Jak często występuje nietolerancja pokarmowa?
Częstość występowania ubocznych niepożądanych reakcji związanych za spożyciem pokarmów jest zróżnicowana geograficznie i etnicznie. Rozbieżności wynikają także z różnic definicji i klasyfikacji objawów oraz brak jednoznacznie określonych metod diagnostycznych.
Najwcześniej i najczęściej występują objawy kliniczne związanie z nadwrażliwością na białka mleka krowiego. Częstość występowania tego rodzaju alergii wynosi u dzieci do 2 roku życia 1 do 5%. Dane polskie w tym zakresie dotyczą regionu północno-wschodniego gdzie częstość alergii pokarmowej ocenia się na 4,5% w okresie niemowlęcym w tym także u niemowląt karmionych naturalnie niemowląt karmionych naturalnie
Łatwiej ustalić jest udział przyczynowy alergii pokarmowej w wyzwalaniu niektórych objawów. Na przykład w atopowym zapaleniu skóry u dzieci udział nietolerancji pokarmowej w zaostrzeniu objawów wynosi 30-50%.
Alergia pokarmowa u dziecka może być zapowiedzią choroby alergicznej w późniejszym okresie życia.
Większość objawów, które występują w przebiegu alergii pokarmowej, należy do kategorii objawów niespecyficznych, tj. takich, które mogą wystąpić również w wyniku działania innych czynników chorobotwórczych (infekcyjnych, pasożytniczych)
Poszukiwanie alergicznej przyczyny choroby powinno więc opierać się na zasadach różnicowania z innymi jednostkami chorobowymi. Kierując się obrazem klinicznym alergię pokarmową należy podejrzewać tam, gdzie wykluczono inne przyczyny.
O czym powinniśmy pamiętać podejrzewając alergię pokarmową?
· w alergii pokarmowej ten sam objaw (katar, duszność, zmiany skórne, bóle brzucha) może być wywołany przez kilka różnych szkodliwych dla danego chorego pokarmów
· ten sam szkodliwy pokarm u różnych chorych może wywołać różne objawy (np. mleko u jednych dzieci powoduje duszności, u innych zmiany skórne)
· przy wystąpieniu tego samego objawu wywołanego przez różne pokarmy u tego samego chorego, różnica może dotyczyć czasu jego powstania od momentu spożycia pokarmu (reakcja natychmiastowa, opóźniona, późna)
· objawy kliniczne wykazują pewną zależność wiekową: w okresie niemowlęcym sa to objawy zazwyczaj związane z nadwrażliwość na jeden pokarm, u starszych dzieci są wynikiem dziełania wielu pokarmów
· w alergii pokarmowej nie istnieje oczywista zależność pomiędzy ilością spożytego pokarmu a intensywnością objawów klinicznych. Obserwuje się natomiast zmienność lokalizacji procesu chorobowego zależnie od wieku dziecka
· jedyną specyficzną właściwością , która cechuje alergię pokarmową jest ustępowanie objawów po eliminacji szkodliwego pokarmu i ich nawrót (powtarzalność, odtwarzalność) po ponownym wprowadzeniu tego samego pokarmu do diety dziecka
Jakie są objawy alergii pokarmowej ?
Jako typowe objawy alergii pokarmowej, które mogą występować okresowo lub stale wymienia się:
1. reakcje skórne
o pokrzywka (obrzęk naczynioruchowy),
o atopowe zapalenie skóry,
o grudzik uczuleniowy, inne zmiany z towarzyszącym świądem, suchość skóry
2. reakcje z układu oddechowego
o utrzymujący się katar lub stale zatkany nos,
o nawracające infekcje górnych i dolnych dróg oddechowych,
o zapalenia uszu,
o obrzęk krtani,
o astma,
3. objawy żołądkowo-jelitowe
o kolka brzuszna
o wymioty i biegunka
o brak apetytu
o nieprawidłowe stolce (biegunki, zaparcia)
o bóle brzucha, nudności
o nieprawidłowe przyrosty masy ciała,
4. reakcje neurologiczne
o ciągłe rozdrażnienie, nadmierna ruchliwość,
o zaburzenia snu,
o migrena, bóle głowy,
5. reakcje uogólnione
o wstrząs anafilaktyczny (zagrożenie życia)
Jakie pokarmy uczulają najczęściej ?
