49
Działalność bankierska prowadzona przez średniowiecznych kupców traktowana była z prawnego punktu widzenia jako typowa działalność gospodarcza. Dlatego też, nie tworzono dla jej potrzeb żadnych szczególnych uregulowań różnicujących status i zasady funkcjonowania domów handlowych, prowadzących działalność bankierską, w stosunku do innych podmiotów gospodarczych.
Stopniowe oddzielenie czynności bankowych od działalności typowo handlowej nie zmieniło zasadniczo tego stanu rzeczy. Wyspecjalizowane w świadczeniu usług finansowych instytucje, powstające w XVIII i XIX wieku – i będące już bankami we współczesnym tego słowa rozumieniu – nadal podporządkowane były wyłącznie prywatno-prawnym unormowaniom, kształtującym zasady prowadzenia wszelkiej działalności gospodarczej. Podejmowanie działalności bankowej nie zostało poddane żadnej szczególnej reglamentacji prawnej, zaś zasady funkcjonowania banków oparte były na ogólnych regułach prawa cywilnego i handlowego. Jednocześnie banki nie były objęte żadną specjalną kontrolą zewnętrzną. Wynikało to przede wszystkim z faktu traktowania usług bankowych wyłącznie w aspekcie ich jednostkowych skutków gospodarczych, z pominięciem makroekonomicznych efektów funkcjonowania nie w pełni jeszcze wykształconego systemu bankowego.[1]
Pierwszymi przesłankami zmiany charakteru regulacji prawnych dotyczących banków były upowszechnienie usług bankowych oraz wzrost ich znaczenia dla całej gospodarki. Czynnikiem przesądzającym o zmianie owego charakteru okazał się jednak być dopiero Wielki Kryzys Gospodarczy, do którego doszło na przełomie lat dwudziestych i trzydziestych XX wieku. Ukazał on bowiem jasno szczególny charakter działalności bankowej oraz rolę, jaką prawidłowo funkcjonujący system bankowy winien spełniać w gospodarce. W okresie poprzedzającym Wielki Kryzys banki wciąż działały wedle reguł prawnych właściwych dla podmiotów gospodarczych, prowadząc działalność kredytowo - depozytową w sposób potencjalnie gwarantujący najwyższe zyski. Brak zewnętrznego nadzoru i jakichkolwiek powszechnie obowiązujących norm ostrożnościowych powodował jednak coraz częstsze bankructwa nadmiernie ryzykujących banków. Wobec sukcesywnego poszerzania się kręgu klientów bankructwa te, w odróżnieniu od upadłości przedsiębiorstw przemysłowych czy handlowych, uderzały w szerokie grupy społeczeństwa, prowadząc do tzw. efektu domina. Efekt ten z całą ostrością ujawnił się właśnie w okresie Wielkiego Kryzysu, kiedy to bankructwa banków pociągały za sobą upadłość wielu powiązanych ze sobą finansowo podmiotów, istotnie przyczyniając się w ostatecznym rezultacie do załamania całego systemu gospodarczego.
Wielki Kryzys unaocznił nowe znaczenie systemu bankowego dla gospodarki. Stabilność działalności banków i bezpieczeństwo gromadzonych w nich środków pieniężnych uznano wówczas za elementy na tyle istotne w znaczeniu makroekonomicznym, by objąć je szczególną publicznoprawną ochroną. W efekcie dokonywanych w tym celu zmian normodawstwa, działalność bankowa przekształciła się w szczególną formę działalności gospodarczej, do której obok powszechnie obowiązującego reżimu prawa cywilnego i handlowego, zastosowanie znalazły nowe normy o charakterze interwencyjno – ochronnym. Publicznoprawna interwencja w działalność prowadzoną przez banki służyć miała w założeniach ochronie bezpieczeństwa i stabilności systemu bankowego traktowanego jako całość.[2]
Współcześnie pod pojęciem prawa bankowego rozumie się ogół norm prawnych regulujących strukturę, organizację oraz działalność banków.
