Pax Britanica
1914-1944
1945-1973 – PAX Americana
1973-1994
1995-2010
Polityka handlowa
Liberalizacja wymiany handlowej
Towary pdst. (surowce i art. Rolnicze)
Państwa najwyżej rozwinięte – art. Przemysłowe
1918-1924
1924-1929
1929-1939
Liberalizacja handlu międzynarodowego (układ GATT i EWG)
Zniesienie ceł z okresu międzywojennego
Liberalna polityka USA
Nasilenie barier protekcjonalistycznych
Liczne konflikty handlowe
Zahamowanie liberalizacji handlu na forum GATT
Niewielkie efekty integracji regionalnej w Europie
Eliminacja barier handlowych w wyniku negocjacji Rundy Urugwajskiej GATT
Utworzenie Światowej Organizacji Handlu
Proces liberalizacji w skali globalnej
Nasilenie protekcjonizmu po 2000 roku
Eskalacja barier handlowych, powrót do protekcjonizmu
Polepszenie stosunków międzynarodowych
Wzrost protekcjonizmu i załamanie handlu światowego – bariery handlowe
Przepływy kapitału
Wielka Brytania – ZIB – Europa Zachodnia, USA, Indie
Francja, Niemcy – pożyczkowa forma wywozu kapitału - Europa Wschodnia i Afryka
Kolejnictwo, górnictwo, hutnictwo, bankowość, handel, rolnictwo
Rozpad międzynarodowego rynku kapitałowego – ruch kapitału związany głównie z wypłatą reparacji wojennych
Głównym pożyczkodawcą - USA
Wzrost międzynarodowych przepływów kapitałowych
Głównym eksporterem kapitału USA
Drastyczny spadek zagranicznych inwestycji kapitałowych, ograniczenia w wywozie kapitału
Wzrost poziomu ZIB firm amerykańskich w Europie
Rozwój ZIB i działalności korporacji międzynarodowych – USA, następnie inwestycje europejskie i japońskie
Ekspansja inwestycyjna, obejmująca wszystkie kontynenty
Inwestycje w krajach słabiej rozwiniętych, przede wszystkim azjatyckich oraz Meksyku i Brazylii, w celu racjonalizacji kosztów produkcji
Umiędzynarodowienie produkcji
Główni inwestorzy: Europa Zachodnia i Japonia
USA staje się miejscem lokaty ZIB
Wzrost znaczenia UE jako inwestora zagranicznego i obszaru inwestowania
Wzrost napływu kapitału do Azji Południowo-Wschodniej
Wzrost napływu kapitału do krajów Europy Środkowo-Wschodniej
Rozwój ZIB w dziedzinie usług
Wzrost liczby fuzji i przejęć
Outsourcing w krajach rozwijających się
Ekspansja inwestycyjna korporacji międzynarodowych
Układ sił gosp.
Wielka Brytania, USA (wzrost zewnętrznej ekspansji), Niemcy, Francja, Rosja, Indie, Belgia
Utrata pozycji lidera przez Wielką Brytanię na rzecz USA
Wzrost znaczenia Japonii
USA gospodarką dominującą
(zniszczenia w Europie)
USA, Wielka Brytania, Niemcy (z Austrią), Japonia, Francja
USA wiodącym centrum gospodarki światowej, wzrost znaczenia Europy Zachodniej i Japonii
Triada gospodarcza
Wzrost znaczenia nowo uprzemysłowionych krajów azjatyckich oraz Brazylii i Meksyku
USA, Wspólnota Europejska
Wzrost znaczenia krajów rozwijających się – zwłaszcza Chin, Indii i Brazylii
Utrata pozycji przez Japonię
Największy udział w światowym PKB i handlu mają UE i USA
Wzrost znaczenia ugrupowań regionalnych
System walutowy
System waluty złotej oparty na stałych kursach walut i pełnej wymienialności walut na złoto
Upadek systemu waluty złotej
Przejście do płynnych kursów walut
Wysoka inflacja
Powrót do systemu waluty złotej – Gold bulion Standard, Gold Exchange Standard
Załamanie systemów walutowych, upłynnienie funta i dolara
System walutowy z Breton Woods – stałe kursy walutowe, dolar USA pieniądzem światowym wymienialnym na złoto
Niestabilność walutowa, inflacja
Odejście przez większość krajów od stałych kursów walutowych
Zwiększone ryzyko kursowe
System wielodewizowy – funkcję pieniądza światowego pełni wiele walut, największe znaczenie mają dolar, euro, funt brytyjski i jen japoński
Wzrost gosp.
Wzrost gospodarczy – bardzo duży wzrost dynamiki produkcji światowej i jeszcze większy obrotów handlowych
Załamanie gosp. Po I wojnie światowej, gwałtowny spadek produkcji w Europie, zmniejszenie się obrotów handlowych
Ożywienie gospodarcze
Kryzys i dezorganizacja gospodarki światowej
Wysokie tempo wzrostu gospodarczego spowodowane m.in. wysoki popyt konsumpcyjny i inwestycyjny, wysoki poziom inwestycji infrastrukturalnych, wzrost wydajności pracy, kwalifikacji, zmiany technologiczne, sprzyjająca polityka rządów i działalność korporacji międzynarodowych
Głęboki kryzys gospodarczy, spadek dynamiki wzrostu PKB, wydajności pracy i stagflacja
Spadek popytu i produkcji na głównych rynkach świata
Ożywienie gospodarcze w Europie Zachodniej i USA od połowy ‘80
Wysoka dynamika wzrostu w krajach Azji Południowo-Wschodniej i wzrost ich udziału w światowej produkcji
Spadek dynamiki wzrostu PKB Japonii, spadek wydajności pracy w UE
Najwyższa dynamika PKB w Chinach i wzrost ich udziału w produkcji światowej
Postęp tech.
Rozwój masowej produkcji i nowych gałęzi przemysłu, nowe formy przedsiębiorstwa – spółka akcyjna, wzrost znaczenia dużych przedsiębiorstw
Rozwój systemu bankowego o zasięgu międzynarodowym, giełd i banków inwestycyjnych
Wielkie monopole i kartele międzynarodowe – przemysł naftowy, ciężki, elektrotechniczny i cukrowniczy
Ograniczenie rozmiarów produkcji w Wielkiej Brytanii, Francji i Niemczech
Wzrost znaczenia nowych źródeł energii, energia elektryczna, ropa naftowa, metale kolorowe, stal
Załamanie produkcji w Ameryce Płn, Płd i Europie
Zmiany technologiczne, produkcja na wielka skalę, prace badawcze, wzrost nakładów na B+R, włókna syntetyczne, rozwój elektroniki, automatyzacja produkcji, zmiany w dziedzinie transportu (spadek kosztów i czasu, nowe środki – tr. Lotniczy), rozwój telewizji
Pojawienie się nowych, bardziej energooszczędnych technologii
Rozwój przemysłu elektronicznego i początki informatycznego
Poprawa metod komunikacji
Wzrost kosztów transportu spowodowany wzrostem cen paliw
Intensyfikacja zmian w wykorzystywanych technologiach
Rozwój nowoczesnych dziedzin produkcji: TI, telekomunikacja, farmaceutyka, biotechnologia
Wzrost liczby oferowanych produktów, większe zróżnicowanie
Skrócenie cyklu życia produktu
Spadek kosztów i redukcja czasu transportu
Internet, transmisja satelitarna, rozwój telefonii komórkowej
kajmelka