BITWA POD EL-ALAMEIN.doc

BITWA POD EL-ALAMEIN

El-Alamein to miejsce w północnej Afryce. Były tam prowadzone działania wojenne w czasach drugiej wojny światowej. Po zimowym natarciu wojsk niemiecko-włoskich w Cyrenajce, w lutym 1942 roku wojskom brytyjskim udało się umocnić na linii El-Gazala-Bir Hakeim. Obie strony gromadziły siły i środki do dalszej walki, ale ich możliwości w zakresie przygotowań do przyszłych walk były nierówne. Na wiosnę OKW odmówiło dostarczenia Rómmlowi wielkich odwodów potrzebnych do nowego natarcia w Afryce. Jak napisał generał Mellenthin,  „Naczelne Dowództwo było zaabsorbowane[1] przygotowaniami do letniego natarcia w Rosji, wobec czego sprawa opanowania Egiptu nie zajmowała w jego planach ważnego miejsca”. Z kolei Wielka Brytania, która nie miała jeszcze konkretnego planu natarcia w Afryce Północnej, dysponowała olbrzymimi możliwościami ześrodkowania sił na tym teatrze działań wojennych. Tylko na wiosnę dostarczyła ona na Środkowy Wschód 840 dział, 451 czołgów, 6585 samochodów oraz 178390 ton amunicji i innych ładunków wojskowych. Oprócz tego 349 czołgów i 15927 samochodów przybyło ze Stanów Zjednoczonych. W skład brytyjskiej ósmej armii, której dowódcą był generał Ritchie, wchodziły trzy dywizje piechoty, dwie dywizje i trzy brygady pancerne. Związki te były zorganizowane w dwa korpusy. Pod dowództwem feldmarszałka[2] Rómmla znajdowały się dwie niemieckie dywizje pancerne i jedna dywizja piechoty wchodziło w skład dwóch korpusów. Obie strony dysponowały prawie jednakową ilością wojsk, co w przybliżeniu wynosiło po 130 tysięcy żołnierzy. Hitlerowskie oddziały pancerne, wspierane przez lotnictwo przystąpiły do ataku dzień po oblężeniu Tobruku (tj. 20 czerwca). Mimo dużych zapasów żywności garnizon[3] skapitulował[4]. Do niewoli trafiło 33 tysiące żołnierzy brytyjskich.

Po zdobyciu Tobruku 30 czołgów, 2 tysięcy samochodów i 1400 ton paliwa wojska niemiecko-włoskie wznowiły pościg za brytyjską ósmą armią, korzystając tym razem z brytyjskich środków transportowych i zdobytej benzyny. 28 czerwca opanowały miasto Mersa Matruch, a w dwa dni później zbliżyły się do pozycji brytyjskich pod El-Alamein. Była to ostatnia umocniona rubież[5] obrony (długości około 55 kilometrów), która osłaniała podejścia do delty Nilu i kanału Sueskiego. Opierała się ona o Morze Śródziemne i o niedostępną depresję El-Kattara. Wojska faszystowskie nie zdołały pokonać tej granicy.

W toku natarcia wojska niemiecko-włoskie przesunęły się o około 600 kilometrów, zgarnęły duże zdobycze i zadały armii brytyjskiej ogromne straty wynoszące 80 tysięcy żołnierzy. Samoloty niemieckie i włoskie nie zdążyły przebazować się do nowo opanowanych rejonów. Dlatego też znacznej części wojsk alianckich udało się umocnić na przygotowanych rubieżach obrony El-Alamein.

W dyrektywie[6] z 27 czerwca naczelnego dowódcy wojsk niemiecko-włoskich w Afryce Północnej, Mussoliniego, Rómmel otrzymał wytyczne, które głosiły, że po osiągnięciu El-Alamein i „przełamaniu oporu nieprzyjaciela, siły <<osi>> miały dotrzeć do kanału Sueskiego w rejonie Ismailii, osłonić kanał i zapobiec dalszemu przebywaniu posiłków brytyjskich. Po drodze należało opanować Kair, zablokować Aleksandrię i zabezpieczyć tyły armii przed wysadzeniem desantów[7] morskich”. Rómmel był pewien sukcesu i spodziewał się, że już 30 czerwca dotrze do Aleksandrii i Kairu oraz całkowicie wyprze wojska brytyjskie z Egiptu.

W ciągu lipca i sierpnia na froncie w rejonie El-Alamein trwały walki lokalne. Jednocześnie lotnictwo obu stron prowadziło zaciętą walkę o panowanie w powietrzu i wspólnie z innymi siłami ubezpieczało komunikacje lądowe i morskie.  Alianci szybciej odtwarzali i powiększali swoje siły, wobec czego sytuacja w powietrzu zmieniała się stopniowo na ich korzyść. Rómmel zdawał sobie sprawę, że czas pracuje przeciwko niemu, wobec czego przygotował w pośpiechu nowe natarcie. W sierpniu miał już 440 czołgów. 31 sierpnia wojska niemiecko-włoskie brytyjskie w okolicach El-Alamein. Ten czas wystarczył jednak do wzmocnienia się ósmej armii. Wielka Brytania dysponowała już 935 czołgami, a w tym 200 czołgami typu „Grant”, które były tam nazywane „ostatnią szansą Egiptu”.

W ciągu czterech dni natarć wojska niemiecko-włoskie straciły 3 tysiące żołnierzy, 50 czołgów, 40 samolotów i 400 samochodów. Straty wojsk brytyjskich były mniejsze co do żołnierzy, (1750), 65 czołgów i 70 samolotów. Walki w ciągu trzech dni (od 31 sierpnia do 2 września) pokazały, że ósma armia podbudowała się bojowo, a oddziały pancerne zdobyły doświadczenie w zakresie działań manewrowych.

21 sierpnia zaakceptowano plan akcji dywersyjnej[8] na port w Tobruku. Jej celem miało być unieruchomienie portu, zdezorganizowanie zaopatrzenia wojsk nieprzyjaciela oraz odciągnięcie części jego sił z rejonu El-Alamein i tym samym złagodzenia położenia ósmej armii. W nocy z 13 na 14 września, po wykonaniu dwóch ataków lotniczych na port, podjęto próbę wysadzenia desantu morskiego. Jednak silna artyleria uniemożliwiła desantowi lądowanie na brzegu. O świcie okręty brytyjskie zostały zaatakowane przez lotnictwo nieprzyjaciela. W rezultacie zniszczeniu uległy:

·         1 krążownik przeciwlotniczy

·         2 niszczyciele, które przewoziły desant

·         6 ścigaczy.

Wprawdzie ósma armia poniosła klęskę, ale mimo to udało jej się wykrwawić nieprzyjaciela i uniemożliwić mu dalsze posuwanie się naprzód.