tytu: "O dysleksji czyli specyficznych trudnociach w czytaniu i pisaniu - odpowiedzi na pytania rodzicw i nauczycieli" autor: Marta Bogdanowicz Mojej crce Kasi, od ktrej wiele nauczyam si o dysleksji LUBIN 1994 Wydawnictwo Popularno-naukowe "LINEA" SPIS TRECI Sowo wstpne...str. 2 Pytania...str. 3 Cz i Historia bada nad dysleksj...str. 9 Cz II Terminologia...str. 12 Cz III Definicja dysleksji rozwojowej...str. 16 Cz IV Czsto wystpowania...str. 22 Cz V Etiologia - pierwotne przyczyny dysleksji rozwojowej...str. 25 Cz VI Patomechanizm - wturne przyczyny dysleksji rozwojowej...str. 31 Cz VII Diagnoza...str. 35 Cz VIII Symptomatologia - objawy dysleksji rozwojowej...str. 39 Cz IX Profilaktyka...str. 52 Cz X Dydaktyka...str. 56 Cz XI Terapia...str. 76 Cz XII Prognoza i perspektywy...str. 88 Cz XIII. ORGANIZACJE DZIAAJCE NA RZECZ DZIECI ZE SPECYFICZNYMI TRUDNOCIAMI W UCZENIU SI CZYTANIA I PISANIA...str. 92 SOWO WSTPNE Ksika, ktr bierzesz, Czytelniku, do rki, jest nietypowa. Stanowi zbir pyta i odpowiedzi. Pytania czerpaam z rozmw z rodzicami dzieci dyslektycznych podczas pracy w poradni, z listw nadchodz-cych do Polskiego Towarzystwa Dysleksji, wykadw ze studentami, zaj w Szkole dla Rodzicw i zebra Polskiego Towarzystwa Dysleksji. Pytania uszeregowane s w dziay. Wszystkie wyszczeglnione s na wstpie publikacji. Dlatego te nie jest konieczne, aby t ksik czyta od pocztku do koca. Mona j czyta rwnie od koca i od rodka. Mona take odszukiwa w niej, jak w swoistej encyklopedii, jedynie odpowiedzi na pytania, zalenie od potrzeb i zainteresowa. Odpowiedzi na pytania czerpaam z literatury, z prowadzonych przeze mnie bada naukowych, z dugoletniej praktyki diagnostycznej i terapeutycznej z dziemi, a take - co ma ogromne znaczenie - z wasnych dowiadcze matki dyslektycznego dziecka. Inspiracj do napisania tej ksiki byo spotkanie z Marion Welchman i jej publikacja wydana w Brytyjskim Towarzystwie Dysle- ksji, ktrej skadam podzikowania. Pragn wyrazi moj wdziczno redaktorom: Krystynie Kuczy-skiej, Annie Cielarowej i Stanisawowi Drewniakowi, ktrych praca przyczynia si do wikszej komunikatywnoci tekstu i tym samym uatwi korzystanie z tej ksiki. Mam nadziej, e Czytelnik znajdzie odpowiedzi na wikszo pyta, ktre chciaby mi zada. Jeli tak nie jest, prosz przesa swoje pytania pod wskazany niej adres. Postaram si na nie odpowiedzie w kolejnym wydaniu tej ksiki. prof.dr hab. Marta Bogdanowicz Polskie Towarzystwo Dysleksji ul. Pomorska 68 80-343 GDASK Jestemy w dobrym towarzystwie: Andersen, Rodin, Edison, Einstein, Churchill, krl Norwegii Olaf i jego cbrka ksina Astrid - to te dyslektycy. Hans Christian Andersen (1 805-1875) PYTANIA I. Historia bada nad dysleksj 1. Jak dugo istnieje dysleksja? 2. Kiedy odkryto i opisano dysleksj? 3. Jacy specjalici pierwsi opisali i badali zjawisko dysleksji rozwojowej? 4. Jak rozwijaa si wiedza o dysleksji? 5. Jakie s charakterystyczne tendencje w badaniach ostatnich lat? 6. Jak wyglda wsppraca specjalistw w zakresie bada nad dysleksj? 7. Jakie nowe zjawiska spoeczne zwizane z dysleksj pojawiy si w ostatnim czasie? 8, Czy mona by dyslektykiem i "wej do historii'? II. Terminologia 1. Dlaczego mwimy o 'specyficznych' trudnociach w czytaniu i pisaniu? 