Jan Sztaudynger Pi�rka Puch ostu Niech s�owo jak puch ostu leci... Kocha�em kwiaty, lalki, dzieci, Marki i grzyby, wsi i miasta, Gwiazdy, zwierz�ta, nawet chwasty. Kocha�em ksi��ki zapylone, Usta wilgotne � morza s�one, Bursztyny z�ote jak dziewczyny, Dziewczyny z�ote jak bursztyny. Kocha�em �abie, g�upie ch�ry, I niewysokie, ciche g�ry. Kocha�em mury wp� zwalone, Patyn� wiek�w uskrzydlone. Kocha�em biednych, prostych. Stroje Ludowe, pi�kne. Gdy przekroj� Serce, jak rze�ki mi��sz cytryny, Znajd� k�cik�w p�k wci�� inny. A w ka�dym jakie� ukochanie, Umi�owanie, zadumanie, Nie tyle miodu w le�nym plastrze, Ile me serce wci�� bogatsze, Ukocha� pe�nych s�odkiej tre�ci, W sobie ukrywa, w sobie mie�ci. Kto mnie tak bardzo umi�owa� I tyle serca da� mojemu? �em nic nie strwoni�, wszystko schowa� Jak ziarno w �ono czarnoziemu. Kto mi pozwoli� szpera�, szuka�, Znajdowa�, traci�, zn�w zyskiwa�? I czemu nie sz�a w las nauka, I czemu kwit�a co rok iwa? A je�lim czasem co� porzuci�, O czym� zapomnia�, co� utraci�, Jak ch�tnie po to bym powr�ci�, Jak ch�tnie o to si� wzbogaci�. Nie jestem typem Nie jestem typem �az�gi, w�drowca, Co nie zna swojej ko�yski, domu ni grobowca. Jak domokr��ca � po domu si� kr�c�, A je�li w �wiat uciekam, to w t�sknej piosence. I to mi starczy. A gdy chc� podr�y, To niedalekiej. Od r�y do r�y... Stulone p�czki Stulone p�czki kocham nie znaj�ce �wiata, I jask�k�, co ziemi nie tkn�wszy, wci�� lata. Kocham bia�e przestrzenie przez narty nie tkni�te, I dziewcz�ta mi�o�ci� jeszcze nie mu�ni�te. Lubi� patrze� na takie dyskretnie i z dala, By ich my�l� nie zbruka�, spojrzeniem nie skala�. 8 Krajobrazy jak ziarnka Krajobrazy jak ziarnka r�a�ca odmawiam, Nie pragn� nowych, stale stare wznawiam. I na tych samych, z pasj� ci�gle now� Nalepiam moje niedo��ne s�owo. Wida� mnie tkn�a Soplic�w choroba, Nic pr�cz Ojczyzny mi si� nie podoba. Kiedy nad Styksem Kiedy nad Styksem zadumany stan�, Depc�c stokrotek rumie�ce r�ane, B�d� �a�owa� tylko grzybobrania... I �adne pasje, �adne mi�owania Nie b�d� st�p mych do ziemi wi�za�y, Lecz b�d� pragn�� raz jeszcze, w �wit bia�y I�� w gonne lasy i z dala od dumu W kosze bra� grzyby, w uszy chora� szumu! Trudno mi b�dzie Trudno mi b�dzie kiedy� to porzuci�, Co mnie cieszy�o, ludzi ^wyk�o smuci�. Te wszystkie wielkie i te ma�e rzeczy, Kt�rem potwierdza�, a kt�rym �wiat przeczy, Te z kr�gu lampy stoj�cej na stole, Drobne i z�ote jak oczka w rosole. Kiedy ja umr� Kiedy ja umr�, niech mi tak napisz�: Szcz�liwy cz�owiek, opije si� cisz�, Pisywa� fraszki i wy�awia� grzyby, "A je�li umar� � to tylko na niby. Bo w ka�dej fraszce szytej polsk� mow� B�dzie si� rodzi�, b�dzie kwit� na nowo! Fraszki o fraszkach ?. Fraszka Fraszka to ptak szybkiego lotu, Od b�yskawicy � do grzmotu. Proste s�owo S�owa kunsztowne, s�owa pi�kne bledn� Wobec prostego, kt�re trafia w sedno. Za mnie my�li polska mowa, Ja tylko notuj� s�owa. 13 W epoce gadu� W epoce p�odnej tak w gadu�y, Ja fraszk� pisz� artyku�y! Na wag� z�ota Na wag� z�ota nie ce� moich fraszek, Ale na pi�rka, kt�re roni ptaszek. M�czarnie fraszkopisarza Na krzy�u rozpi�ty Umykaj�cej pointy. Samokrytyka fraszkopisarza Nie sednem rzeczy jestem poch�oni�ty, Lecz wyszukiwaniem pointy. Wybacz Fraszki � nie