PORADNIK
POSTĘPOWANIA LUDNOŚCI W SYTUACJACH SZCZEGÓLNYCH
W krajach Europy Zachodniej, a także w USA, rodziny zamieszkałe w rejonach zagrożeń opracowują rodzinne plany na wypadek zagrożenia. Celowym byłoby i u nas ustalić z całą rodziną odpowiedzi na następujące zagadnienia:
- jakie zagrożenia mogą nas dotyczyć?
- co należy zrobić, aby być przygotowanym w razie wystąpienia katastrofy?
- co robić w wypadku ogłoszenia ewakuacji?
- gdzie rodzina może spotkać się w razie niemożliwości spotkania w domu?
- gdzie rodzina może zebrać się po ogłoszeniu ewakuacji?
- gdzie dać znać o sobie, jeżeli w chwili katastrofy jesteś poza domem?
- w jaki sposób członkowie rodziny mają się ze sobą komunikować?
Właściwym byłoby także przeszkolenie członków rodziny w zakresie udzielania pierwszej pomocy poszkodowanym.
Każda rodzina powinna mieć przygotowane podstawowe wyposażenie na czas klask żywiołowych. Podczas katastrof może wystąpić brak elektryczności, gazu, wody itp. Możliwe jest też, że warunki uniemożliwią opuszczenie domu przez wiele dni. Przygotowane zawczasu wyposażenie ułatwi przetrwanie tego trudnego okresu. Wyposażenie powinno zawierać:
- żywność: mięso, owoce i warzywa w puszkach, puszkowane soki, mleko i zupy, cukier, sól i przyprawy, wysokokaloryczne pożywienie (witaminy, słodycze, żywność dla niemowląt i ludzi starszych, krakersy, suchary, ekstrakty kawy i herbaty) - zapas na okres 3-5 dni przechowywać w chłodnym i suchym miejscu;
- wodę: wodą należy zgromadzić najlepiej w plastikowych pojemnikach w ilości 4-5 litrów na osobą na okres 3-5 dni, wliczając wodą do utrzymania podstawowych zasad higieny;
- odzież i rzeczy do spania: każdy domownik powinien posiadać jedną zmianą bielizny, odzieży i butów, a dodatkowo okrycie przeciwdeszczowe, ciepłą bielizną, koc lub śpiwór;
- apteczkę pierwszej pomocy: gaza, sterylne bandaże (w tym elastyczne), plastry opatrunkowe, nożyczki, chusta, termometr, środki aseptyczne, środki przeciwbólowe, aspiryną, środki przeczyszczające, węgiel aktywowany, mydło, rękawice gumowe oraz zapas lekarstw na przewlekłe choroby członków rodziny (o ile występują);
- przybory i narzędzia: turystyczny zestaw do gotowania, radio na baterie, latarki, zapasowe baterie, nóż wieloczynnościowy, zapałki, przybory do pisania, gwizdek, przybory do higieny, plastikowe pojemniki, papier toaletowy, przybory do szycia - zestaw powinien być spakowany i gotowy do zabrania.
Możliwości zabezpieczenia domu są bardzo ograniczone i wiążą się z dużymi kosztami. Można jednak wykonać przedsięwzięcia profilaktyczne, które zmniejszą do minimum ryzyko strat.
Do takich przedsięwziąć należą:
- przeniesienie wartościowych przedmiotów na strych lub wyższe piętra,
- zamontowanie tablic bezpieczników i liczników możliwie jak najwyżej (tylko na etapie budowy),
- ubezpieczenie w towarzystwie ubezpieczeniowym,
- stworzenie systemu pomocy sąsiedzkiej.
Zasady udzielania pierwszej pomocy przedmedycznej niestety są bardzo słabo znane przez obywateli naszego kraju. W przypadkach konieczności udzielenia pierwszej pomocy wielu uważa, że nie będą próbować jej udzielać gdyż i tak się na tym nie znają. W rezultacie przyjęcia takiej postawy okazuje się czasami, że lekarz przybywa za późno. Są to najtragiczniejsze skutki nieznajomości zasad udzielania pomocy przedmedycznej.
Przystępując do udzielania pierwszej pomocy należy ocenić podstawowe funkcje życiowe poszkodowanego, tj. sprawdzić czy jest przytomny, czy oddycha oraz czy ma zachowane krążenie.
