Nevil Shute Ostatni brzeg (Prze�o�y�a Zofia Kierszys) W ostatnim miejscu naszych spotka� chodzimy po omacku razem i unikamy s��w tu zgromadzeni na tym brzegu wezbranej rzeki... Oto tak ko�czy si� �wiat oto tak ko�czy si� �wiat oto tak ko�czy si� �wiat nie z hukiem tylko ze skowytem T.S. Eliot Rozdzia� pierwszy Porucznik Peter Holmes z Australijskiej Kr�lewskiej Marynarki Wojennej zbudzi� si� o �wicie. Do�� d�ugo le�a� senny, rozmarzony mi�ym ciep�em �pi�cej przy nim Mary, i patrzy�, jak pierwszy blask australijskiego s�o�ca rozja�nia kretonowe zas�ony w oknie. K�t padania tego blasku pozwoli� mu si� zorientowa�, �e dochodzi godzina pi�ta; lada chwila s�o�ce zbudzi Jennifer, male�k� c�reczk�, i trzeba b�dzie wsta�, zacz�� dzie�. Na razie jednak po�piechu nie ma; jeszcze troch� mo�na pole�e�. Zbudzi� si� z uczuciem zadowolenia, chocia� w pierwszej chwili nie wiedzia�, dlaczego. Z powodu gwiazdki nie, bo �wi�ta Bo�ego Narodzenia przecie� min�y. Jode�ka w ogrodzie, kt�r� ozdobi� girlandami kolorowych �ar�wek, pod��czonych przed�u�aczem do kontaktu przy kominku w hallu, wygl�da�a jak miniatura wielkiej, o�wietlonej choinki o mil� dalej przed ratuszem w Falmouth. I w wiecz�r gwiazdkowy podejmowali mi�sem pieczonym na ro�nie kilkoro przyjaci�, przy czym zabawa by�a wy�mienita. �wi�ta wi�c min�y i dzisiaj - my�l jego pracowa�a powoli - musi by� czwartek, 27 grudnia. Poczu�, �e sk�ra na plecach jeszcze go piecze po tym ca�ym wczorajszym dniu na pla�y i w �agl�wce, gdy bra� udzia� w wy�cigach. Najm�drzej by�oby nawet na moment nie wk�ada� dzi� koszuli. I nagle ju� w pe�ni odzyska� �wiadomo��, uprzytomniaj�c sobie, �e oczywi�cie dzi� musi by� ca�kowicie ubrany, i to w mundur. O godzinie jedenastej powinien stawi� si� w Ministerstwie Marynarki Wojennej w Melbourne. To chyba oznacza nominacj�, pierwsze zadanie od siedmiu miesi�cy. Kto wie, czy nie na morzu, je�eli szcz�cie dopisze, tam, dok�d coraz bardziej serce go ci�gnie. W ka�dym razie praca. Uradowany t� perspektyw�, zasn�� wieczorem i rado�� przetrwa�a noc. Od sierpnia, pomimo �e otrzyma� wtedy awans na porucznika, nie mia� przydzia�u i wobec og�lnej sytuacji, jaka si� wytworzy�a, zrezygnowa� ju� z nadziei, �e kiedykolwiek znowu b�dzie w s�u�bie. Z ministerstwa dostawa� jednak co miesi�c pe�ne pobory i Bogu za to dzi�kowa�. Niemowl� si� poruszy�o, zacz�o gaworzy� i cichutko kwili�. Porucznik niemal automatycznym ruchem r�ki w��czy� czajnik elektryczny przygotowany na tacy z fili�ankami do herbaty i butelk� dziecka i wtedy Mary obudzi�a si� tak�e. Zapyta�a, kt�ra godzina. Powiedzia� i ca�uj�c j� w policzek, doda�: - Zn�w �liczny poranek. Usiad�a, odgarn�a w�osy z czo�a. - Strasznie spiek�am si� wczoraj na s�o�cu. Jennifer nasmarowa�am wieczorem ma�ci� cynkow�, ale nie wiem, czy jest sens zn�w z ni� jecha� dzisiaj na pla��. - I nagle ona te� sobie przypomnia�a. - Och... Peter, dzi� czwartek, masz by� w Melbourne, prawda? Przytakn��. - A powinienem dzi� w�a�nie posiedzie� w domu, w cieniu. - Ja chyba si� z domu nie rusz�. Wsta� i poszed� do �azienki. Gdy wr�ci�, Mary ju� nie le�a�a; dziecko siedzia�o na nocniczku, ona czesa�a si� przed lustrem. Usiad� na brzegu ��ka w promieniu s�o�ca i zaparzy� herbat�. Mary powiedzia�a: - Okropny upa� b�dzie dzi� w Melbourne, Peter. Mo�e jednak pojad� z Jennifer do klubu