Maszyna do szycia.pdf

jak to dział a

znajduj¹cy siê niemal w ka¿dym domu. Nieko-

niecznie trzeba byæ krawcem; wystarczy mieæ

dzieci, ¿ywe, takie, na których „ubranie siê pali” i ju¿

maszyna staje siê bardzo potrzebnym sprzêtem.

wybra³ siê do Pary¿a, gdzie zamierza³ zrobiæ maj¹tek

na szyciu mundurów dla wojska. Miejscowi krawcy,

z obawy przed groŸn¹ konkurencj¹, zniszczyli mu nie-

mal wszystkie maszyny, doprowadzaj¹c go do bankruc-

twa. Thimonnier próbowa³ jakoœ zarabiaæ na ¿ycie, jeŸ-

dzi³ wiêc po jarmarkach, gdzie za pieni¹dze demonstro-

wa³ swoj¹ „ciekawostkê”. Dopiero wyjazd do Anglii ot-

worzy³ przed nim lepsz¹ perspektywê, ale có¿ z tego –

zawiod³o zdrowie!

Jego maszyna, doœæ du¿a i niezdarna, próbowa³a

konstrukcyjnie naœladowaæ ruchy szwaczek, szyj¹cych

rêcznie. Szwaczki u¿ywa³y wtedy czegoœ w rodzaju

imad³a o szerokich, drewnianych, czasem okutych ¿ela-

zem szczêkach , w których zamocowywano zszywa-

ny materia³ tak, aby zszywane krawêdzie wystawa³y

ponad szczêki. Ig³¹, prowadzon¹ poziomo po krawê-

dziach szczêk (co zapewnia³o prostoliniowoœæ œciegu),

dokonywano zszywania, które w takich warunkach sz³o

doœæ sprawnie. Maszyna Thimonniera szy³a równie¿ ig-

³¹ poziom¹, by³a ciê¿ka i mocno k³opotliwa w u¿yciu.

G³ównym autorem ca³ego szeregu ulepszeñ, któ-

ry pierwszy wprowadzi³ pionowe prowadzenie ig³y, da-

j¹ce mo¿liwoœæ swobodnego operowania zszywanym

materia³em – by³ Isaac Singer z Bostonu. W 1851 roku

rozpocz¹³ produkcjê maszyn do szycia i uzyska³ swój

s³ynny patent na ig³ê „z dziurk¹ przy ostrzu”. Patent

nie do ominiêcia, przy próbie skonstruowania czegokol-

wiek do mechanicznego szycia!

Singer jako pierwszy wprowadzi³ sprzeda¿ swo-

ich maszyn na raty, co okaza³o siê niezwykle trafnym

pomys³em. Maszyny produkowane do dziœ pod mark¹

Singera s¹ popularne na ca³ym œwiecie.

Kazimierz Topr

MASZYNA

do SZYCIA

Patrz¹c na maszynê do szycia okiem konstrukto-

ra „maszyn i urz¹dzeñ technologicznych”, nie mo¿na

siê oprzeæ podziwowi dla jej finezyjnej konstrukcji. Ma-

szyna, która wspó³pracuje z tak „nietechnicznymi”

materia³ami, jak tkanina i nici, i w dodatku pracuje

z szybkoœci¹ dochodz¹c¹ do kilkunastu uderzeñ ig³y

na sekundê! Droga do doskona³oœci tego urz¹dzenia

by³a jednak d³uga i mozolna.

JAK DZIA£A TAKA MASZYNA?

To zale¿y jaka, ale nie bêdziemy tu rozwa¿ali

dzia³ania pierwszych maszyn Singera tzw. czó³enko-

wych, a zajmiemy siê maszyn¹ bêbenkow¹, najbardziej

dziœ rozpowszechnion¹.