Przytomność poszkodowanego sprawdzamy pytając np.: jak się czuje, co go boli itp., sprawdzamy również reakcję na mocne dotknięcie poprzez klepnięcie np. w policzek.
Należy pamiętać, aby w przypadkach podejrzenia uszkodzenia kręgosłupa, poszkodowanego poruszać tylko, gdy jest to absolutnie konieczne. Nieprawidłowe poruszanie może doprowadzić do uszkodzenia rdzenia kręgowego, a tym samym do paraliżu.
Oddech sprawdzamy poprzez nasłuch i wyczuwanie strumienia powietrza wydobywającego się z ust i nosa (gdy brak jest widocznych ruchów klatki piersiowej). Przy częściowej niedrożności dróg oddechowych słychać charakterystyczne odgłosy, tj. chrapanie i bulgotanie.
Po czterech minutach niedotlenienia mózgu u poszkodowanego powstają nieodwracalne zmiany, dlatego tak ważne jest jak najszybsze rozpoczęcie udzielania pomocy.
Podejmując decyzją o rozpoczęciu udzielania pierwszej pomocy, należy udrożnić drogi oddechowe, co wykonuje się poprzez odgięcie głowy poszkodowanego do tyłu. Poduszka lub zwinięty koc pod barkami utrzymują głowę poszkodowanego w odgięciu.
Jeżeli jest podejrzenie uszkodzenia kręgosłupa szyjnego, głowy poszkodowanego nie należy odchylać do tyłu.
Gdy poszkodowany, mimo udrożnienia dróg oddechowych, nie może oddychać, zakładamy, że drogi oddechowe są zatkane ciałami obcymi. Należy wtedy otworzyć poszkodowanemu usta i wydobyć ciała obce - krew, wymiociny, sztuczna szczęka itp.
Mamy dwa sposoby sztucznego oddychania: metodą usta - usta lub usta - nos.
Udzielający pomocy opiera swoją dłoń na czole poszkodowanego, kciukiem i palcem wskazującym zaciska mu nos. Usta ratowanego muszą być lekko rozchylone, ratujący wdycha powietrze i szybko cofa swoją głową, sprawdzając równocześnie kątem oka ruchy klatki piersiowej poszkodowanego.
Głowa, jak w przypadku metody usta – usta, jest odgięta do tyłu, szyja wyprostowana. Przytrzymując żuchwą zamykamy usta poszkodowanego, ratujący poprzez nos wtłacza powietrze do płuc poszkodowanego. Dalej postępujemy jak przy metodzie usta – usta.
Wybór metody sztucznego oddychania zależy od sytuacji, stanu poszkodowanego oraz woli ratownika.
Krążenie można sprawdzić w trzech miejscach, tj. na tętnicy szyjnej, udowej lub promieniowej.
Badanie tętna na tętnicy szyjnej. Kciuk i trzy duże palce ręki obejmują krtań. Te trzy palce przesuwają się z boku do zagłębienia utworzonego przez krtań i boczny mięsień szyi. Tu powinno być wyczuwalne tętno.
Badanie tętna na tętnicy udowej. Tętnica udowa jest wyczuwalna w pachwinie: w pierwszej jednej trzeciej odległości pomiędzy kroczem a grzebieniem kości biodrowej.
Badanie tętna na tętnicy promieniowej. Trzy palce jednej ręki przesuwają się od kłębu w kierunku łokcia. W szczelinie utworzonej przez kość promieniową i ścięgna zginaczy palców leży tętnica promieniowa.
U nieprzytomnego pacjenta tętno na tętnicy szyjnej sprawdzamy z obu stron, najpierw po jednej stronie, a gdy nie wyczuwamy tętna, sprawdzamy po drugiej stronie szyi. Brak tętna na tętnicy szyjnej wskazuje na zatrzymanie krążenia. Jeżeli stwierdzamy brak krążenia, należy ułożyć poszkodowanego płasko na plecach, podłoże musi być twarde. Uniesienie nóg do góry zwiększy znacznie efekty masażu serca. Punkt nacisku masażu pośredniego serca znajduje się na dolnej części mostka.