oko�o czwartej, a ty tam do nas przyjedziesz, �eby troch� pop�ywa�. Wzi�abym do przyczepki twoje k�piel�wki. W gara�u sta� ich niedu�y samoch�d, ale odk�d ta kr�tka wojna si� sko�czy�a, to jest od roku, nie je�dzili nim wcale. Peter Holmes jednak miewa� dobre pomys�y i potrafi� pos�ugiwa� si� narz�dziami, wi�c wykombinowa� zupe�nie mo�liwy wehiku� zast�pczy. W domu by�y dwa rowery, Mary i jego. Skonstruowa� do nich ma�� dwuko�ow� przyczepk�, z kt�r� mogli je�dzi� na zmian� i kt�ra s�u�y�a za w�zek dla dziecka i baga�nik. Trudno�� sprawia�a tylko d�uga jazda z Falmouth pod g�r�. Skin�� g�ow�. - To niez�a my�l. Zostawi� sw�j rower na stacji. - Kt�rym poci�giem musisz jecha�? - Dziewi�ta pi��. - �ykn�� troch� herbaty i spojrza� na zegarek. - Wypij� to i zaraz jad� po mleko. Wkr�tce potem, w szortach i koszulce gimnastycznej, wyszed�. Zajmowali na wzg�rzu nad miasteczkiem parter starego domu, podzielonego na mieszkania; im przypad� w tym podziale gara�, jak r�wnie� spora cz�� ogrodu i weranda. Na werandzie trzymali rowery z przyczepk�. Logiczniej by�oby samoch�d zaparkowa� pod drzewami, �eby rowery stawia� w gara�u, ale Peter nie m�g� si� na to zdoby�. Ten ma�y Morris by� jego pierwszym w �yciu w�asnym samochodem i pami�ta� czasy zar�czyn z Mary. Pobrali si� w roku tysi�c dziewi��set sze��dziesi�tym pierwszym, na sze�� miesi�cy przed wojn�, przed roz��k�, nie tak wszak�e niesko�czenie d�ug�, jak my�leli, gdy on odp�ywa� w nieznane australijskim okr�tem Jej Kr�lewskiej Mo�ci. Rozp�ta�a si� raptownie ta osza�amiaj�co kr�tka wojna - wojna, kt�rej dziej�w nikt nie spisa� i nikt spisa� ju� nie mia�, i kt�ra natychmiast ogarniaj�c ca�� p�kul� p�nocn� tak samo raptownie si� sko�czy�a z ostatnim sejsmicznym wstrz�sem po wybuchu bomby w trzydziestym si�dmym dniu. Pod koniec trzeciego miesi�ca Peter Holmes wr�ci� do Williamstown na pok�adzie "Anzaca", goni�cego resztk� paliwa, gdy ju� m�owie stanu p�kuli po�udniowej zjechali si� do Wellington w Nowej Zelandii, �eby om�wi� t� now� sytuacj�, w jakiej nagle znalaz� si� �wiat. Z Williamstown wr�ci� do Falmouth, do Mary i do swego samochodu Morris Minor. W zbiorniku zosta�y jeszcze trzy galony benzyny; zu�y� je nieopatrznie, tak jak i nast�pne pi�� kupione bez trudu na stacji benzynowej, zanim Australijczycy sobie uprzytomnili, �e benzyn� sprowadza si� przecie� z p�kuli p�nocnej. Z werandy wyci�gn�� teraz rower na trawnik i przymocowa� do roweru przyczepk�; czeka�a go czteromilowa droga. Sam musia� je�dzi� po mleko i �mietan�, bo brak �rodk�w transportu uniemo�liwia� dostarczanie nabia�u z okolicznych farm do dom�w; mas�o ju� oboje si� nauczyli ubija� za pomoc� robota. Zjecha� w d� szos� w ciep�ym porannym s�o�cu, s�uchaj�c, jak w przyczepce z ty�u grzechocz� blaszanki, dumaj�c z zadowoleniem o perspektywie pracy. Bardzo s�aby ruch panowa� na szosie. �rodkiem wolno sun�� pojazd, kt�ry kiedy� by� samochodem, a teraz bez silnika i przedniej szyby sta� si� po prostu krytym wozem zaprz�onym w angusa. Po �wirze, skrajem asfaltu, przek�usowali ostro�nie dwaj je�d�cy konni. Peter nie marzy� nawet o koniu; te rzadkie, delikatne zwierz�ta zmienia�y ostatnio w�a�cicieli za cen� co najmniej tysi�ca funt�w, wi�c nie sta� go by�o na to, ale czasem my�la�, �e przyda�by si� w� dla Mary. Morrisa mo�na by �atwo przystosowa� do