Przedmiotem regulacji pozostają zatem zarówno stosunki zobowiązaniowe, powstające w toku realizacji czynności bankowych, jak i zagadnienia tworzenia i likwidacji banków, niektóre zasady ich gospodarki finansowej oraz funkcjonowanie publicznoprawnego nadzoru nad ich działalnością. Odrębną problematykę, objętą zakresem regulacji prawa bankowego, stanowi nadto kwestia pozycji prawnej i kompetencji banku centralnego w systemie bankowym.
Normy prawne wchodzące w skład prawa bankowego są istotnie zróżnicowane. Najstarsza część prawa bankowego wywodzi się bezpośrednio z prawa cywilnego oraz handlowego i obejmuje przepisy nie różnicujące zasadniczo sytuacji prawnej banków w porównaniu do innych przedsiębiorców. Zaliczają się do niej przede wszystkim przepisy normujące podstawy stosunków umownych powstających w toku realizacji czynności bankowych, czyli stosunków zachodzących pomiędzy bankiem handlowym a jego klientami. Współcześnie, pomimo wykształcenia w tym zakresie pewnych instytucji właściwych tylko dla stosunków bankowych, np.: umowa kredytu bankowego. Nadal zachowany tu został cywilnoprawny typ regulacji, uzasadniający określanie tej części normodawstwa mianem prywatnego prawa bankowego. Do prywatnego prawa bankowego zaliczają się także stosowane do banków wprost przepisy prawa handlowego, dotyczące prawnoorganizacyjnych form ich tworzenia i działalności.
Jak wcześniej wskazano, rozwój bankowości i towarzyszący mu wzrost jej znaczenia dla rozwiniętej gospodarki narzuciły niejako konieczność stworzenia szczególnych uregulowań interwencyjno-ochronnych w tym zakresie. Ich podstawowym celem pozostawało wytyczenie legalnych granic związanego z działalnością bankową ryzyka, a tym samym ochrona interesów klientów banku, a także zapewnienie całemu systemowi bankowemu niezbędnej stabilności. W efekcie wprowadzenia do normodawstwa takich uregulowań nastąpiło, wyraźne w pewnych sferach, zróżnicowanie sytuacji prawnej banków w porównaniu do innych przedsiębiorców, oznaczające ograniczenie swobody podejmowania i prowadzenia działalności bankowej. Instytucjonalnym przejawem owych ograniczeń jest ustanowienie państwowego nadzoru nad bankami komercyjnymi.[3]
Omawiana część regulacji prawnej działalności banków ma wyraźnie publicznoprawny charakter, zbliżający zawarte w niej normy do przepisów prawa administracyjnego i finansowego a niekiedy również prawa konstytucyjnego. W tych warunkach właściwym określeniem adresowanych do banków norm interwencyjnych, stworzonych w XX wieku, jest uznanie ich za publiczne prawo bankowe. Złożoność materii regulacji oraz różnorodność jej norm uniemożliwiają uznanie prawa bankowego za samodzielną gałąź prawa. Niemniej jednak praktyczna koegzystencja norm o różnej przynależności gałęziowej powoduje, iż prawo bankowe tworzy w praktyce jego stosowania interdyscyplinarną całość. Te same stosunki prawne są bowiem z jednej strony poddane prywatnoprawnej regulacji typu cywilistycznego, z drugiej natomiast pozostają pod silnym wpływem publicznoprawnego normodawstwa o charakterze administracyjno- lub finansowoprawnym.
Klasyczny przykład takiego stosunku prawnego stanowić może stosunek kredytowy. Z punktu widzenia prawa cywilnego jest on bowiem stosunkiem zobowiązaniowym, opartym na umowie swobodnie zawartej przez równorzędne podmioty. Tymczasem publicznoprawne normy, określające na przykład pojęcie zdolności kredytowej kontrahenta banku, zasady zabezpieczania wierzytelności bankowych, czy też wreszcie dopuszczalny poziom koncentracji kredyt ów i innych wierzytelności bankowych powodują, iż swoboda banku jako strony umowy kredytowej jest istotnie ograniczona.
