Patologia seksualna.doc

1.1    Patologia seksualna

Aby przedstawić problematykę patologii seksualnej należy zacząć od przedstawienia klasyfikacji zaburzeń seksualnych. Klasyfikacji takiej dokonał Imieliński (1982, str.147) dzieląc zaburzenia seksualne na: dysfunkcje seksualne, dewiacje seksualne oraz objawowe dysfunkcje i dewiacje seksualne.

Zasadniczy podział dotyczy tu odróżnienia dysfunkcji od dewiacji seksualnych. Dysfunkcje seksualne dotyczą, bowiem zaburzeń: sprawności funkcji seksualnych, zdolności przeżyć seksualnych, siły motywacji seksualnej mierzone w ujęciu indywidualnym i interakcyjnym. Dysfunkcje indywidualne, mimo iż wpływają na interakcję z parterem mogą występować poza układem partnerskim, natomiast dysfunkcje interakcyjne występują w konkretnym układzie partnerskim. Dewiacje seksualne dotyczą zaburzenia w zakresie fantazji i zachowań seksualnych mierzone w kategoriach relacji z partnerem rzeczywistym bądź wyobrażeniowym. W dalszej części pracy omówię kolejno wyróżnione przez autora kategorie.

1.1.1 Dysfunkcje seksualne

Dysfunkcjami seksualnymi (indywidualnymi i interakcyjnymi) określa się wszystkie zaburzenia potencji (brak odpowiedniej zdolności do reakcji seksualnych oraz sprawności seksualnej do wykonania określonych zadań), pobudliwości seksualnej (brak odpowiedniej podatności na powstanie podniecenia seksualnego oraz zakłócenia w szybkości przebiegu reakcji seksualnych), podniecenia seksualnego (brak adekwatnych reakcji seksualnych na stymulację zewnętrzną i wewnętrzną), motywacji seksualnej (siły popędu seksualnego) oraz zdolności orgastycznych (brak odpowiednich zdolności do osiągnięcia zaspokojenia seksualnego lub satysfakcji seksualnej) (Imieliński, 1982, str. 184). Z definicji tej wynika, że dysfunkcje seksualne mogą pojawić się na każdym etapie kontaktu seksualnego: libido, spółkowania, orgazmu. Należy jednak zaznaczyć, że u kobiet zakłóceniu ulega najczęściej etap pierwszy i trzeci, a u mężczyzn etap drugi (w postaci zaburzeń erekcji lub wytrysku).

W tabeli 2. Przedstawiony został podział dysfunkcji seksualnych zgodnie z klasyfikacją Imielińskiego.

1.1.1.1   Indywidualne dysfunkcje seksualne

Indywidualne dysfunkcje seksualne potocznie kojarzone są z zaburzeniami erekcji członka u mężczyzn – zwanymi impotencją. Obecnie częściej używanym terminem jest pojęcie dysfunkcji, gdyż wskazuje na szerszy zakres zaburzenia. Dotyczy ono, bowiem wszystkich faz kontaktu seksualnego.

Schnablem podaje sześcioskładnikową definicję impotencji, w której zaburzenie może obejmować każdą z wymienionych w niej części. Według tego autora mężczyzna jest impotentem, gdy jest niezdolny do:

1.      Odczuwania pożądania seksualnego wobec kobiety;

2.      Osiągnięcia wystarczającej erekcji – w następstwie pożądania;

3.      Wprowadzenia prącia do pochwy – po wystąpieniu erekcji;

4.      Odpowiednio długiego w czasie wykonywania ruchów frykcyjnych;

5.      Wytrysku w następstwie ruchów frakcyjnych;

6.      Przeżycia orgazmu w sytuacji i z kobietą, z którą większość mężczyzn byłaby w stanie odbyć spółkowanie (za: Imieliński, 1982, str.156).