zaprz�gu, chocia� serce by si� przy tym kraja�o. Dojecha� do farmy w ci�gu p� godziny i poszed� prosto do mleczarni. Farmer, flegmatyczny dryblas, kulawy od czasu drugiej wojny �wiatowej, by� jego dobrym znajomym. Siedzia� teraz przy wir�wce w cichym szumie silnika elektrycznego, gdy mleko sp�ywa�o w jedn� masielnic�, a �mietana w drug�. - Dzie� dobry, panie Paul - powiedzia� Peter. - Jak pan si� czuje? - Dobrze, panie Holmes. - Farmer wzi�� od niego ba�k� i nape�ni� j� mlekiem z kadzi. - U pa�stwa wszystko w porz�dku? - Jak najbardziej. Jad� do Melbourne, do Ministerstwa Marynarki. Zdaje si�, �e nareszcie maj� co� dla mnie do roboty. - Och - powiedzia� farmer - winszuj�. Takie czekanie z za�o�onymi r�kami mo�e cz�owieka wym�czy�. Peter przytakn��. - Troch� mi to jednak skomplikuje sprawy, je�eli mnie gdzie� wy�l�. Ale Mary b�dzie przyje�d�a�a po mleko, przynajmniej dwa razy w tygodniu. Farmer o�wiadczy�: - Dop�ki pan nie wr�ci, o zap�at� nie potrzebujecie si� pa�stwo martwi�. Wi�cej mam mleka, ni� moje wszystkie �winie mog� wych�epta�, nawet kiedy taka susza. Wyla�em wczoraj w nocy dwadzie�cia galon�w do rzeczki... no, bo jak je wywioz�? Wygl�da na to, �e powinienem hodowa� wi�cej �wi�, tylko �e ju� nie warto. Nie wiadomo, co robi�... Po chwili milczenia zauwa�y�: - Niewygodnie tu b�dzie pani Holmes przyje�d�a�. Przy kim ona zostawi Jennifer? - Chyba b�dzie j� wozi�a ze sob�. - Ale i tak dla niej to niewygodnie. - Farmer wyszed� przed mleczarnie i w ciep�ym s�onecznym blasku popatrzy� na rower Petera i przyczepk�. - Dobra taka rzecz - pochwali�. - Por�czniejszej nigdy dot�d nie widzia�em. Pan j� sam zmajstrowa�? - Sam. - A sk�d pan wzi�� te ko�a, je�eli mo�na zapyta�? - To ko�a motocyklowe. Kupi�em je na ulicy Elizabeth. - Da�oby si� tam jeszcze dosta� dwa ko�a dla mnie? - Spr�buj� - obieca� Peter. - Mo�e dostan�. S� lepsze ni� te ma�e k�ka... �atwiej ci�gn�. - I gdy farmer z uznaniem kiwa� g�ow�, doda�: - Ale ci�ka sprawa je znale��. Ludzie nie chc� si� pozbywa� motocykli. - M�wi�em �onie - rzek� farmer powoli - �e gdybym mia� tak� ma�� przyczepk�, zrobi�oby si� z tego co� w rodzaju fotelika i jak w rikszy je�dzi�aby wtedy ze mn� do Falmouth po sprawunki. Strasznie nudno kobiecie siedzie� na takim odludziu w tych czasach - wyja�ni�. - To ju� nie to, co by�o przed wojn�, kiedy zawsze mog�a wzi�� samoch�d i za dwadzie�cia minut by� w mie�cie. W�z z wo�em wlecze si� trzy i p� godziny w jedn� stron� i trzy i p� godziny z powrotem; to ju� ca�e siedem godzin na sam� tylko jazd�. �ona stara�a si� nauczy� je�dzi� na rowerze, ale �eby a� do miasta, to przecie� nie dla niej, w jej wieku, i kiedy jeszcze jedno dziecko jest w drodze. Ja bym jej nie pozwoli�. Ale gdybym mia� tak� przyczepk�, jak pa�stwo macie, m�g�bym �on� wozi� do Falmouth dwa razy w tygodniu i przy okazji podrzuca� mleko i �mietan� pani Holmes do domu... - Urwa�. - Chcia�bym to zrobi� dla mojej starej - powiedzia� po chwili. - Ostatecznie wiadomo z radia, �e ju� niedu�o przed nami. - Poszperam dzi� w sklepach i zobacz�, jak jest z tymi ko�ami. Wszystko panu jedno, ile b�d� kosztowa�y? - No pewnie - rzek� farmer. - Byleby to by�y dobre ko�a, �ebym nie mia� z nimi k�opotu. Dobre opony to najwa�niejsze... �eby wystarczy�y do ko�ca. Tak jak te pana. - Rozejrz� si� dzisiaj - ...
garniecpieprzu