Rozległy zakres i dwoistość prawa bankowego powoduje, iż katalog jego źródeł jest obszerny i obejmuje znaczną liczbę aktów prawnych o różnej randze prawnej i różnorodnej przynależności gałęziowej.4
W okresie powojennym, aż do 1989 r., to jest w okresie
obowiązywania w Polsce jednostopniowego modelu systemu bankowego, struktura źródeł prawa bankowego była istotnie uproszczona. Wobec minimalizacji roli kodeksu cywilnego oraz kodeksu handlowego w systemie owych źródeł, zarówno zagadnienia ustroju i organizacji bankowości, jak i podstawowe zasady realizacji czynności bankowych podporządkowane były publicznoprawnym unormowaniom, właściwym dla prawa administracyjnego i finansowego. Jednocześnie przedmiotem regulacji ówczesnych aktów o zasadniczym dla omawianej problematyki znaczeniu były wyłącznie zagadnienia struktury organizacyjnej aparatu bankowego. Problematyka zasad wykonywania czynności bankowych była tam natomiast pomijana. Tę świadomie stworzoną lukę w prawie wypełniły niepublikowane przepisy wewnątrzbankowe tzw. instrukcje bankowe, określane mianem „prawa powielaczowe”. Wydawane przez prezesa NBP instrukcje formalnie były bowiem pozbawione normatywnego charakteru, jednak ich postanowienia kształtowały prawa i obowiązki klientów banku.5
Źródła współczesnego polskiego prawa bankowego klasyfikować można wedle różnorodnych kryteriów, poczynając od klasycznego podziału według ich hierarchii, poprzez klasyfikację opartą na przedmiocie regulacji poszczególnych aktów, kończąc wreszcie na uporządkowaniu uwzględniającym gałęziową przynależność poszczególnych norm. Przyjęta klasyfikacja ma charakter mieszany; bazując na porządku wynikającym z hierarchii źródeł prawa, uwzględnia również w pewnym stopniu inne możliwe kryteria podziału.
Przyjmując za punkt wyjścia hierarchię źródeł prawa, akty stanowiące obecnie źródła polskiego prawa bankowego podzielić można na trzy grupy:
1. Konstytucja,
2. Pozostałe ustawy,
3. Przepisy wykonawcze.
Jeden zaledwie lecz bardzo istotny i obszerny przepis obowiązującej obecnie Konstytucji6 umożliwia zaliczenie tego aktu w poczet źródeł prawa bankowego. Jest on poświęcony określeniu pozycji i roli Narodowego Banku Polskiego jako banku centralnego. Zgodnie a art. 227 ust. 1 Konstytucji, NBP odpowiada za wartość pieniądza polskiego i w związku z tym wyposażony jest w wyłączne prawo emisji pieniądza oraz ustalania i realizowania polityki pieniężnej. Organizację i zasady działania NBP określa ustawa (art. 227 ust. 7), niemniej jednak w Konstytucji zawarte zostały podstawowe unormowania dotyczące organów tego banku. Są nimi:
1. Prezes NBP,
2. Rada Polityki Pieniężnej,
3. Zarząd banku centralnego.
Wśród pozostałych ustawowych źródeł prawa bankowego dokonać można dalszego podziału.