cuda, Nie ka�da si� uda. 14 Temu Temu, kto moje fraszki zbyt rozwi�z�e �aje; Wol� rozwi�z�y j�zyk ni�li obyczaje. Do fraszek Fraszki, dodajcie mym lirykom smaku, Przykryjcie, je�lim nie ustrzeg� si� braku, B�d�cie mi lekkie jak na piwie piana, Ch�tnie przez t�gich piwosz�w spijana, A je�li pian� kogo� uszcz�liwi�, Niech smaku dojdzie te� i w samym piwie. Mi�y czytelniku, upraszam ci� wielce, Nie pij fraszek haustem � s�cz je po kropelce. Krople liryczne V Istota poezji Za jeden kwiat Oddawa� ca�y �wiat. Je�li w og�le Je�li w og�le jestem poet�, To dzi�ki kwiatom, grzybom, kobietom. �atanie poezj� Z belki wypad� s�k, W�o�y�em w ni� kwiat�w p�k! 19 Proza i poezja Pozorna proza piwa Na pian� marze� si� zdobywa. Tw�rczo�� poety Czasem jedn� stronic� Stu kwiat�w miodem syc�... Poeta Jestem k�kolem, Zdobi� i zachwaszczam pole. Kt� o kolorach Kt� o kolorach mo�e m�wi� lepiej Ni�eli w�a�nie my, poeci � �lepi. Domatorki Ma�o widzia�y, du�o wiedz� Grusze ma�kowe, drzemi�ce nad miedz�. 20 Fraszka aspo�eczna Tak �adne s� k�kole, �e je od zbo�a wol�. Mo�e zaszczytnie �ami� ci�? Mo�e to zaszczytnie? Bez wtedy �ami�, kiedy kwitnie. Zaufaj Zaufaj ba�ce z myd�a, Na chwil� da ci skrzyd�a. �wiadectwo �wiadcz� o jakiej� epoce Kwiaty, nie tylko owoce. Wczasy pod grusz� Lustro pod oczy podsun�� mi strumie�: �Taki jeste�" � wyszepta� � �a teraz si� rumie�!' 21 Pochwa�a �piewu ptak�w C� Chopin, Beethoven i Bach Przy tym najprostszym ptasim �och" i �ach". Wiosenne prace Patrzy okiem z�ocistym na mnie podbia� z�oty. Zachwyca� si�! Nic wi�cej nie mam do roboty. Z�oty �rodek Kiedy chwali� Horacy czar z�otego �rodka � O mnie to m�wi � szepn�a stokrotka. Oddam Oddam p� wieku s�awy � Za kolor wiosennej trawy. Najdokuczliwsze �zy Te �zy wi�zione pod powiek� Najwi�cej nas piek�. 22 Zakl�cie W szumie najmniejszej muszelki Zakl�ty ocean wielki. Mewa Mewa � wybryk cezury � Przekre�la niebo od do�u do g�ry. Lubi� Lubi� proste dziewcz�ta, Lubi� polne kwiaty, Lubi� biedronek Urok piegowaty. S�siedzi Ocean wielki � I ma�e muszelki... Skromno�� Kopi� pode mn� za do�kiem do�ek, A mnie w nim dobrze, bo jam fijo�ek. Krzy�owe wyprawy pesymista do s�o�ca Codziennie podejmuj� krzy�owe wyprawy, By zietiuc obiecan� zdoby� z�udnej s�awy. Szalonemu Tak by�o od pocz�tku �wiata, �e pe�za ��w, a orze� lata, �e �piewa s�owik, a jask�ka Na twoim czole kre�li k�ka. Kraj lat dziecinnych Zacierasz mi si� w pami�ci, Rabo � � To szcz�cie, �e mam pami�� s�ab�. T�sknota Wysoka jest t�sknoty ranga, Bo spe�nia rol� bumeranga. Pomnik Tyle rzucono we mnie kamieni, �e to nied�ugo w pomnik si� zamieni. Nie patrz za s�o�cem! Po co? I tak je stracisz noc�. Oparcie i Niedowiarkom r�cz�, �e jednak mo�na oprze� si� o t�cz�. Leki Czasem si� wielkie serca lecz� � Male�k� rzecz�... Rankiem, przy obudzeniu Sewerynie Szmaglewskiej Na szybie okna rozp�aszczone noski, Ach, to wy, dzie� dobry, moje troski! Ach Bo�e, Bo�e Ach Bo�e, Bo�e, czemu tak si� dzieje, �e tylko g�upi ma matk� nadziej�? 24 2 Pi�rka Lustro I w lustrze prawdy nie ma, Patrzy na ciebie twoimi oczyma. Nade wszystko Nade wszystko sobie ceni�: Zadum�, zachwyt, milczenie., Jam zdolny Jam zdolny do powa�nych rzeczy: Do zdmuchiwania puchu z mleczy. Marzenie i zdarzenie Kiedy� was po�eni�?! U�miech szcz�cia Nigdy nie m�w �mam pecha", M�w �mam szcz�cie", a ono si� u�miecha! 