2DOKÅ.OBR i DOK.TECHNOLOGICZNA.doc

2. Dokładność obróbki

Rozróżniamy następujące rodzaje dokładności:

- dokładność wymiarów – tj. stopień zgodności wymiarów części z wymiarami nominalnymi (Metrologia warsztatowa).

- dokładność kształtu- tj. stopień zgodności rzeczywistego kształtu części  z bryłą geometryczną, którą dana część przedstawia; takimi błędami będą np. stożkowatość powierzchni walcowych,  nieokrągłość  w przekroju poprzecznym,  niepłaskość powierzchni płaskich itp.

- dokładność wzajemnego położenia- poszczególnych  elementów  przedmiotu (np. dokładność wzajemnego położenia powierzchni ,osi itp.)

- dokładność powierzchni- tj. stopień zgodności struktury geometrycznej powierzchni od struktury  „idealnej” tj. mikro odchylenia od idealne gładkiej powierzchni i od żądanych przez konstruktora własności warstwy powierzchniowej

Dokumentacja technologiczna.

Skład dokumentacji technologicznej

Wszystkie informacje i zalecenia niezbędne do realizacji procesu tech­nologicznego są ujęte w dokumentach tworzących tzw. dokumentacją technologiczną.

Celem dokumentacji technologicznej jest ułatwienie pracy bezpośred­nich wykonawców i skrócenie okresu wykonywania, równocześnie jednak należy pamiętać o tym, że opracowanie dokumentacji powoduje podniesie­nie kosztów i odsuwa moment rozpoczęcia czynności technologicznych. Zatem dokumentacja powinna zawierać tylko takie opracowania, które rzeczywiście są potrzebne i przyniosą oszczędności większe niż koszt ich wykonania. W związku z tym zakres dokumentacji i szczegółowość opra­cowań powinny zmieniać się zależnie od charakteru wyrobów, kwalifikacji załogi i przede wszystkim skali produkcji.

Przy produkcji jednostkowej i małoseryjnej przyjmuje się za regułę wykonywania tylko takich opracowań, bez których wykonanie wyrobu byłoby w ogóle niemożliwe i pomija się szczegóły jasne dla kwalifikowa­nych robotników zatrudnionych przy takiej produkcji.

Przy produkcji seryjnej, oprócz opracowań niezbędnych, należy wy­konywać opracowania umożliwiające przyspieszenie pracy, zmniejszenie pracochłonności i obniżenie wymagań w stosunku do robotników wyko­nawców, a przez to użycie pracowników niżej opłacanych. Prócz tego podniesienie dokładności części pozwoli na znaczne obniżenie kosztów montażu. Dokumentacja technologiczna musi tu uwzględniać również wiele problemów ubocznych, dotyczących głównie organizacji produkcji.

Przy produkcji masowej opracowania technologiczne muszą objąć już wszystkie szczegóły. Minutowe oszczędności na czasie i groszowe na ko­sztach każdej sztuki przy wielkich liczbach produkowanych sztuk stano­wią ogromne sumy, uzasadniające duży wkład pracy w przygotowanie produkcji. Opracowania tu muszą objąć nie tylko operacje czysto tech­nologiczne, lecz również zagadnienia dotyczące ustawienia maszyn, orga­nizacji produkcji, transportu wewnętrznego, magazynowania itd.

Slajd 12

Dokumentacja technologiczna obejmuje całość materiałów ustalających dany proces technologiczny, a więc:

1) zbiór wszystkich dokumentów określających opracowane przebiegi procesów technologicznych odnoszących się do kompletnego wyrobu, ze­społów, części i poszczególnych operacji, jak również układu gniazd, linii obróbkowych itd.,

2) zbiór wszystkich rysunków pomocy i urządzeń warsztatowych spe­cjalnych, wykonanych w związku z dokumentacją, dotyczących procesów

technologicznych, podanych w punkcie 1,

3) zbiór wszystkich norm, na które powołuje się dokumentacja tech­nologiczna, wymieniona w punktach 1 i 2.

Podstawowymi dokumentami technologicznymi są:

- karta technologiczna, zwana również kartą operacyjną, planem obróbki
lub planem  pracy

- karta instrukcyjna, która jest kartą uzupełniającą do karty technologicznej, w
przypadka  produkcji seryjnej i masowej,

- karta normowania technicznego (karta normowania czasu).

      Zgodnie z poprzednimi uwagami zakres dokumentacji zależy od cha­rakteru produkcji, przy czym poszczególne dokumenty dla różnych wa­runków mogą mieć różną postać, ulegać uproszczeniom, ewentualnie na­wet mogą być eliminowane.