Pierwszą podgrupę stanowią te ustawy, które w całości poświęcone zostały problematyce bankowej i znajdują zastosowanie wyłącznie do stosunków bankowych :
5 Ustawa o kasach oszczędnościowo-budowlanych.11
Pierwsza ze wskazanych ustaw reguluje organizację i strukturę banku centralnego, miejsce tego banku w systemie organów państwa oraz kompetencje NBP. Przedmiot regulacji ustawy prawo bankowe jest bardziej złożony. Z jednej strony akt ten określa zasady tworzenia, likwidacji i przekształcania banków oraz nadzoru nad ich działalnością. Z drugiej, ustawa prawo bankowe normuje jednak także zagadnienia wykonywania niektórych czynności bankowych, w tym przede wszystkim udzielania kredytów bankowych oraz gwarancji bankowych. Ustawa o listach zastawnych i bankach hipotecznych sankcjonuje częściowo odrębne od ogólnych zasady tworzenia, organizacji i działalności banków hipotecznych oraz sprawowania nad tymi bankami nadzoru. W myśl przepisów ustawy do podstawowych czynności banków hipotecznych należeć ma udzielanie kredytów zabezpieczonych hipoteką oraz emitowanie hipotecznych listów zastawnych, czyli szczególnego rodzaju papierów wartościowych, dla których podstawę emisji stanowią zabezpieczenia hipotekami wierzytelności banku. Ustawa o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym reguluje natomiast zasady tworzenia i funkcjonowania funduszy gwarantujących deponentom zwrot środków pieniężnych, gromadzonych na rachunkach bankowych w przypadku niewypłacalności banku. Ustawa o kasach oszczędnościowo-budowlanych wreszcie określa zasady tworzenia i funkcjonowania będących bankami kas, których działalność polega wyłącznie na przyjmowaniu na rachunki docelowego oszczędzania wkładów oszczędnościowych od osób fizycznych i udzielaniu im kredytów na cele mieszkaniowe. Podobnie jak w przypadku banków hipotecznych, ustawa o kasach stanowi lex specialis w stosunku do ogólnych zasad tworzenia i działania banków, określonych przepisami prawa bankowego.12
Drugą grupę ustaw, stanowiących źródła prawa bankowego, tworzą akty znajdujące zastosowanie zarówno do działalności bankowej, jak i do innego rodzaju stosunków prawnych.
W tej grupie źródeł na plan pierwszy wysuwa się ustawa Kodeks Cywilny13, znajdująca zastosowanie przede wszystkim do stosunków zobowiązaniowych powstających w toku realizacji poszczególnych czynności bankowych. Innego rodzaju rolę w normowaniu funkcjonowania polskiego systemu bankowego spełniają natomiast Kodeks Handlowy14 oraz ustawa Prawo Spółdzielcze15. Określają one podstawowe zasady tworzenia, organizacji i funkcjonowania banków, działających w dwóch podstawowych formach organizacyjno-prawnych, to jest w formie spółek akcyjnych oraz w formie spółdzielni.
Przeprowadzona wyżej charakterystyka ustawowych źródeł polskiego prawa bankowego świadczy, iż tworzą one strukturę rozbudowaną i skomplikowaną. Taki stan rzeczy po części tylko może być usprawiedliwiany złożonością materii regulacji. Przynajmniej równie istotną przyczyną istniejącego w tym zakresie stanu rzeczy pozostają odziedziczone po wcześniej obowiązującym modelu systemu bankowego założenia prawotwórcze. Tymczasem, jak się wydaje, w warunkach gospodarki rynkowej, przywracającej czynnościom bankowym ich pierwotny, cywilnoprawny charakter, brak jest podstaw dla dalszego zachowywania wcześniejszych koncepcji legislacyjnych. Uporządkowaniu systemu źródeł prawa najlepiej posłużyłoby unormowanie zasadniczej części prywatnego prawa bankowego w kodeksie cywilnym. Znaleźć się tam powinny przede wszystkim odrębnie uregulowane umowy kredytu bankowego i gwarancji bankowej oraz kompleksowe unormowanie umowy rachunku bankowego. Poszerzenie regulacji kodeksowej prowadziłoby jednocześnie do uporządkowania systemu źródeł publicznego prawa bankowego (ustawa prawo bankowe normowałaby wówczas jedynie zagadnienia koncesjonowania banków oraz formy publicznoprawnej ingerencji w ich działalność.16
Obowiązujące ustawodawstwo bankowe uprawnia w pewnych przypadkach Prezesa NBP, Radę Polityki Pieniężnej, a także Komisję Nadzoru Bankowego do wydawania uchwał oraz zarządzeń.