26 Szcz�cie znalezione Szcz�cie znalaz�em, ale jedynie W bzie i koniczynie. * � * Niewiele do szcz�cia potrzeba: Troch� piasku, morza, nieba... Siad Cz�sto trwalszy �lad na piasku \i Ni�li �ycie pe�ne blasku. Pruj� i prz�d� Pruj� swoj� histori�. A za to prz�d� Swoj� legend�... M�ska sta�o�� M�wi� do mlecza: � Druhu! I on ca�y w marze� puchu... 27 Prawda o spe�nieniu Za kwa�ne, za s�odkie, za s�one � Jak zwykle marzenie spe�nione. Piek�o ? Piek�o na cz�owieka W jego sercu czeka. Na szcz�cie Na szcz�cie nikt mi nie ka�e Przyzna� si�, o czym marz�. Wyja�nienia Czasami najwi�cej rzucaj� cienia W�a�nie wyja�nienia. R�a prawdziwa i sztuczna Szydzi z prawdziwej sztuczna: � Kr�tkie twoje trwanie, Wdzi�k pani wkr�tce minie, A m�j pozostanie... � Tak � rzecze wonna r�a, 28 Rumieni�c si� skromnie � Ale patrz�c na pani�, My�le� b�d� o mnie! C� za monstrum k�uj�ce � C� za monstrum k�uj�ce we mnie si� zanurza � Tak sykn�a spluwaczka, gdy w ni� wpad�a r�a. Tw�j u�miech Tw�j u�miech jest jak p�czek r�y, I tobie samej szcz�cie wr�y. S�owik o ma�o S�owik w �piewie o ma�o nie wyzionie ducha, A r�a, wdzi�cznie g��wk� sk�oniwszy, nie s�ucha. S�owiku, raz pos�uchaj S�owiku, raz pos�uchaj r�y, Woni� si� �piewa ciszej, d�u�ej... L�k o ukochanego B�aga�a r�a motyla: � Niech pan si� nie wychyla! Nietakt To nietakt du�y Pokrzywom m�wi� o r�y. Do r�y Nie klnij motyla, pos�annictwo spe�ni, Gdy innej r�y da tak�e smak pe�ni. L�k blasku Czy patrz� w s�o�ce, czy na r��, Dla bezpiecze�stwa oczy mru��. Najsprytniejszy z kucharzy Jednego dnia wszystkie kwiaty warzy Mr�z � najsprytniejszy z kucharzy. Ho�ota i elita Ho�ota i elita Jednakowo zakwita, 1 r�a, kr�lowa ogrodu, I osty, k��liwego rodu, I pal�ce pokrzywy, S�owem, kto �ywy! To twoja sprawka, wiosno, �e tak si� ciesz� i rosn�! Przesada w delikatno�ci W siatk� na motyle �apa� krokodyle. Plucha Nie narzekaj, �e jest plucha, Tak dobrze si� deszczu s�ucha. Apel do poet�w Nie nazywaj rzeczy po imieniu Lecz po marzeniu, �nieniu, niespe�nieniu. 30 31 ? 1 ? ? ? ? ff ?8 I I 8- Krak�w to pryzmat Krak�w to pryzmat, Przez kt�ry pi�knieje ojczyzna. Pami�taj Zanim otrzepiesz z n�g prochy Krakowa Pami�taj � proch ten uca�owa�. Kumy Kumy � historia z legend�, Dzieje Krakowa raz pruj�, raz prz�d�. 35 A-vA <v\\j w ???? i Krakowianin � to wszystko: Pogl�d, rasa, stanowisko! Krak�w Miasto dobrych czas�w � Potop zna � arras�w. Ksenofobia Krak�w Krakowem nazwali, Gdy pierwszego zakrakali. Miasto zasobne Miasto zasobne W zawi�ci (grube) i w pod�o�ci (drobne). Oszcz�dno�� Z po�owy jajka robi� jajecznic�, A chc� w Krakowie mie� ca�� stolic�. 36 Pa�skie dziady Jada na srebrze, A mimo to �ebrze! Gdyby Adam by� z Krakowa Gdyby Adam by� z Krakowa, W�a by w kieszeni schowa�. Centusie Najlepiej czuj� tu si� Centusie i do-centusie. Zazdro�� B�d� zazdro�ci� a� do dnia s�dnego Jeden drugiemu. A czego? � Niczego. Krakowskie zarobki Go��biami brukowany Krak�w, G�wno ma z tych ptak�w. Krakowscy �wi�ci Klitu�, Bajdu� i Centu� � to krakowscy �wi�ci, Rzecz dziwna, w kalendarzu ca�kiem pomini�ci. Tre�� i forma , ,Ach, przepraszam, ach, przepraszam, Przykro mi okropnie" � Tak ci grzecznie ...
marszalek1