Nadgarstek umieszczamy w punkcie wskazanym na rysunku powyżej, drugi nadgarstek umieszczamy na pierwszym, palce obu rąk unosimy do góry, aby nie doprowadzić do złamania żeber. Ramiona ratownika powinny być wyprostowane, bark pionowo nad mostkiem, który wciskamy na głębokość około 3 cm, używając do tego ciężaru własnego ciała. Następnie nie odrywając rąk od punktu nacisku odciążamy mostek, klatka piersiowa poszkodowanego powinna wrócić do poprzedniej pozycji.
Ucisk wywiera się prostopadle do klatki piersiowej, wyprostowanymi ramionami. Palce odgięte ku górze.
Fazy ucisku i rozluźnienia powinny trwać tyle samo czasu. Ruchy muszą być bardzo płynne i skoordynowane.
Nie należy przerywać masażu, stosujemy go do skutku, tj. do przywrócenia naturalnego krążenia.
Postępujemy tak, jak opisano to powyżej. Pamiętając, że na każde dwa oddechy przypada piętnaście nacisków na klatkę piersiową poszkodowanego. Nie ma znaczenia, czy reanimację wykonuje jeden czy dwóch ratowników, podstawowe zasady są identyczne w obu przypadkach.
Nie wolno przerywać akcji reanimacyjnej! Reanimację prowadzi się aż do przybycia lekarza chyba, że wcześniej ratownik z powodu wyczerpania nie będzie zdolny do udzielania pomocy poszkodowanemu.
Do najczęstszych kontuzji należą:
v Skręcenia,
v Zwichnięcia,
v Złamania.
Pamiętać należy, że pod żadnym pozorem nie wolno próbować prostować, odkręcać, czy nastawiać zwichniętej lub złamanej kończyny.
Skręcenia – gdy kość stawu przemieści się w obrębie torebki stawowej. Objawami skręcenia są ból w czasie ruchu lub spoczynku, opuchlizna, zasinienie, nienaturalne zginanie się dłoni, palców, stopy.
Należy unieruchomić skręconą kończynę i jak najszybciej przewieźć poszkodowanego do lekarza.
Zwichnięcia - gdy do naciągnięcia tkanek miękkich w torebce stawowej dołączy przemieszczenie się kości (główka kości wyskoczy z panewki). Kontuzji tej towarzyszą objawy podobne jak przy skręceniu, a także widoczny gołym okiem nienaturalny wygląd stawu, bardzo silny ból uniemożliwiający poruszanie zwichniętą kończyną.
Należy unieruchomić kończynę i jak najszybciej dostarczyć poszkodowanego do lekarza.
Złamania – gdy kończyna jest nienaturalnie ułożona, bardzo szybko powiększa się obrzęk, wskazujący na podskórny wylew krwi. Otwarte złamanie bardzo łatwo rozpoznać: widać kość. Kontuzji tej towarzyszy bardzo silny ból i opuchlizna.
Przede wszystkim należy wezwać pogotowie ratunkowe, następnie unieruchamiamy dwa sąsiednie stawy, p. złamaną nogę przymocowujemy bandażem do zdrowej, złamaną rękę do klatki piersiowej. Gdy podejrzewamy złamanie kręgosłupa, nie robimy nic, czekając na przyjazd pogotowia, wyjątek stanowi sytuacja, gdy musimy wykonać reanimację poszkodowanego.
W przypadku skręcenia i zwichnięcia stawu unieruchamiamy staw i sąsiadującą z nim kość, przy złamaniu unieruchamiamy dwa sąsiednie stawy !!!
Drobne zranienia mogą zdarzyć się każdemu i w każdym czasie, dlatego też należy wiedzieć i pamiętać, że nawet najdrobniejsze rany wymagają odpowiedniego opatrzenia.
Gdy się skaleczymy, najważniejsze jest dokładne oczyszczenie rany z piasku, kurzu i innych zanieczyszczeń. Jeśli tego nie zrobimy, istnieje ryzyko infekcji, co może doprowadzić do bardzo poważnych następstw.
Ranę najlepiej przemyć solą fizjologiczną lub wodnym roztworem jodyny. Nie przemywać rany wodą utlenioną, gdyż nie jest ona środkiem dezynfekcyjnym. Do dezynfekcji nie używamy też spirytusu, może on doprowadzić do uszkodzenia wewnątrz rany.