Materia regulacji części spośród tych aktów wskazuje na ich normatywny charakter. Przykładowo wskazać można art. 68 ustawy prawo bankowe, przewidujący wydawanie przez Prezesa NBP zarządzeń dotyczących m in. Form i trybu przeprowadzania rozliczeń pieniężnych za pośrednictwem banków oraz art. 88 tej samej ustawy, zgodnie z którym Komisja Nadzoru Bankowego uprawniona jest do określania w drodze zarządzenia szczegółowych warunków udzielania przez banki gwarancji i poręczeń. Tymczasem zgodnie z art. 87 Konstytucji z 1997 r. z założenia zarządzenia i uchwały nie posiadają normatywnego charakteru. Wskazuje się, iż sprzeczności tej nie da się usunąć w procesie wykładni, gdyż nie znajduje tu zastosowania żadna ze znanych reguł kolizyjnych.17
Wielość aktów prawnych dotycząca sektora bankowego i ich interdyscyplinarny charakter uzasadnia posługiwanie się na ich określenie terminem systemu prawa bankowego.
System bankowy obejmuje całokształt instytucji bankowych a także normy określające wzajemne powiązania i stosunki z otoczeniem. O systemie bankowym można dopiero mówić wówczas gdy rozwój banków, a także rynków finansowych pozwoli na ustalenie zasad struktury tego systemu. Dlatego też powstanie wielopoziomowego układu, złożonego z banku centralnego (emisyjnego) i banków komercyjnych, jest uznawane za podstawę dla określenia się systemu bankowego. Jeszcze w końcach lat osiemdziesiątych funkcjonował w Polsce system bankowy oparty na monobanku jakim był NBP. Obok NBP istniały trzy inne liczące się wyspecjalizowane banki państwowe oraz sieć banków spółdzielczych. Reforma bankowości zapoczątkowana w końcu dekady lat osiemdziesiątych stworzyła warunki dla radykalnych przemian w systemie bankowym. Ze struktury Narodowego Banku Polskiego zostały wydzielone nowe banki, już w założeniu komercyjne, w liczbie dziewięciu. Po dwóch latach banki te zostały przekształcone w jednoosobowe spółki skarbu państwa, a kolejnym etapem miała być ich prywatyzacja. Jednocześnie były tworzone nowe banki o różnej strukturze kapitałowej, z reguły w formie spółek akcyjnych. Powstały również nowe banki zagraniczne lub placówki takich banków mające swe centrale w innych krajach.18
Funkcje systemu bankowego można scharakteryzować następująco:
1. stworzenie mechanizmów gromadzenia środków oraz ich inwestowanie w różne przedsięwzięcia.
2. zapewnienie możliwości dokonywania płatności między podmiotami gospodarczymi transferu w czasie i ponad granicami,
3. zapewnienie informacji cenowej, co stwarza możliwości podejmowania decyzji przez podmioty gospodarcze,
4. zapewnienie skutecznych rozwiązań w zakresie zarządzania ryzykiem bankowym,
5. stworzenie warunków do transformacji środków inwestowania (co do czasu, wielkości ryzyka).19
* porządek społeczny i gospodarczy, który określa cele gospodarcze,
* struktura i wielkość popytu na usługi bankowe,
* skłonność banków do innowacji.
