HISTORIA WYCHOWANIA.doc

(143 KB) Pobierz

HISTORIA WYCHOWANIA

1. STAROŻYTNOŚĆ

a) Dwa systemy wychowania: Sparta i Ateny.

SPARTA

ATENY

- ideał wychowania to dobry wojownik i posłuszny obywatel;

- dzieci są własnością państwa; ono ingeruje w ich wychowanie od momentu urodzenia;

- zaraz po urodzeniu dziecka ojciec miał obowiązek przedstawienia je geruzji, która decydowała czy nadaje się ono na dobrego obywatela;

- do 7 roku życia dzieci były wychowywane przez matki i niewolnice, ale pod kontrolą specjalnego urzędnika państwowego tzw. pajdemona;

- dzieci nie mogły być rozpieszczane, ale i nie wolno było ich bić;

- ważną rolę w wychowaniu odgrywała muzyka, bo to ona, wg Greków, kształtowała charakter;

- po 7 roku życia chłopcy przechodzą do instytucji wojskowych, w których przebywają do 30 roku życia;

- dziewczęta pozostają w domu, ale ich program wychowania jest identyczny jak chłopców, tyle, że uczą się one dodatkowo opieki nad rannymi i niemowlętami;

- do 18 roku życia chłopcy są przygotowywani do służby wojskowej poprzez ćwiczenia fizyczne; przyzwyczaja się ich do widoku krwi i śmierci ludzi; uczono bezwzględnego posłuszeństwa wobec przełożonych oraz czujności i sprytu; słabe jednostki eliminowano;

- w 18 roku życia chłopiec rozpoczynał 2-letnią służbę wojskową zwaną efebią; potem przez 10 lat przebywał w koszarach, a w razie potrzeby wyruszał na wyprawę wojenną;

- w 30 roku życia chłopiec otrzymywał pełnoletniość, kawałek ziemi i musiał się ożenić;

- dziewczęta już w 20 roku życia mogły zostać żonami;

- państwo spartańskie nie zajmowało się wychowaniem intelektualnym dzieci, ale jeśli rodzice umieli czytać i pisać to mogli tą wiedzę przekazać swoim dzieciom;

- państwo dbało o to, by młody Spartanin nauczył się historii własnego narodu i prawa Likurga.

- 3 okresy wychowania człowieka:

I - lata dzieciństwa spędzone na łonie rodzinnym;

II - lata szkolne u dowolnie wybranych mistrzów;

III - okres efebii ujęty przez organizację państwową;

- po odkarmieniu przez matkę dziecko przechodziło do rąk niańki, która otaczała je mnóstwem zabawek;

- do 6 roku życia czas upływał dziecku na zabawach w otoczeniu domowym; mężczyzna mało interesował się dzieckiem; było ono traktowane lekko i wesoło;

- około 7 roku życia chłopiec szedł do szkoły; do 18 roku życia przebywał pod nadzorem pedagoga (był nim zaufany niewolnik, któremu ojciec powierzał opiekę nad dzieckiem i jego wychowanie; dawał mu tez rózgę z szerokim prawem do korzystania z niej);

- przez pierwsze 7 lat kształcono dziecko w zakresie elementarnym, muzycznym i poetyckim;

- najważniejsza była nauka tabliczki mnożenia;

- około 10 roku życia dzieci uczyły się wierszy na pamięć (Homera); celem było wpajanie cnotliwości i kształcenie moralne;

- około 14 roku życia młodzieniec spędzał większość czasu na ćwiczeniach gimnastycznych, a od 18 do 20 roku życia miał obowiązek służby wojskowej; po ukończeni efebii chłopiec stawał się obywatelem;

c) Działalność nauczycielska Sofistów.

Ø naukę powinno rozpoczynać się bardzo wcześnie, aby już w chłopięcym wieku otwierać oczy na poznanie prawdy;

Ø jedynego źródła naszej wiedzy upatrywali w poznaniu zmysłowym; wysoko stawiali sobie cnotę;

Ø chodziło im o znaczenie plutokracji; Sofiści uważali człowieka za tego, który może wszystko;

2. ŚREDNIOWIECZE

Ø Kościół prowadził 3 typy szkół:

a) klasztorne (kształcące zakonników) – ich celem było przejęcie kontroli nad ruchem pustelniczym; oddawano do nich dzieci szlacheckie już w wieku 7 lat; śluby zakonne składali za nie rodzice; nadzór nad nimi sprawował opat, a kierownikiem był magister principalis; dzieliły się na wewnętrzne i zewnętrzne; szkoły te, uczyły podstawowych wiadomości (łaciny, początków gramatyki i śpiewu kościelnego); ich upadek następuje w X wieku w związku z domniemanym końcem świata;

b) katedralne albo kolegiackie (kształcące duchownych świeckich) – były to szkoły na poziomie średnim; nauka w nich trwała minimum 10 lat; przyjmowano do nich uczniów z umiejętnością czytania i pisania w języku łacińskim i praw wiary; 7 sztuk wyzwolonych uczył submagister, a teologii i prawa kościelnego – scholastyk; do soboru lateranejskiego szkoły zakładał i zamykał biskup; od X wieku do szkół zaczęto przyjmować także uczniów świeckich.

