Warunki naturalne Polski - położenie
• Środkowoeuropejskie położenie Polski
• Skrajne punkty Polski
- północny - przylądek Rozewie 54°50' N
- południowy - przełęcz Opołonek 49°00' N
- zachodni - zakole Odry koło Siekierek 14°07' E
- wschodni - kolano Bugu na wschód od Strzyżowa 24°08' E
• Skutki rozciągłości matematycznej:
- różnica w czasie trwania dnia (w lecie na północy o 1 godz. dłuższy)
- różnice w momencie wschodu i zachodu słońca
- różnice klimatyczne (okres wegetacyjny do 180 dni na północy, więcej
- dni z zachmurzeniem, mniejsza ilość promieniowania cieplnego; okres wegetacyjny powyżej 200 dni na południu Polski)
• Rozciągłość linijna: N-S 649 km
W-E 689 km (wzdłuż 52°N)
Warunki naturalne Polski – zagadnienia strukturalne
· Przez ziemie polskie przebiega granica miedzy blokiem wschodnioeuropejskim i klinem zachodnioeuropejskim - na linii środkowej Wisły przechodzi strefa dyslokacyjna - wyraźna granica tektoniczna (linia: Koszalin - Toruń - Warszawa -Krasnystaw)
· Po zachodniej stronie tej granicy występują struktury fałdowe od kaledonidów po alpidy, zręby, zapadliska i formy wulkaniczne
· Po wschodniej stronie - sztywna platforma wschodnioeuropejska o starym fundamencie prekambryjskim
· Polska jest krajem nizinnym o średniej wysokości 173 m npm (śr. wys. Europy: 290 m npm)
Obszary górskie zajmują 2,9% kraju
· Obszary wyżynne (od 200 do 500 m npm) - 25,7%
· Najwyższy punkt - Rysy 2499,2 m npm
· Najniższy - w delcie Wisły koło Elbląga (1,8 m ppm)
Pasowość rzeźby powierzchni Polski
- góry - obniżenia podgórskie - wyżyny - niziny środkowe -wzniesienia pojezierne - niziny nadmorskie
Na tle podziału regionalnego Europy w Polsce wyróżnia się następujące jednostki strukturalne:
- Wyniesienie Łeby
- Obniżenie Nadbałtyckie
- Wyniesienie Mazursko - Suwalskie
- Obniżenie Podlaskie
- Wyniesienie Sławatycz- Obniżenie Nadbużańskie
Na zachód od granicy strukturalnej Europy wyróżniamy
- Wał Pomorsko-Kujawski
- Góry Świętokrzyskie
- Zapadlisko Przedkarpackie
- Niecka Szczecińska
- Niecka Mogileńska
- Niecka Nidziańska
- Monoklina Przedsudecka
- Zapadlisko Śląsko - Krakowskie
- Sudety
- Karpaty
Na granicy pomiędzy Platformą Wschodnioeuropejską a Wałem Pomorsko-Kujawskim przebiega Niecka Brzeźna
Warunki naturalne Polski - klimat
· Fizyczno - geograficzne uwarunkowania klimatu Polski'
- położenie na styku wpływów mas powietrza morskiego i kontynentalnego - klimat przejściowy (zmienność pogody, 6 pór roku)
- modyfikujący wpływ zbiorników wodnych, ukształtowania powierzchni i szaty roślinnej - łagodzący i bodźcowy
- budowa podłoża (geologia i struktura)
· Typy mas powietrznych napływające na teren Polski
- podzwrotnikowe morskie (z wyżu Azorskiego) - chmury i deszcze
- podzwrotnikowe kontynentalne (płn. Afryka, Azja Mniejsza, płd.wsch. Europa) - piękna słoneczna pogoda
- polarno-morskie (płn. Atlantyk) - chmury i deszcze
- polarne kontynentalne (Europa Wschodnia i Azja) - słońce, sucho
- arktyczne (Morze Arktyczne i Grenlandia) - mrozy, opady śniegu
- z wyższych warstw troposfery - wyże letnie
· Panujące wiatry: płd. zachodnie, zachodnie i płn. zachodnie
· Wiatr fenowy – halny
Temperatury
· Średnie temperatury roczne 6-9°C
- najcieplejsze rejony kraju: Nizina Śląska, zach. Kotlina Sandomierska, Nizina Południowo wielkopolska
najzimniejsze: płn. wschodnia część kraju
· W zimie spadek temperatury zarysowuje się w kierunku z zachodu nawschód (wpływy kontynentalne);
- najzimniej w górach i płn.wchód Polski (średnia -6°C)
- najcieplej na wybrzeżu I wzdłuż Odry
· W lecie najchłodnlej w górach I nad morzem 16,5°C, najcieplej w
środkowych I pd.wsch. rejonach kraju - powyżej 20°C
· Opady średnie z wielolecia ok. 600 mm
- najmniejsze do 500 mm - środkowa Warta I Noteć (stepowienie)
- najwyższe Tatry i Sudety - powyżej 1500 mm
· Liczba dni z pokrywą śnieżną:
- zachód kraju: 40-60
- płn.wschód: 90-110
- góry: ponad 200 (Kasprowy Wierch 231)
Warunki naturalne Polski - wody
W Polsce wyróżnia się 6 pór roku:
- zima (temp. dzienna poniżej 0°C)
- przedwiośnie (temp. dzienna 0-5°C)
- wiosna (temp. dzienna 5-15°C)
- lato (temp.dzienna powyżej 15°C)
- jesień (temp. dzienna 5-15°C)
- przedzimie (temp.dzienna 0-5°C) • Główne rzeki Polski:
- Wisła 1047 km
- Odra 854 km (742km w Polsce)
- Warta 808 km
- Bug 772 km (587 km w Polsce)
- Narew 484 km (448 km w Polsce)
W związku z nachyleniem Polski w kierunku płn.zachodnim, Wisła i Odra mają dorzecza rozwinięte asymetrycznie z przewagą dopływów wschodnich
· Rzeki polskie charakteryzują się reżimem śnieżno-deszczowym (ustrój zasilania) z dwoma wysokimi stanami wód w ciągu roku:
- zasianie śnieżne na wiosnę (marzec lub kwiecień)
- zasilanie deszczowe (koniec czerwca lub druga połowa lipca)
· Jeziora skupiają się głownie na północy Polski, na obszarach ostatniego zlodowacenia
- liczba jezior większych od 1 ha wynosi 9300 (powierzchnia 3200 km2 -1% powierzchni kraju)
...
lipna