Istnieją okoliczności, w których zaburzenia spółkowania nie są oceniane jako impotencja w sensie klinicznym. Jeżeli kontakt seksualny miałby odbyć się w bardzo niekorzystnej sytuacji np. w obecności innych ludzi lub też partnerka nie jest stymulująca seksualnie dla mężczyzny np. ze względu na swoją powierzchowność, wtedy to niezdolność do podjęcia stosunku seksualnego nie jest klasyfikowana jako zaburzenie seksualne.

Zaburzenia przebiegu spółkowania

·         Zaburzenia erekcji prącia

Zaburzenia erekcji członka u mężczyzn są zazwyczaj na tle nerwicowym, rzadziej ich przyczyną są uwarunkowania sytuacyjno – fizjologiczne lub sytuacyjne. Gdy zaburzenia erekcji członka rozwinęły się na tle nerwicowym brak erekcji lub erekcja częściowa pojawiają się tylko przy próbie podjęcia stosunku seksualnego, a w innych sytuacjach mogą się nie pojawić.

Do postaci zaburzeń erekcji możemy zaliczyć (Imieliński, 1982, str. 157):

1.   Całkowity brak erekcji przy próbie stosunku;

2.   Częściowa erekcja utrudniająca lub uniemożliwiająca immissio penis;

3.   Prawidłowa erekcja tuż przed stosunkiem, lecz zanik jej w czasie spółkowania już po dokonaniu immissio tak, że kontynuacja go jest niemożliwa.

Powodem pojawienia się zaburzeń erekcji może być początkowo, u młodszych mężczyzn nadmierne podniecenie seksualne, które w połączeniu z hamulcami religijnymi, moralnymi, etycznymi, lękiem przed ciążą, lękiem przed ośmieszeniem może powodować brak erekcji. Nerwicowe zaburzenia pojawiają się, gdy mężczyzna uwierzy, że jest chory, gdyż lęk przed kolejną próbą stosunku wzmaga się. W tych przypadkach dochodzi do reakcji paradoksalnej, im bardziej mężczyzna cierpiący na nerwicę zaangażowany jest uczuciowo, tym słabsze pojawia się podniecenie seksualne oraz słabsza erekcja (Imieliński, 1982, str. 157).

·         Zaburzenia wytrysku nasienia (ejaculatio praecox)

Ø      Wytrysk przedwczesny(ejaculatio praecox)

Wytrysk przedwczesny pojawia się zanim nastąpi immissio penis, najczęściej tuż przed immissio – przy dotykaniu warg sromowych lub wejścia do pochwy, lecz może się pojawić już w czasie pieszczot erotycznych. W niektórych przypadkach wytrysk pojawia się jeszcze zanim nastąpi erekcja.

Gdy wytrysk nasienia nastąpi po immissionem penis, lecz przed wystąpieniem orgazmu u kobiety (po wykonaniu kilku lub kilkunastu ruchów frykcyjnych lub też po wykonaniu ich przez okres jednej lub dwóch minut) nazywany jest on wytryskiem zbyt wczesnym (ejaculatio praematura).

Wytrysk zbyt wczesny lub przedwczesny w warunkach fizjologicznych może pojawić się (szczególnie u chłopców i młodych mężczyzn), którzy po raz pierwszy w życiu lub po długiej wstrzemięźliwości płciowej podejmują stosunek płciowy.

Gdy mamy do czynienia z rozwojem nerwicowo uwarunkowanego wytrysku przedwczesnego lub zbyt wczesnego, możemy wyróżnić dwie fazy:

1.   Pierwsza związana jest z dysproporcją między siłą pobudliwości seksualnej a częstotliwością zaspokojenia potrzeb seksualnych np. po okresie długiej wstrzemięźliwości seksualnej przy dużych potrzebach seksualnych.

2.   Druga faza związana jest z pojawieniem się lęku przed kompromitacją na skutek nieudanych prób stosunków z powodu wytrysku zbyt wczesnego lub przedwczesnego oraz nadmiernej koncentracji na narządach płciowych i ich sprawności. Powoduje to przyśpieszenie pojawienia się wytrysku. W tych przypadkach nie jest to już wyłącznie wyraz nadmiernej pobudliwości seksualnej, lecz również wtórnej reakcji nerwicowej (Imieliński, 1982, str. 162).