Po oczyszczeniu raną najlepiej zdezynfekować, używa się do tego celu alkoholu lub jodyny. Taki roztwór nakrapiamy na jałową gazą i przecieramy delikatnie brzegi rany, nie wolno przecierać samej rany.
Oczyszczona i zdezynfekowana rana powinna być pokryta opatrunkiem. Jeśli jest to drobne skaleczenie, wystarczy nakleić plaster z opatrunkiem. Jeżeli rana jest większa, kładziemy na nią wyjałowioną gazą i owijamy bandażem.
Opatrunek należy zmieniać codziennie, zranione miejsce powinno być chronione przed urazami mechanicznymi.
Jeśli rana jest duża i wypływa z niej sporo krwi, należy jak najprędzej przewieźć poszkodowanego do lekarza. Jeśli jest to czasochłonne, należy raną zabezpieczyć – ręką lub nogą wiążemy powyżej rany chustką lub paskiem. Jeżeli rana jest pod ubraniem, lepiej rozciąć ubranie lub wyciąć dziurą, niż rozbierać poszkodowanego.
W przypadku ugryzienia przez zwierzą, raną musi opatrzyć lekarz, ponieważ traktowana jest ona jako zainfekowana.
Przy poważniejszych ranach trzeba chorego ułożyć tak, by jego stopy były uniesione o około 30 cm nad poziom serca, należy przy poszkodowanym czuwać, kontrolując jego stan.
To jedno z częściej występujących zagrożeń. Uczestnictwo mieszkańców zagrożonego pożarem terenu ogranicza się w zasadzie do udzielania pomocy strażakom oraz do nieutrudniania akcji gaśniczej.
Jeżeli jednak będziemy osobą, która zauważy pożar lasu pamiętajmy, aby zebrać jak najwięcej informacji niezbędnych strażakom do podjęcia działań. Dzwoniąc z informacją, że pali się las, należy podać lokalizację miejsca pożaru, np. pali się las w pobliżu wsi Zaścianki, w odległości około 1 km na wschód od drogi łączącej wsie Zaścianki i Przysiółek.
Telefon STRAŻY POŻARNEJ – 998 lub z telefonu komórkowego można wybrać 112.
Podając informację o pożarze podajemy również nasze dane personalne oraz numer telefonu, z którego dzwonimy.
Jeżeli nie zagraża to naszemu bezpieczeństwu, należy poczekać na przybycie jednostek straży pożarnej i przekazać strażakom wszelkie informacje dotyczące pożaru.
Postępowanie obywateli w przypadku wystąpienia podstopień i powodzi podzielono na trzy fazy, w zależności od czasu podejmowania poszczególnych działań.
Przed wystąpieniem powodzi:
1. Przygotuj się do niej, zanim ona Ciebie zaskoczy!!! Pogotowie przeciwpowodziowe wprowadza się, gdy poziom rzeki wzrasta do poziomu ostrzegawczego i nadal się podnosi. Alarm powodziowy ogłasza się, gdy poziom wody zbliża się do stanu alarmowego.
2. Dowiedz się w swoim urzędzie gminy (miasta):
- czy nie mieszkasz na terenie zagrożonym, zalewowym; przy jakim poziomie wody ogłaszany jest stan ostrzegawczy i stan alarmowy;
- jakie będą stosowane sposoby alarmowania (syreny, dzwony, komunikaty radiowe);
- czy w razie powodzi będzie zorganizowana ewakuacja, kto ją będzie przeprowadzał, kiedy, kogo i co obejmie oraz gdzie przewiduje się miejsca przyjąć ludzi i mienia.
3. Ubezpiecz siebie i swój dobytek – w razie tragedii odszkodowanie zawsze pomoże Ci „stanąć na nogi”.
4. Jeśli zagrożenie powodzią stanie się realne, zaopatrz się w przydatny sprzęt: latarki, radioodbiornik bateryjny z zapasowymi bateriami; inne źródła światła (świece, lampy naftowe, zapałki, zapalniczki).
5. Przygotuj się, aby być samowystarczalnym przez okres 3 dni i zdolnym do pomocy sobie i innym.
6. Poproś krewnych lub znajomych zamieszkałych na terenach bezpiecznych, by służyli jako miejsce kontaktu dla Twojej rodziny. Upewnij się, czy wszyscy jej członkowie znają adresy i telefony osób kontaktowych.