c) Szkoły parafialne – powstają najpóźniej, bo w XII wieku; uczono w nich języka łacińskiego, rachunku, religii i śpiewu kościelnego; nie musieli uczniowie wybierać po nich stanu duchownego, ale po ich ukończeniu mogli zostać duchownymi albo pomocnikami księży;

Ø Druidzi Irlandzcy – byli bardzo wysoko wykształconymi kapłanami celtyckimi, którzy próbowali przełamać kościelny monopol oświatowy (udaje im się to w V wieku n.e.); prowadzili szkoły; w połowie V wieku papież wysyła do Irlandii Św. Patryka, by ich nawrócił na chrześcijaństwo; druidzi wiedząc, że jeśli nie przyjmą tej religii zostanie im ona narzucona siłą, godzą się ją przyjąć i zamieszkać w klasztorach, ale pod warunkiem, że nadal (będąc już kapłanami chrześcijańskimi) będą mogli prowadzić szkoły i zajmować się nauką; na terenie Irlandii wprowadza się 3 typy szkół:

a) szkoły elementarne – uczono w nich języka irlandzkiego, historii, prawa i literatury irlandzkiej; przeznaczone były dla mieszkańców Irlandii;

b) szkoły średnie – kształciły w języku łacińskim; uczono także 7 sztuk wyzwolonych w ujęciu starożytnym;

c) szkoły wyższe – zajmowały się studiami nad wybrana dziedziną.

Ø Z kościołem próbował tez walczyć Karol Wielki; postanowił w swoim wielokulturowym, wielojęzykowym i wieloreligijnym kraju, wprowadzić czynnik jednoczący – chrześcijaństwo i język łaciński; państwem rządzili tzw. missi dominici, a rządzeni to tzw. kapitularze; Karol Wielki kształcił swoich urzędników w szkole pałacowej, w której uczono 7 sztuk wyzwolonych w ujęciu starożytnym; kierownikiem tej szkoły był Alkwin; kiedy Karol Wielki powierza mu rozpowszechnianie szkolnictwa elementarnego na terenie całego państwa, ten odmawia; w związku z tym odsuwa go od pełnionej funkcji, a na jego miejsce wprowadza biskupa Orleanu – Teodulfa.

W 809 r. – wprowadzony zostaje pierwszy w dziejach DEKRET O OBOWIĄZKU SZKOLNYM. Państwo gwarantowało każdemu chcącemu się kształcić dostęp do szkoły elementarnej, a rodzice mieli utrzymywać dzieci podczas całej nauki szkolnej.

Ø Bolonia i Paryż – „UNIWERSYTETY MATKI”.

BOLOŃSKI

PARYSKI

- najstarszy uniwersytet europejski;

- powstanie wiąże się z wykładami prawa rzymskiego (Irneliusz i Beppo) ;

- studenci zakładają własną organizację, tzw. nacje;

- rektor wybierany jest spośród studentów;

- Fryderyk Barbarossa wygrywa dzięki profesorom tego uniwersytetu długoletni spór z papieżem; w zamian nadaje mu autonomię w 1158 r.;

- władzę zwierzchnią sprawował cesarz rzymski narodu niemieckiego;

- to uczelnia świecka studencka;

- z uniwersytetem próbuje walczyć Honoriusz III;

- najważniejszą nauką było prawo rzymskie.

- powstaje w początkach XII wieku, gdy w Paryżu rozpoczyna wykłady Piotr Abelard, który wykorzystywał do nauki teologii podstawy dialektyki; jego wykłady, dzięki którym podważał poglądy znanych teologów, spotkały się z dużym zainteresowaniem wielu młodych ludzi;

- profesorowie ustalają 2 etapy studiowania:

4-letni (student kończąc otrzymuje stopień bakałarza);

2-letnie studia specjalistyczne (jedna wybrana dziedzina naukowa; tytuł magistra);

- „akt ineptio” był pocałunkiem pożegnalno-powitalnym, żegnającym studenta, a witającym nowego wykładowcę;

- profesorowie zgłaszają się do Innocentego III o opiekę nad uniwersytetem; ten godzi się pod warunkiem rezygnacji z wykładania filozofii Arystotelesa;

- autonomię nadaje Innocenty III w 1215r.;

- od II połowy XIII wieku staje się uczelnią kościelną.

3. ODRODZENIE

Ø Dwa wzory szkół: Filip Melanchton i Jan Szturm.

MELANCHTON