W Polsce najczęściej uczulają następujące pokarmy:
· jaja
· mleko
· orzechy
· soja
· ryby
· białka zbóż
· cytrusy
Teoretycznie każdy spożyty pokarm może być czynnikiem uczulającym.
Czy możemy zapobiegać rozwojowi alergii pokarmowej ?
DZIAŁANIA PROFILAKTYCZNE W GRUPIE DZIECI ZWIĘKSZONEGO RYZYKA ROZWOJU ALERGII POKARMOWEJ
(zwiększone ryzyko wystąpienia alergii = schorzenia alergiczne u rodziców i lub rodzeństwa dziecka)
· zalecanie karmienia naturalnego przez co najmniej pierwsze 4-6 miesięcy życia dziecka
· wprowadzenie do diety dziecka stałych pokarmów po 6 miesiącu życia i opóźnione wprowadzanie pokarmów silnie alergizujących jak: białka mleka krowiego, jaja, gluten,
· zalecanie gotowania pokarmów celem obniżenia ich zdolności alergizujących,
· unikanie pokarmów zawierających związki biologicznie czynne (histamina, tyramina, serotonina) i dodatki chemiczne,
· eliminacja potencjalnych alergenów wziewnych z najbliższego otoczenia,
· profilaktyka zakażeń, szczególnie jelitowych,
· eliminacja narażenia na dym tytoniowy,
· opracowanie i zalecanie indywidualnej diety eliminacyjnej dla kobiet w ciąży i matek karmiących piersią, których dzieci wykazują kliniczne objawy alergii pokarmowej,
Jak można określić przyczyny alergii pokarmowej ?
Najważniejsza jest prawidłowo przeprowadzona rozmowa z rodzicami / opiekunami (charakter objawów, ich związek z przyjmowanym pokarmem, okres pojawienia się pierwszych zmian, czy w rodzinie są osoby dotknięte schorzeniami alergicznymi). Pomocniczą rolę pełnią testy skórne, badania krwi.
Potwierdzeniem rozpoznania jest ustąpienie objawów po eliminacji szkodliwego produktu z diety i ich nawrót po próbie prowokacji (ponownego wprowadzenia pokarmu)
Jak leczymy alergię pokarmową ?
Podstawę leczenia stanowi eliminacja szkodliwego pokarmu z diety dziecka.
Dieta winna być w pewnych sytuacjach wspomagana lekami przeciwalergicznymi, przeciwhistaminowymi lub innymi lekami, które powodują ustąpienie objawów choroby.
Na czym polega dieta bezmleczna, hypoalergiczna ?
Stosując dietę bezmleczną hypoalergiczną należy wykluczyć z diety dziecka następujące produkty:
mleko i jego przetwory (np. białe i żółte sery, jogurty, serki homogenizowane, śmietana, wszystkie produkty zawierające w składzie mleko)
wołowina, cielęcina
owoce cytrusowe oraz soki z tych owoców (np. pomarańcze, mandarynki, cytryny)
czekolada, kakao
orzechy (przede wszystkim arachidowe)
ryby wędzone i morskie, skorupiaki (np. dorsz, makrela, tuńczyk, łosoś, krewetki, małże)
jajko
•
pory, selery
napoje gazowane, butelkowe, soki kartonowe
barwniki, konserwanty (np. cukierki, lizaki, gumy rozpuszczalne, do żucia)
chipsy
przyprawy do potraw (gotowe, torebkowe, kostki do zup)
pokarmy tłuste, smażone, pikantne
mmimmik