań instytucjonalno-systemowych
o Czynniki systemowe
o Zdarzenia i sytuacjie nieprzewidywalne
§ Wojny
§ Konflikty społeczne
§ Klęski zywiołowe
kajmelka