Wszystkie te czynniki są ze sobą powiązane i należy je rozpatrywać we wzajemnym związku. Uwzględnienie tych czynników może być skuteczną dźwignią rozwoju systemu bankowego ukierunkowanego przez nadrzędne cele systemu gospodarczego. Dostosowanie struktury systemu bankowego, a zwłaszcza dostosowanie programu usług bankowych do potrzeb klientów, jest przesłanką dynamicznego rozwoju systemu bankowego.20
Do cech środowiska, w którym obecnie działają banki można zaliczyć m in. :
1. zaliczenie tradycyjnych barier między poszczególnymi typami instytucji finansowych,
2. tendencje do powstawania holdingów i konglomeratów finansowych,
3. liberalizację (deregulację) rynku, tak aby wszystkie instytucje finansowe miały prawo do udziału w grze rynkowej,
4. wprowadzenie norm ostrożnościowych ograniczających ryzyko bankowe.
5. innowacje bankowe i nowe produkty, które wpływają na konkurencję między bankami.
6. wykształcenie się międzynarodowej transgranicznej bankowości,
7. intensyfikację pozabilansowych form aktywności banków,
8. wprowadzenie elementów planowania strategicznego,
9. akceptowanie ale kontrolowanie zagranicznych inwestycji w kapitał akcyjny banków danego kraju.21
Zmiany w systemach bankowych są oceniane w sposób zróżnicowany w zależności od tego, czy jako podstawę tej oceny przyjmiemy funkcjonalną koncepcję rozwoju systemów bankowych, czy koncepcję instytucjonalną. Koncepcja funkcjonalna zakłada, że funkcje systemu bankowego są stałe, mimo zmienności form instytucjonalnych. Oznacza to, że rozwój systemu bankowego jest w jakimś stopniu pasywnym następstwem rozwoju gospodarki rynkowej. Zmiany w systemie bankowym powinny następować spontanicznie, pod wpływem zmian na rynku. Tradycyjne podejście makroekonomiczne zakłada więc, że struktura instytucjonalna systemu bankowego jest mało istotna dla rozwoju gospodarczego. W tej sytuacji podejście to jest mało przydatne dla budowy systemów bankowych. Natomiast podejście instytucjonalne, które zakłada ścisłe powiązania między kształtowaniem instytucji finansowych a rozwojem systemów bankowych, może być lepiej wykorzystane do tworzenia systemu bankowego. Konieczne są odpowiednie działania ze strony rządu, które stwarzały by możliwość racjonalnego przekształcenia systemu bankowego, tak żeby był on w pełni konkurencyjny w stosunku do banków innych krajów. Działania takie są konieczne, gdyż właściwe formy instytucjonalne systemu ukierunkowują bieżące zachowanie podmiotów gospodarczych oraz rozwój gospodarki narodowej wymaga powołania nowych rodzajów instytucji bankowych, ponadto rozwój telekomunikacji pozwoli na bezpośredni dostęp produktów gospodarczych do rynków finansowych, a tym samym konieczne są odpowiednie rozwiązania w zakresie bankowości.22
Istnieje jednak niebezpieczeństwo, że określone rozwiązania instytucjonalne mogą przeszkadzać w działaniu systemu bankowego. Stawianie interesów np. nadzoru bankowego ponad racjonalne ekonomiczne funkcjonowanie systemu bankowego, może doprowadzić do zagrożenia stabilności systemu bankowego, obniżenia jego rentowności, a w rezultacie do utraty zaufania do rodzimych banków. Daleko idąca ingerencja nadzoru bankowego może doprowadzić do sytuacji, że nadzór ten stanie się współodpowiedzialny za pracę banków.23
Dalsza ewolucja systemu bankowego będzie musiała uwzględniać zmiany w światowej gospodarce finansowej, a to będzie sprzyjało zbliżeniu form instytucjonalnych. Przemawiają za tym następujące zjawiska:
· międzynarodowa globalizacja rynków finansowych,
· deregulacja rynków finansowych,
• uzależnienie działania poszczególnych banków od właściwości rynków finansowych,
• tendencje do konsolidacji organizacyjnej i kapitałowej banków.24
System bankowy obejmuje następujące podstawowe grupy banków:
* bank centralny, to bank państwowy, który spełnia równocześnie trzy funkcje banku emisyjnego, banku banków i banku gospodarki narodowej. Z jednej strony jest regulatorem całego obiegu pieniężnego wewnątrz kraju oraz równowagi bilansu płatniczego, a z drugiej strony bankierem państwa w zakresie udzielania kredytów dla rządu, obsługi długu państwowego oraz kasowej obsługi budżetu. Obowiązkiem banku centralnego jest dbanie o stabilność waluty narodowej, a także takie oddziaływanie na gospodarkę narodową, żeby następował jej stały rozwój, wzrost dochodu narodowego oraz spadek bezrobocia. Bank banków jest bankiem rezerwowym dla banków operacyjnych. Istotną funkcją banku centralnego jest również obsługa, organizacja i realizacja płatności zagranicznych, realizacja polityki państwa w odniesieniu do kursu walut, pośredniczenie w kupnie złota i dewiz, a także utrzymywanie rezerw międzynarodowych środków pieniężnych.