7. Zapoznaj rodziną, jak zabezpiecza się mieszkanie, dom, obejście przed powodzią i grabieżą.
8. Sprawdź zawory zainstalowane w kanalizacji ściekowej swego domu w celu zapobieżenia cofania się wody z systemu drenowego. W ostateczności użyj dużych korków lub czopów do zatkania przecieków, rur i zbiorników.
W czasie zagrożenia powodziowego:
1. Miej włączone radio bateryjne na częstotliwości Radia Białystok (99,4 MHz) albo innej rozgłośni lokalnej, w celu uzyskania komunikatu o zagrożeniu i sposobach postępowania.
2. Postępuj zgodnie z treścią komunikatów – nie zwlekaj !!!
3. W przypadku niebezpieczeństwa natychmiast przemieszczaj się na wyżej położone tereny (miejsca).
4. Jeżeli władze lokalne ogłoszą ewakuacją z terenów zagrożonych, bądź przygotowany na nią wraz z rodziną. Pamiętaj także o swoich zwierzętach.
5. Zabezpiecz swoje mieszkanie, swój dom, tj. przenieś wartościowe wyposażenie domowe na wyższe piętra domu oraz zabezpiecz parter, jeśli czas na to pozwala. Wykorzystaj do tego celu worki z piaskiem, folię lub inne materiały podręczne. Z posesji wszystkie rzeczy schowaj w budynku lub przywiąż je do czegoś stabilnego, aby nie popłynęły.
6. W czasie powodzi odłącz urządzenia elektryczne, ale nie dotykaj ich, gdy są wilgotne lub stoją w wodzie. Wyłącz sieć gazową i wodociągową.
7. W miarę możliwości na wyższych piętrach napełnij wannę i inne pojemniki wodą.
8. Nie używaj w gospodarstwie domowym wód gruntowych, mogą być zatrute (skażone).
9. Nie chodź po obszarach zalanych, jeżeli woda przemieszcza się szybko. Fala o głębokości kilkunastu centymetrów może przewrócić i przemieścić dorosłego człowieka.
10. Jeżeli musisz przekroczyć zalany obszar, użyj tyczki do badania gruntu przed sobą. Do przejścia wybieraj miejsca bez silnego nurtu.
11. Po ostrzeżeniu, że spodziewana jest duża powódź, zapewnij swobodny wlew wód powodziowych do piwnicy Twego domu lub sam wypełnij ją czystą wodą. Unikniesz w ten sposób zagrożenia uszkodzenia fundamentów domu przez ciśnienie napierających wód powodziowych.
12. Dzieciom i osobom z ograniczoną świadomością należy przymocować w widocznym miejscu kartką z imieniem, nazwiskiem oraz miejscem zamieszkania.
13. Jeżeli zostaniesz wytypowany do pomocy w pracach przeciwpowodziowych (np. do układania lub napełniania worków z piaskiem) – pomagaj !!!
14. W miarą możliwości zapobiegaj tworzeniu się atmosfery paniki, bądź rozsądny, zachowaj trzeźwość umysłu – l to połowa sukcesu.
Po powodzi:
1. Jak najdłużej pozostań poza zasięgiem wód powodziowych, gdyż mogą być skażone np.: produktami ropopochodnymi, zanieczyszczonymi ściekami, bakteriami chorobotwórczymi itp. Nie używaj ich do picia! Mogą być one również pod napięciem z uszkodzonych linii energetycznych napowietrznych lub podziemnych.
2. Bądź ostrożny, gdy wjeżdżasz na tereny dotknięte powodzią. Drogi mogą być osłabione i mogą nie wytrzymać ciężaru Twojego samochodu (ciągnika), czy innego pojazdu.
3. Miej zawsze włączone radio w celu uzyskania informacji lokalnych dotyczących udzielanej pomocy, tj. zaopatrzenia w żywność i wodą zdatną do picia i użytku ogólnego.
4. Zwracaj uwagą na zdrowie i bezpieczeństwo Twoje i Twojej rodziny. Często myj race mydłem w czystej wodzie, szczególnie jeśli miałeś kontakt z wodami powodziowymi.
5. Pamiętaj o wspomożeniu swoich sąsiadów, którzy mogą potrzebować specjalnej pomocy przy małych dzieciach, starszych lub przy niepełnosprawnych osobach.
6. ...
eatalive