Sercem maszyny do szycia jest mechanizm

zszywny, znajduj¹cy siê pod blatem i widoczny po od-

suniêciu metalowej zasuwki. Do wnêtrza tego mecha-

nizmu wk³ada siê bêbenek zawieraj¹cy ma³¹ szpulecz-

kê z nici¹ doln¹. Tê szpuleczkê i bêbenek pokazano na

rys. , gdzie widaæ m.in. ramiê blokuj¹ce i œrubkê

do regulacji oporu wyci¹gania nici z bêbenka. Mówi¹c

Pierwsze próby skonstruowania maszyny do szy-

cia mia³y miejsce ju¿ w XVIII wieku: dokonali ich: Fran-

cuz De Camus, i niezale¿nie od niego Niemcy: Wiesen-

thal i Krems. Maszynê, która naprawdê szy³a, zbudo-

wa³ jednak dopiero Anglik, Thomas Saint, który w 1790

roku demonstrowa³ maszynê, szyj¹c¹ tzw. œciegiem

³añcuszkowym, jednonitkowym. Wad¹ tego œciegu (sto-

sowanego do dziœ, dla zaszywania np. toreb papiero-

wych z cukrem, granulatem tworzyw sztucznych itp.)

by³o to, ¿e wystarczy³o poci¹gn¹æ za koniec nici i œcieg

pru³ siê „lekko, ³atwo i przyjemnie”! Pierwsz¹ maszyn¹,

która zyska³a praktyczne zastosowanie, by³a konstruk-

cja francuskiego krawca Barthelemy Thimonniera, któ-

ry 17 kwietnia 1830 roku uzyska³ patent na swoje dzie-

³o. Po krótkim czasie, dysponuj¹c ju¿ 80 maszynami (!),

M aszyna do szycia to dziœ sprzêt doœæ pospolity,

o nici dolnej, nale¿y od razu wyjaœniæ, ¿e popularne do-

mowe maszyny do szycia szyj¹ œciegiem dwunitko-

wym, a skoro jest nitka dolna, to oczywiœcie musi byæ

tak¿e górna, pobierana ze sporej szpulki, ustawianej na

pionowej osi, na korpusie maszyny.

Schemat dwunitkowego œciegu maszynowego

przedstawia rys. . Widaæ, ¿e nitka górna przeplata

siê z nitk¹ doln¹, a miejsca skrzy¿owañ obu nitek –

przy prawid³owo wyregulowanej maszynie – powinno

znajdowaæ siê w okolicy œrodka zszywanej warstwy

tkanin.

Jak powstaje taki œcieg? Zaczyna siê od wk³ucia

ig³y w obie warstwy materia³u. Dopóki ig³a porusza siê

do do³u, przewleczona przez jej uszko nitka jest napiêta

i u³o¿ona równo wzd³u¿ ig³y. W momencie gdy ig³a za-

czyna zwrot i ruch do góry, nitka hamowana przez ma-

teria³ pozostaje w miejscu, a ruch ig³y powoduje two-

rzenie siê po obu jej stronach pêtli – rys. . W tym

miejscu zaczyna siê rola mechanizmu zszywnego.

W pêtlê trafia dziób „chwytacza” , zabiera niæ

i obracaj¹c siê, obiega t¹ nici¹ bêbenek . Gdy ig³a

jest ju¿ w górnym po³o¿eniu, ramiê podci¹gacza nici

– napina niæ, zaciskaj¹c pêtlê na nici górnej, a jed-

noczeœnie wyci¹ga spomiêdzy talerzyków , o regu-

lowanej sile zacisku – now¹ porcjê nici. Przed kolej-

nym wk³uciem ig³y podci¹gacz jest w po³o¿eniu gór-

nym, nowa porcja nici jest wyci¹gniêta, ig³a zaczyna

poruszaæ siê w dó³ i wykonuje kolejny cykl. Jakoœæ

œciegu zale¿y od prawid³owego wyregulowania ma-

szyny. Si³a zaciskania zapêtleñ zale¿y od regulacji za-

cisku talerzyków .

S³aby zacisk powoduje przeci¹ganie górnej nici

w dó³ i tworzenie siê pêtelek pod materia³em. Zacisk za

mocny – przeci¹ga doln¹ nitkê ponad powierzchniê

zszywanych materia³ów i powoduje marszczenie siê

cienkich tkanin. Napiêcie dolnej nitki te¿ jest regulowa-

ne; s³u¿y do tego œrubka zaciskaj¹ca sprê¿yst¹

blaszkê na nici, biegn¹cej po bocznej powierzchni bê-

benka. Jak widaæ, maszyna do szycia w zasadzie po-

winna byæ ustawiana i wyregulowana do okreœlonego

typu i gruboœci tkanin. Tak siê dzieje w du¿ych zak³a-

dach odzie¿owych. W warunkach domowych ustawie-

nie œrednie za³atwia wiêkszoœæ problemów.

