San Marino, Najjaśniejsza Republika San Marino, (wł. Serenissima Repubblica di San Marino, łac. Marinusia) – niewielkie państwo śródlądowe w Europie Południowej stanowiące enklawę na obszarze Włoch. Nie ma dostępu do morza. Stolica kraju to San Marino.
San Marino to jedno z najmniejszych państw Europy, mniejsze są tylko Watykan i Monako. San Marino stanowi enklawę na terytorium Włoch, granicząc na odcinku 39 km z włoskimi regionami Emilia-Romania i Marche. Położone jest w górzystym terenie wchodzącym w skład pasma Apeninów. Najwyższy szczyt Monte Titano osiąga wysokość 749 m n.p.m. Klimat San Marino jest śródziemnomorski z ciepłym latem i łagodną zimą. Przez San Marino płyną dwie rzeki: San Marino i Marano. Rzeka San Marino jest dopływem rzeki Marecchia, a rzeka Marano ma ujście do morza Adriatyckiego.
San Marino położone jest w strefie klimatu śródziemnomorskiego, charakteryzującego się ciepłymi i suchymi latami oraz wilgotnymi i deszczowymi zimami. Średnia roczna temperatura powietrza wynosi 16°C. Zimą temperatury wahają się od 10 do -2°C, ze śrenią temperatura stycznia 7°C. Latem temperatury wzrastają do 20-30°C, ze średnią temperaturą lipca 26°C. Roczna suma opadów atmosferycznych waha się w granicach 560-800 mm. Wiekszość opadów notuje się w okresie od listopada do kwietnia.
Nie ma znaczącej różnicy między danymi demograficznymi dotyczącymi ludności San Marino i Włoch. Państwo zamieszkuje około 29 000 osób, w tym 1000 obcokrajowców, w większości Włochów, a także Polaków (przede wszystkim zajmujących się handlem). Około 5000 obywateli San Marino żyje poza jego granicami, przede wszystkim we Włoszech. Obowiązującym językiem jest włoski. Stosuje się jedną z jego odmian – język emilijski. Głównym wyznaniem w San Marino jest katolicyzm.
W mieście San Marino zachowały się średniowieczne domy, place i fortyfikacje. Gród otaczały mury obronne z licznymi bramami i basztami. Powyżej grodu, na trzech wierzchołkach góry Titano zbudowano obronne zamki połączone murami. Największa z nich jest twierdza La Rocca o Guaita. Została zbudowana już w XI w. Swój obecny kształt uzyskała po przebudowach z XV w. Nad twierdzą góruje wieża o planie wydłużonego pięcioboku, która została zbudowana bezpośrednio na skale (bez fundamentów). Oprócz zachowanej w dobrym stanie wieży i murów obronnych, tuż przy bramie wejściowej znajduje się niewielka kapliczka. Z wieży widoczne są pięcioboczne wieże dwóch pozostałych fortyfikacji, które zbudowano w XIII w.: La Cesta o Fratta oraz Montale. W środkowej, La Cesta o Fratta mieści się Muzeum Starej Broni. Katedra poświęcona pamięci św. Marino została zaprojektowana przez Antonio Serra, bolońskiego architekta w 1826. Stanęła w 1855 w miejscu jednego z pierwszych kościołów zbudowanych w okresie przedromańskim. Jest to trójnawowa bazylika w stylu klasycystycznym z fasadą ozdobioną kolumnami w porządku korynckim. We wnętrzu katedry, po lewej stronie, w niszy w pobliżu prezbiterium stoi podwójny fotel kapitanów – regentów. Po prawej stronie w srebrnej urnie znajdują się prochy św. Marino. Stojąc na placu przed katedrą, w głębi po jej prawej stronie widać masywną sylwetkę romańskiej dzwonnicy pochodzącej z 600 r. Obok niej znajduje się niewielki, szesnastowieczny kościół pw. św. Piotra, przebudowany ok. 1826 r. W absydzie kościoła znajdują się dwa wgłębienia. Zgodnie z tradycyjnym przekazem jest to miejsce, w którym sypiali św. Marino i św. Leo. Przy Piazza della Libertà mieści się ratusz Palazzo Pubblico, siedziba rządu republiki. Ratusz został zbudowany w stylu gotyckim pod koniec XIV w. w miejscu wcześniejszego Domus Comunis Magna (Wielki Dom Rajców). W latach późniejszych był wielokrotnie przebudowywany i naprawiany. Po koniec XIX w. został odtworzony najprawdopodobniej zgodnie z swoim pierwotnym wyglądem według projektu rzymskiego architekta Francesco Azzurri. Wejście do budynku umieszczone jest w podcieniach zamkniętych trójprzęsłową arkadą Wewnątrz znajduje się 60-osobowa Wielka Sala Rad, Sala Zgromadzeń i Sala Głosowań. Strzelnica kuszników. Fasada ratusza ozdobiona jest herbami dziewięciu Zamków wchodzących w skład republiki. Nad środkowym łukiem arkady znajduje się kartusz z herbem republiki. Na wysokości półpiętra, w prawym narożniku budynku, umieszczona jest brązowa statuetka przedstawiająca św. Marino. Nad ratuszem góruje z lewej strony wieża zegarowa. Nad tarczą zegara umieszczono mozaikę przedstawiającą postacie: św. Marino, św. Leo i św. Agaty. Wieża i korpus ratusza zwieńczone są blankami. Pod powierzchnią placu znajduje się średniowieczny kompleks cystern gromadzących wodę deszczową dla potrzeb miasta. Pomnik na placu to Statua Wolności. San Marino zawsze było znane ze swoich kuszników. Co roku odbywa się w mieście festiwal Dni Średniowiecza "Medieval Days", podczas którego rozgrywany jest turniej kuszniczy. Obchodom towarzyszy wiele różnych imprez m.in. festiwal muzyki średniowiecznej, liczne parady, w których uczestnicy przebrani w historyczne stroje niosą sztandary. Towarzyszą im pokazy akrobatów i kuglarzy.
Jeszcze kilka słów o księstwie San Marino. Małym mieście na wzgórzu w północno wschodnich Włoszech, niedaleko od plaż kurortu Rimini. San Marino to raj dla chcących dokonywać zakupów, tani alkohol, tanie perfumy, niskie podatki. Pozwiedzać można zamek jest bardzo sympatyczny i pooglądać okolicę z jego wież. Późnij nic tylko pojechać do Rimini na nocną imprezę na plaży i raczyć się zakupami :-) Zapomniałbym wspomnieć, że w San Marino można rozmawiać po polsku. To zaraz po zabytkach i pieknych widokach jest
protur