* banki operacyjne (depozytowo – kredytowe, uniwersalne),
* banki specjalne (inwestycyjne, hipoteczne, towarzystwa kredytowe, rolne i melioracyjne, komunalne), to banki, których sfera działania w porównaniu z bankami komercyjnymi ma specjalny charakter pod względem zakresu i formy działania albo rodzaju klienteli. Banki specjalne to przede wszystkim banki inwestycyjne, które zajmują się koncentracją środków dla finansowania inwestycji. Kapitały te są mobilizowane, nie tylko w drodze wkładów od klientów, ale także w drodze emisji i sprzedaży własnych obligacji lub przyjmowania lokat innych banków lub budżetu. Banki hipoteczne zajmują się udzielaniem pożyczek zabezpieczonych na hipotece nieruchomości. Środki na udzielenie kredytów pod zastaw ziemi i nieruchomości banki te mobilizują w drodze sprzedaży listów zastawnych, których zabezpieczeniem jest zastawiona ziemia i nieruchomości.
* kasy oszczędnościowe, zadaniem których jest ścisłe powiązanie
oszczędnościowej działalności tych instytucji z potrzebami drobnych wytwórców i gospodarstw domowych, a także samorządów. Równocześnie muszą to być jednostki rentowne. Są one samodzielnymi bankami uniwersalnymi, ich organem założycielskim są samorządy lokalne, które wybierają radę kasy i ustalają jej statut.
* spółdzielczość kredytowa, to instytucje drobnego kredytu zorganizowane na zasadach spółdzielczych, polegających przede wszystkim na powiązaniu kredytobiorców (członków spółdzielni). Spółdzielczość kredytowa powstała w XIX wieku w Niemczech, w Polsce w okresie międzywojennym spółdzielnie kredytowe dzieliły się na dwie zasadnicze grupy, czyli spółdzielnie tzw powszechne (banki ludowe) oraz spółdzielnie rolnicze (kasy Stefczyka). Obecnie są one bankami uniwersalnymi i ze względu na konkurencję rozszerzyły krąg klientów poza obręb własnych członków.25
Podjęcie działalności bankowej, bez względu na formę organizacyjno – prawną wymaga przyzwolenia właściwego organu. Postępowanie w sprawie utworzenia banków ma charakter postępowania administracyjnego. Nie dotyczy to banków państwowych, które tworzy się w drodze rozporządzenia Rady Ministrów wydanego na wniosek Ministra Skarbu Państwa, po zasięgnięciu opinii Komisji Nadzoru Bankowego. Przyjęte w obowiązującym prawie zasady tzw postępowania licencyjnego odpowiadają standardom przyjętym w krajach Unii Europejskiej.26
Inne zasady obowiązują przy tworzeniu banków komercyjnych, do ich utworzenia niezbędne jest zezwolenie Komisji Nadzoru Bankowego wydane w uzgodnieniu z Ministrem Finansów. Warunki otrzymania zezwolenia są następujące:
...
wojtas1400