2. Co znaczy skrt: LD lu SLD? 3. Czy specyficzne trudnoci w czytaniu i pisaniu u dzieci od pocztku nazywano dysleksj? 5 4. Jak dugo stosowano termin "wrodzona lepota sowna'? 5. Co to jest "pseudodysleksja"? 6. Jaki termin jest najczciej uywany na oznaczenie specyficz-nych trudnoci w czytaniu i pisaniu u dzieci? 7. Jakie jeszcze inne nazwy mona spotka w literaturze na oznaczenie specyficznych trudnoci w czytaniu i pisaniu? 8. Dlaczego na oznaczenie specyficznych trudnoci w czytaniu i pisaniu uywa si czasem jednego, a czasem kilku terminw? 9. Jak rozumie terminy: "dysleksja", "dysortografia" i "dysgrafia"? 10. Jak terminologi stosuje si w Polsce? 11. Co to jest "hiperdysleksja"? III. Definicja dysleksji rozwojowej 1. Czy wszyscy ludzie mog si nauczy czyta rwnie szybko i piynnie? 2. Jakie wyniki uzyskuj dzieci dyslektyczne w testach inteligencji? 3. Czy dzieci dyslektyczne mog uzyska iloraz inteligencji poniej przecitnej? 4. Czy dzieci z inteligencj nisz ni przecitna mog mie trudnoci w czytaniu i pisaniu? 5. Czy wszystkie dzieci, ktre maj trudnoci w czytaniu i pisaniu to dzieci dyslektyczne? 6. Czy istnieje jedna definicja dysleksji? 7. Ktra z definicji jest powszechnie uznawana? 8. Czy definicja ta nie jest przestarzaa? 9. Jaka definicja jest uywana w Polsce? 10, Czy dysleksja i specyficzne trudnoci w uczeniu si to te same zjawiska? 11. Czy dzieci dyslektyczne zalicza si do kategorii "dzieci o specjal- nych potrzebach edukacyjnych"? 12.,Czy niewaciwe nauczanie moe by przyczyn dysleksji? 13. Dlaczego istniej przeciwnicy wyrniania zjawiska dysleksji? IV. Czsto wystpowanta 1. Jak czsto zdarzaj si przypadki dysleksji? 2. Czy badania nad czstoci wystpowania specyficznych trud-noci w czytaniu i pisaniu prowadzone byy w Polsce? 3. Czy czsto trudnoci w czytaniu i pisaniu wystpuj jednocze-nie? 4. Jaka jest przyczyna rozbienoci wynikw bada nad czstoci wystpowania dysleksji uzyskanych przez rnych badaczy? 5. Jaki jest stopie statoci odsetka dzieci z dysleksj, dysorto-grafi i dysgrafi ? 6. Czy kady nauczyciel ma szans zetkn si z dzieckiem dyslektycznym? 7 V. Etlologia - plerwotne prrycryny dysleksjl rozwojowej 1. Czy istnieje jedna przyczyna dysleksji? 2. Czy w rodzinie moe by wicej ni jedno dziecko dyslektyczne? 3. Czy dysleksj mona odziedziczy? 4. Jak czsto zdarza si dziedziczne uwarunkowanie dysleksji? 5. Czy dysleksja rwnie czsto wystpuje u chiopcw jak u dziew-czt? 6. Dlaczego dysleksja czciej wystpuje u chiopcw? 7. Czy dysleksja moe by skutkiem nieprawidlowej ciy i porodu? 8. Czy dysleksja wystpuje zawsze w przypadkach nieprawidfowej ciy i porodu lub wwczas, gdy oboje rodzice s dyslektykami? 9. Czy dysleksja jest "zlokalizowana" w mzgu? 10. Co to znaczy, e dysleksja moe by uwarunkowana organicz-nie? 11. Czy istniej pewne dowody organicznych zmian w centralnym ukadzie nerwowym? 12. Czy dysleksja moe by skutkiem urazu psychicznego? 13. Czy koncepcja "psychodysleksji" jest powszechnie przyjta? 14. Czy dysleksja moe mie zwizek z zaburzeniami hormonalny-mi? 15. Jak wyjani przypadki samoistnego ustpienia dysleksji? 16. Ktra z koncepcji etiologicznych jest prawdziwa? 