          Materiały dokumentacji technologicznej można podzielić na sześć grup przy czym poszczególne grupy przy pełnym opracowaniu, jakie występu­je dla produkcji masowej, obejmują dokumenty podane przy każdej gru­pie:

1) dokumenty podstawowe :

- karta technologiczna dla poszczególnych części i wg działów produkcji (odlewnia, obróbka mechaniczna,   montaż itd.),

- karta instrukcyjna operacji, norma zużycia materiału, wykaz pomo­cy warsztatowych wg odpowiednich kart technologicznych,

- karta kalku­lacyjna wg poszczególnych operacji;

2) rysunki surówek i materiałów wyjściowych — rysunki odlewów, odkuwek, wy tłoczek, materiałów profilowych specjalnych;

3) rysunki pomocy specjalnych — rysunki narządzi skrawających, kokil, modeli, narzędzi do przeróbki plastycznej na zimno i na gorąco, nie objętych  normami,  przyrządów  mocujących,  przyrządów  pomiarowych i pomocniczych;

4) dokumenty pomocnicze — zbiory norm państwowych, resortowych i zakładowych, stosowanych przy wykonywaniu danej produkcji, klasy­fikacja części dla celów typizacji procesów technologicznych,   ewidencja zakresu stosowania pomocy specjalnych i normalnych, wykaz ewidencyj­ny dokumentów wchodzących w skład dokumentacji technologicznej;

5) dokumenty związane z organizacją produkcji, zestawienie pracochłonności wyrobu, rozplanowanie stano­wisk pracy w oddziale, obciążenie stanowisk w gniazdach i liniach, wy­kres cykliczny obróbki (montażu), paszport technologiczny wyrobu;

6) dokumenty dyscypliny technologicznej,  protokół   sprawdzenia operacji, protokół opanowania produkcji, wniosek o zmianie procesu tech­nologicznego, ewidencja wniosków o zmianie, karta zmian procesu tech­nologicznego, karta zawiadomienia o zmianie procesu technologicznego.

a. Karta technologiczna

Karta technologiczna obróbki (plan operacyjny, przebieg obróbki) jest podstawowym dokumentem technologicznym podającym cały przebieg obróbki od materiału wyjściowego do gotowej części.

Numeracja operacji jest prowadzona dla każdej części w sposób ciągły od materiału wyjściowego (pręta, odlewu) aż do przekazania jej do mon­tażu, niezależnie od tego, że różne komórki produkcyjne zakładu będą wy­konywać ten proces. Tak więc np. operacje obróbki cieplnej otrzymują bieżące, przypadające im numery.

Operacje kontroli technicznej są rozmieszczane w ciągu operacyjnym i opracowywane na równi z operacjami obróbki.

Numeracje operacji zaleca się prowadzić wg układu dziesiętnego: pier­wsza operacja ma numer 10, druga — 20, szósta — 60 itd. Przy powyż­szym systemie ewentualne późniejsze dodawanie operacji nie powoduje zmian w numeracji dalszych operacji procesu

W produkcji jednostkowej i małoseryjnej, przy załodze o wysokich kwalifikacjach karta technologiczna może być wypełniona jako marsz­rutowa:

   a) przy zastosowaniu koncentracji organizacyjnej, tj. łączeniu w jedną operację wszystkich czynności o tym samym charakterze tech­nologicznym (np. tokarskich), jeżeli tylko następują bezpośrednio po so­bie,

   b) przy powołaniu się na rysunek w odniesieniu do wykonywanych wymiarów ostatecznych. Pracownik w tym przypadku sam dobiera para­metry obróbki i wymiary dla poszczególnych zabiegów i przejść.

Przy nieco większej seryjności i produkcji powtarzalnej, która umoż­liwia wybór wykonawcy o niższych kwalifikacjach i rezerwuje więcej czasu na opracowanie technologii, kartę technologiczną wypełnia się z roz­biciem na zabiegi, ze wskazaniem wymiarów między operacyjnych i pa­rametrów obróbki. W takim opracowaniu może zajść potrzeba umiesz­czenia na karcie technologicznej szkiców operacyjnych, a w szczególnie trudnych do ujęcia operacjach — potrzeba uzupełnienia karty technolo­gicznej kartami instrukcyjnymi tych operacji.

W produkcji średnioseryjnej karta technologiczna jest wypełniana z reguły wg zabiegów z dołączeniem kart instrukcyjnych dla operacji skomplikowanych, przy czym na karcie technologicznej są podane szkice dla wszystkich pozostałych operacji. Szkice na kartach technologicznych umieszcza się w rubryce „treść operacji", zajmując na to odpowiednią ilość wierszy.

W produkcji wielkoseryjnej i masowej karta technologiczna ma cha­rakter wykazu operacji przy powołaniu się na karty instrukcyjne poszcze­gólnych operacji, które podają wszystkie szczegóły.

W przypadku gdy pewne operacje danej części są wykonywane w cza­sie montażu, nie są one wyszczególnione w karcie technologicznej ob­róbki, lecz są uwidocznione w karcie technologicznej montażu