Ø      Wytrysk opóźniony (ejaculatio retardata)

Wytrysk opóźniony pojawia się po bardzo długim czasie po rozpoczęciu spółkowania – np. godzina lub dłużej - mimo pragnienia by nastąpił szybciej.

W warunkach fizjologicznych może być związany z: zmęczeniem płciowym, małą atrakcyjnością erotyczną partnerki, z rozproszeniem uwagi, dysproporcją w budowie narządów płciowych, sytuacją konfliktową, istnieniem skłonności dewiacyjnych, które stają się hamulcami np. skłonności homoseksualne (Imieliński, 1982, str. 164).

Ø      Aspermatyzm (aspermatia)

Aspermatyzm jest zaburzeniem polegającym na całkowitym braku wytrysku nasienia przy nawet bardzo długo trwającym spółkowaniu lub innych czynnościach seksualnych. Staje się to przyczyną niepłodności. Najczęściej mężczyzna nie przeżywa orgazmu w ogóle, lecz w niektórych przypadkach orgazm lub jego namiastka może się pojawić (Imieliński, 1982, str. 165).

Ø      Nasieniotok (spermatorrhoe)

Zaburzenie to polega na stałym lub bardzo częstym wypływaniu nasienia z cewki moczowej, któremu najczęściej nie towarzyszy podniecenie seksualne, erekcja ani przeżycie orgazmu Nasieniotok jest często powikłaniem dłużej trwającego zaburzenia pod postacią wytrysku przedwczesnego lub częstych zmaz dziennych. Ponieważ już niewielkie podniecenie seksualne powoduje sączenie się nasienia mężczyźni cierpiący na to zaburzenie zazwyczaj unikają kontaktów z kobietami.

·         Zaburzenia utrudniające mechanikę spółkowania

Zaburzenia te u mężczyzn manifestują się poprzez brak erekcji członka. U kobiet występują zaburzenia zespołu gotowości seksualnej - przed lub w trakcie spółkowania oraz pochwica. Tylko ta ostatnia całkowicie uniemożliwia odbycie spółkowania.

Ø      Zaburzenia zespołu gotowości seksualnej

Zaburzenia gotowości seksualnej przejawiają się w niedostatecznym wydzielaniu śluzu w pochwie i przedsionku oraz niedostatecznym rozluźnieniu mięśni około pochwowych. Utrudnia to immissio i przebieg spółkowania. Zaburzenia zespołu gotowości seksualnej są wyrazem braku akceptacji partnera seksualnego, braku podniecenia seksualnego - wywołanego przez zbyt krótką lub nieadekwatną stymulację, zaburzeń libido lub też spowodowane są niekorzystną sytuacją np. wzbudzającą obawy.

Ø      Pochwica (vaginismus)

Pochwica jest zaburzeniem polegającym na silnym skurczu mięśni zamykających ujście pochwy, co uniemożliwia immissio penis. Skurcze te są odruchowe - niezależne od woli i obejmują wszystkie mięśnie w obrębie miednicy i 1/3 zewnętrznej części pochwy. Powodem wystąpienia pochwicy może być lęk przed penetracją pochwy przez obce ciało lub całokształt niezadowalającej więzi z partnerem.

Zaburzenia orgazmu

·         Zaburzenia orgazmu u mężczyzn

Mimo, iż zaburzenia orgazmu u mężczyzn są częstymi zaburzeniami seksualnymi mężczyzną znacznie trudniej niż kobietom ocenić subiektywny poziom odczuwanej satysfakcji seksualnej i zaburzenia w tym zakresie. Powodem takiej sytuacji jest fakt, że zaburzenia orgazmu wystąpić mogą przy prawidłowej erekcji i „technicznie” prawidłowym przebiegu stosunku płciowego. Może się również zażyć, że mimo wytrysku na...