8 l7.Co znaczy termin "polietiologia"? VI. Patomechanizm - wtrne prrycryny dysleksji rozwojowej 1. Jaki jest mechanizm powstawania dysleksji rozwojowej? 2. Jak rozumie neuropsychologiczny mechanizm czynnoci czyta-nia i pisania, ich lokalizacj w mzgu? 3. Jakie funkcje le u podstaw czynnoci zoonych, jakimi s czytanie i pisanie? 4. Zaburzenia jakich funkcji s przede wszystkim odpowiedzialne za wystpowanie specyficznych trudnoci w uczeniu si czytania i pisania? 5 Jaka jest sprawno innych funkcji poznawczych? 6. Jakie jest neuropsychologiczne podoe specyficznych trudno-ci w czytaniu i pisaniu? 7. Jaki jest patomechanizm specyficznych trudnoci w czytaniu i pisaniu? 8. Co oznacza okrelenie "obszar zaburze" lub "sprzone zabu-rzenia"? 9. W jakich przypadkach trudnoci w czytaniu i pisaniu s mniej nasilone? 10. Czy w zwizku z rnymi patomechanizmami dysleksji rozwojo-wej mona mwi o rnych typach dysleksji? 11. Jak mona ustali istnienie zaburze warunkujcych dysleksj rozwojow? VII. Diagnoza 1. Kto jest uprawniony do orzekania o dysleksji rozwojowej? 2. Jaki jest zakres bada psychologa? 3. Jaka rola w diagnozowaniu przypada pedagogowi? 4. Jakie zadania w diagnozie dysleksji nale do psychiatry dzieci- cego? 5. Jak jest rola logopedy w formulowaniu diagnozy dysleksji? 6. Czy konieczne jest badanie EEG? Jakie dodatkowe badania mog by prrydatne w diagnozie dysieksji? 7. Co to jest iloraz inteligecji i jakie jest jego znaczenie w przypadku badania dzieci dyslektycznych? 8. Co to jest "wskanik fragmentarycznego deficytu rozwojowego"? 9. Czy orzeczenia psychologiczne, wraz z diagnoz innych specja-listw, powinny by przekazywane do szkoiy? VIII. Symptomatologia - objawy dysleksji rozwojowej 1. Jakie objawy s podstaw rozpoznania dysleksji? 2. Jak zmienia si symptomatologia dysleksji rozwojowej wraz z wiekiem dziecka? 3. Czy specyficzne trudnoci w czytaniu i pisaniu wystpuj jedno-czenie i przez caty czas nauki szkolnej? 4. Jakie nasilenie trudnoci w czytaniu upowania nas do orzekania o zaburzeniach w czytaniu? 5. Jak odrni specyficzne trudnoci w czytaniu i pisaniu, zwane dysleksj, od trudnoci jakie ma kade dziecko zaczynajce nauk czytania i pisania? 6. Jakie specyficzne btdy w czytaniu popetniaj dzieci dyslektycz- ne? 7. Czy objawy trudnoci w czytaniu ustpuj z wiekiem? 8. Czy dzieci dyslektyczne maj tylko trudnoci w jzyku polskim? 9. Jak odrni dziecko ze specyficznymi trudnociami w pisaniu od innych, ktre rwnie pisz niepoprawnie? 10. Dlaczego atwiej ustpuje dysleksja ni dysortografia? 1 i . Czy wystpowanie bidw ortograficznych w pracach pise-mnych ucznia to zawsze dysortografia? 12. Na czym polegaj specyiiczne btdy w przypadku dysortografii? 13. Jakie objawy s podstaw rozpoznania dysgrafii? 14. Czy kady przypadek brzydkiego pisma to dysgrafia? 15. Jakie s charakterystyczne objawy zaburze funkcji wzroko-wych? 16. Jakie s charakterystyczne objawy zaburze funkcji sucho-wych? 17. Jakie s charakterystyczne objawy zaburze funkcji rucho-e 18. Jakie s charakterystyczne objawy zaburze lateralizacji? 19. Czy lateralizacja skrzyowana zawsze jest przyczyn trudnoci w czytaniu i pisaniu ? 10 11 20. Na czym polegaj trudnoci szkolne leworcznego dziecka? 21. Czy dzieci leworczne s sprawne ruchowo? 22. Co to jest pis...
StarszyPan