Zapłodnienie in vitro - problemy legislacyjne.doc

Zapłodnienie in vitro jest połączeniem w warunkach laboratoryjnych plemnika i komórki jajowej, w wyniku czego powstaje ludzki embrion — nowy człowiek. Taki embrion może być implantowany do narządu rodnego kobiety i tam się dalej rozwijać. Implantację taką wykonuje się zwykle u kobiet niezdolnych do poczęcia dziecka w sposób naturalny, albo u tzw. matki zastępczej, która ma dla kogoś urodzić sztucznie poczęte dziecko.
Zwykle w takiej procedurze wytwarza się tzw. embriony nadliczbowe, które zostają zamrożone i mogą być później użyte, w razie niepowodzenia pierwszej implantacji. Dawcami komórek rozrodczych mogą być dowolni, zdolni do wytwarzania takich komórek ludzie. Dawców komórek rozrodczych nazywa się rodzicami biologicznymi sztucznie poczętego dziecka. Ludzie, którzy pragną w drodze zapłodnienia in vitro uzyskać dziecko, nie muszą być jego rodzicami biologicznymi. Sztucznie wytworzony embrion można wszczepić każdej, zdolnej do takiej implantacji kobiecie.

Powtarzam pytania, które zadałem w 1995 roku Rzecznikowi Praw Obywatelskich
(patrz Dziennik Słowo — Nr 188, 28.IX.1995.) i na które dotąd (marzec 2003 r.) nie otrzymałem odpowiedzi:

o        Czy wolno zamrażać ludzkie embriony, a po ich rozmrożeniu implantować je w narządzie rodnym kobiety, wobec braku pewności, że nie szkodzi to zdrowiu dziecka?

o        Gdyby uznano, że zamrażanie ludzkich embrionów jest dozwolone, to po upływie jakiego czasu od zamrożenia ludzki embrion winien być uznany za bezużyteczny i nie wolno go już implantować?

o        Czy wolno niewykorzystane ludzkie embriony zabijać?

o        Czy ludzki embrion może być uznany za czyjąś własność? Jeżeli tak, to kto jest właścicielem ludzkiego embrionu? Jeżeli nie, to na jakiej podstawie można dysponować ludzkimi embrionami?

o        Czy wolno implantować ludzki embrion do macicy dowolnej kobiety, niezależnie od tego, czy zamierza ona wychować sztucznie poczęte dziecko w normalnej rodzinie, czy nie?

o        Czy wolno implantować ludzki embrion do macicy matki zastępczej?

o        Jeżeli odpowiedź na poprzednie pytanie jest twierdząca, to czy wolno wszczepiać ludzki embrion matce zastępczej, na zamówienie pary homoseksualistów w celu urodzenia „dla nich” dziecka i czy wolno to robić za pieniądze?

o        Kogo w świetle prawa należy uznać za rodziców sztucznie poczętego dziecka: rodziców biologicznych, ludzi którzy dziecko „zamówili”, czy matkę zastępczą?

o        Czy dawcy komórek rozrodczych mogą zachować anonimowość, a jednocześnie, czy urodzone w wyniku zapłodnienia in vitro dziecko ma prawo do informacji, kim naprawdę są jego rodzice (tzn. rodzice biologiczni)? Jak rozwiązać ewentualną sprzeczność prawną?

o        Czy pozbawienie człowieka informacji o jego rodzicach biologicznych narusza prawa człowieka?

o        Czy implantację ludzkiego embrionu można stosować u kobiet w każdym wieku, zwłaszcza czy wolno to robić u kobiet po menopauzie i jeżeli tak, to do jakiego wieku?

o        Czy dawcami komórek rozrodczych do zapłodnienia in vitro mogą być osoby chore psychicznie lub obarczone chorobami dziedzicznymi? Jeżeli nie, to kto i jak ma sprawować stosowną kontrolę?

o        Czy ludzkie komórki rozrodcze mogą być przedmiotem handlu i czy mogą być importowane, lub eksportowane?

o        Jakie informacje o dawcach komórek rozrodczych (np. o ich rasie, cechach biologicznych, czy stanie zdrowia) winna otrzymać kobieta, której wytworzony sztucznie embrion będzie implantowany?

o        Czy wolno „zamawiać” cechy sztucznie poczętego dziecka — np. kolor oczu lub cechy psychiczne — i według tego zamówienia selekcjonować komórki rozrodcze, lub zamrożone embriony?

o        Czy wolno używać do sztucznego zapłodnienia ludzkie komórki rozrodcze po śmierci ich dawców?

o        Czy kobieta żyjąca w małżeństwie winna uzyskać zgodę męża na wszczepienie jej embrionu, którego ojcem biologicznym jest inny mężczyzna?

o        Na jakiej podstawie rozstrzygać związane z poprzednim pytaniem spory sądowe, np. spadkowe. Czy w takich przypadkach można oskarżać lekarza który wykonał zapłodnienie?

o        Czy człowiek, który zaistniał w wyniku zapłodnienia in vitro ma prawo do odszkodowania, jeżeli w wyniku takiej procedury poniósł szkodę na zdrowiu — np. w wyniku zamrożenia? Jeżeli tak, to do kogo zgłaszać roszczenia?

o        Kto ma prawo i obowiązki rodzicielskie wobec sztucznie poczętego dziecka i od jakiego okresu jego istnienia — czy już wobec embrionu, czy później, jeżeli później to od kiedy?

o        Czy wolno zrezygnować z obowiązków rodzicielskich wobec dziecka wytworzonego in vitro jeżeli nie spełnia ono uprzednio zgłoszonych oczekiwań, lub z innych powodów?

o        Czy zapłodnienie in vitro może być wykonywane w każdym zakładzie opieki zdrowotnej? Jeżeli nie, to w jakim?

o        Na jakiej podstawie można w Polsce zarejestrować działalność zakładu opieki zdrowotnej w zakresie zapłodnienia in vitro i sprawować nad taką działalnością kontrolę?

http://prolife.com.pl/pg/pl/biblioteka_obroncy_zycia/sztuczna_prokreacja/zaplodnienie_in_vitro_problemy.html