Oczywiœcie sam mechanizm zszywny, jakkol-

wiek najwa¿niejszy, to nie wszystko. Z mechanizmem

tym wspó³pracuje transporter, uzêbiona p³ytka, której

ruch do góry powoduje docisk materia³u do stopki do-

ciskowej, a nastêpna faza ruchu w przód, o regulowa-

n¹ wartoœæ, powoduje przesuw materia³u, niezbêdny

dla ukszta³towania œciegu. To podstawowe mechaniz-

my i urz¹dzenia typowej maszyny do szycia. Wszyscy

Jest tyle mechanizmw w maszynie do szycia a Singer opa-

tentował igłę âz dziurką przy ostrzuÒ. To klasyczny przykł ad

inteligentnego patentowania.

Od czasów Singera zaistnia³o te¿ sporo ró¿nych

typów maszyn, wyspecjalizowanych do ró¿nych zadañ

technologicznych: s¹ maszyny kaletnicze, tapicerskie,

cholewkarskie, maszyny typu overlock, s¹ wreszcie

dwunitkowe, trójnitkowe i stareñkie, ale „na nowo

przyrz¹dzone” – jednonitkowe.

Ogromna wiêkszoœæ z nich posiada jedn¹ doœæ is-

totn¹ wadê. £atwo zauwa¿yæ, ¿e o ile szpulka z nici¹

górn¹ mo¿e byæ niemal dowolnie du¿a i mo¿e zawieraæ

1 – 2 kg nici, o tyle dolna, malutka szpuleczka, tkwi¹ca

w bêbenku, mieœci jej niewiele. Powoduje to koniecz-

noœæ czêstego zatrzymywania maszyny i wymiany szpu-

leczki na now¹, pe³n¹. W warunkach szycia domowego

to nie przeszkadza. Co ma jednak robiæ pracownica ob-

s³uguj¹ca agregat do pikowania ko³der, który zawiera

np. 20 g³ówek maszynowych? Ka¿da g³ówka to oddziel-

na maszyna, tyle ¿e wszystkie zamocowane s¹ razem na

jednej ramie i w sposób sterowany – coraz czêœciej kom-

puterowo – wyszywaj¹ ró¿ne esy-floresy, pikuj¹c wszys-

tkie warstwy ko³dry, produkowanej potokowo. Niestety

wszystkie te g³ówki to indywidualistki, tzn. ka¿da ma

du¿¹ szpulê nici górnej i... maleñkie szpuleczki nici dol-

nej! Co parê minut, gdy zapali siê lampka sygnalizuj¹ca

brak dolnej nici w którejœ z g³ówek, obs³uguj¹ca daje nu-

ra pod p³aty tkaniny, w³ókniny poliestrowej i pod tymi

warstwami, nieomal po omacku wymienia szpuleczkê!

I to wszystko w XXI wieku!

Zachêcam do zajrzenia pod p³ytkê, zakrywaj¹c¹

gniazdo obs³ugi bêbenka, przy okazji mo¿na mamie

oczyœciæ i nasmarowaæ maszynê. Patrz¹c na b³yszcz¹-

ce, eleganckie cacko, pomyœlcie o tych, którzy mozol-

nie, krok po kroku pokonali problem szycia i opór spo³e-

czeñstwa, nieprzygotowanego na tak¹ rewolucjê. Jeœli

sprawia Wam trudnoœæ zrozumienie – takie dog³êbne –

jak to dzia³a, to tym wiêkszy powinien byæ podziw dla

tych, którzy to wymyœlili!

Jak to działa, czyli jak chwytacz

owija pętlę grnej nici wokł bębenka 2

Thimonnier zarabiał pieniądze:

a) szyjąc mundury dla wojska

b) pokazując maszynę na jarmarkach

c) sprzedając maszyny do szycia rządowi

jednak wiemy, ¿e s¹ maszyny, które potrafi¹ haftowaæ,

obrêbiaæ, przyszywaæ guziki itp. Jest ich ogromna

iloœæ, kusz¹ nabywców coraz to nowszymi mo¿liwoœ-

ciami.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: