5
dr Marek Tabor
Konwersatorium
Katedra Europeistyki
I rok – studia niestacjonarne (wieczorowe) I stopnia
rok akademicki 2007/2008
semestr zimowy
I. Przedmiot i założenia metodologiczne geografii politycznej i gospodarczej
- początki i kierunki rozwoju
- treść i zakres
- cele i metody badań
- związek z innymi naukami
- środowisko geograficzne a zjawiska polityczne i gospodarcze
Literatura:
hasło „geografia”, w: Encyklopedia Powszechna PWN lub Nowa Encyklopedia PWN, t. 2
J. Barbag, Geografia polityczna ogólna, wyd. IV, Warszawa 1987, s.7-10, 15-27, 297-310
St. Otok, Geografia polityczna, Warszawa 1996, s.7-28
Z. Dobosiewicz, T. Olszewski, Geografia ekonomiczna świata, wyd. III, Warszawa 1994, s. 9-23
Z. Rykiel, Podstawy geografii politycznej, Warszawa, PWE 2006, s. 11-22
II. Geopolityka
- główne szkoły i teorie geopolityki
- główne kategorie geopolityki
- próby interpretacji zjawisk i procesów politycznych przy pomocy czynnika geograficznego
- wpływ geopolityki na rozwój geografii politycznej
-
J. Barbag, Geografia polityczna..., op. cit., s.10-15
St. Otok, Geografia polityczna, op. cit., s. 9-19
A. Wolff-Powęska, Doktryna geopolityki w Niemczech, Poznań 1979, s. 82-95, 109-116, 131-151, 246-267
D. Jędrzejczyk, Koncepcje geopolityczne lwowskiej szkoły geograficznej, „Czasopismo geograficzne” 1998, nr 2
L. Moczulski, Geopolityka, Warszawa 1999, s. 5-78
Carlo Jean, Geopolityka, Warszawa 2003
J. Ciechański, Teoria geopolityki a realia Europy Wschodniej, „Sprawy Międzynarodowe” /dalej: ”SM”/ 1991, nr 2
R. Kuźniar, Geopolityczne uwarunkowania bezpieczeństwa Polski, „SM” 1993
- ukształtowanie terenu,
- warunki naturalne / klimatyczne, hydrologiczne/
- baza surowcowa i jej możliwości
Hasło : Europa w: Encyklopedia Powszechna PWN, Warszawa 2002, t. 8, s. 414 – 416
J. Barbag, Geografia polityczna ogólna, wyd.IV, W-wa 1987,
Z. Dobosiewicz, T. Olszewski, Geografia ekonomiczna świata, wyd.III, W-wa 1994
S. Otok, Geografia polityczna świata, W-wa 2003
IV.+ V. Jednostki polityczne na mapie świata - państwa
- definicja i atrybuty państwa
- suwerenność państw
- budowanie państw narodowych w Europie
- liczebność państw w Europie na tle państw innych regionów świata
- klasyfikacja państw europejskich
- powstawanie, uznanie, tożsamość, upadek i sukcesja państw
- nazwy państw europejskich
L. Antonowicz, Państwa i terytoria. Studium prawnomiędzynarodowe, W-wa 1988, s. 7-161
L. Antonowicz, Podręcznik prawa międzynarodowego, W-wa 1996, r. I parag. 1, r. II parag. 2, r. III parag. 1, r.V
M. Sobczyński. Państwa i terytoria zależne. Ujęcie geograficzno-polityczne, Toruń 2006, rozdz. IV
Z. Dobosiewicz, Ekonomiczno-społeczne podziały świata, „SM” 1991, nr 10
A. Matan, S. Sagan, B. Witosz, Nazwy państw współczesnych - próby typologii, „Studia Nauk Politycznych” 1981, nr 2
Mały Rocznik Statystyczny 2007 + Świat w liczbach 2007
VI. Wielka transformacja w Europie /po 1989 r./ i jej następstwa – zmiany na mapie politycznej
- rozpad bloku wschodniego
- zjednoczenie Niemiec
- rozpad ZSRR, Jugosławii i Czechosłowacji
- Europa Środkowo- Wschodnia czy Europa Wschodnia
- geopolityczne podziały w Europie
J. Kukułka, Historia współczesna stosunków międzynarodowych 1945 - 2000, Warszawa 2001, s. 451 – 560, 675 – 773
L. Antonowicz, Rozpad ZSRR ze stanowiska prawa międzynarodowego, „Państwo i Prawo” 1992, Nr 9
M. Tomala, Zjednoczenie Niemiec. Aspekty międzynarodowe i polskie, Warszawa 1991
B. Barbier, Mitteleuropa. Definicja geograficzna, „Przegląd geograficzny 1991, nr 3-4, s, 231-243
M. Rościszewski, Europa Środkowa i jej specyfika przestrzenna, „Przegląd geograficzny 1992, nr 1-2, s. 3 – 11
A. Czarnocki, Pojęcie „ Europa Środkowo wschodnia” w: Historia – Polityka – Stosunki Międzynarodowe, Warszawa 1994, s. 45 – 53
St. Otok, Geografia polityczna, op. cit., s. 52 – 54
VII. Jednostki polityczne na mapie świata - terytoria
- terytoria niesamodzielne
- terytoria powiernicze
- terytoria zależne
- udział państw europejskich w procesach kolonizacyjnych, dekolonizacyjnych, zanik procesów
dekolonizacyjnych
S. Otok, Geografia ......, s. 29-57
L Antonowicz, Podręcznik......, r.IV parag. 4
Z. Dobosiewicz, T. Olszewski, Geografia......, s. 31-37
M. Tabor, Działalność ONZ na rzecz dekolonizacji, w: J. Symonides (red.), Organizacja Narodów Zjednoczonych. Bilans i perspektywy, Warszawa 2006, s. 214-244
hasło „mandaty międzynarodowe”, w: E. Osmańczyk, Encyklopedia spraw międzynarodowych i ONZ, Warszawa 1986
Hasło „dekolonizacja” /w:/ Mały Słownik Stosunków Międzynarodowych, pod red. G. Michałowskiej, W-wa 1996, 2000
dodatkowo:
A. Halimarski, Porozumienie Chińsko-brytyjskie w sprawie przyszłości Hongkongu, „SM” 1986,
nr 9
K. Tomala, Koniec brytyjskiej obecności w Hongkongu, „ Sprawy Międzynarodowe” 1997, nr 2
M. J. Malinowski, Niepodległość Namibii, „SM” 1990, nr 10
VIII. Granice państw europejskich. Obszary morskie, powietrzne i kosmiczne
- granice państw - aspekty polityczno-ekonomiczne i prawno-międzynarodowe
- granice naturalne i sztuczne
- funkcje, zmienność, znaczenie i rodzaje granic
- granice Polski i proces ich kształtowania
- obszary i granice morskie
- obszary powietrzne i kosmiczne
J. Barbag, Geografia .........., s. 54-90
R. Bierzanek, J. Symonides, Prawo międzynarodowe publiczne, wyd. III, W-wa 1994, s.201-246
L. Antonowicz, Podręcznik ..........., r.VI
A. Kowalski, Współczesne rozumienie wolności mórz, „Sprawy Międzynarodowe” 1987, nr 3
W. Góralczyk, Obszary morskie i ich delimitacja, Warszawa 1993 (dodatkowo)
S. Kałuski, Rzeki graniczne a kształtowanie się więzi regionalnych w Europie, Warszawa 1993
S. Kałuski, Blizny historii. Geografia granic politycznych współczesnego świata, (w przygotowaniu)
P. Eberhardt, Polska i jej granice. Z historii polskiej geografii politycznej, Lublin 2004
B. Rychłowski, Kształtowanie się granic odrodzonej Polski i ich gwarancje, „SM” 1989, nr 4
L. Łukaszuk, Współczesne spory i konflikty dotyczące obszarów morskich, Gdynia 2004
IX. Struktury społeczne Europy i świata – rasy, narody, mniejszości narodowe
- zróżnicowanie rasowe ludności Europy i świata
- zróżnicowanie narodowościowe
- pojęcie mniejszości, występowanie mniejszości narodowych w Europie
- mniejszości narodowe w Polsce
- rodziny i grupy językowe w Europie
- języki naturalne, sztuczne, język międzynarodowy
J. Barbag, Geografia........., s. 115-124
Z. Dobosiewicz, T. Olszewski, Geografia.........., s. 118-157
A. Maryański, Narodowości świata, W-wa 1998
E. Lewandowski, Pejzaż etniczny Europy, Warszawa 2004
„SM” 1992, nr 7-12: zeszyt poświęcony problematyce mniejszości narodowych
M Waldenberg, Narody zależne i mniejszości narodowe w Europie Środkowo – Wschodniej. Dzieje konfliktów i idei, Warszawa 2000, szczególnie IV część, rozdz. 22 - 25
P. Eberhardt, Między Rosją a Niemcami. Przemiany narodowościowe w Europie Środkowo – Wschodniej w XX wieku, Warszawa 1996
J. Kranz, Mniejszość narodowa Ślązaków?, „ Sprawy Międzynarodowe” 1998, nr 4
K. Kwaśniewski, Czy istnieje narodowość śląska, „ Sprawy Międzynarodowe” 1997, nr 1
K. Krzysztofek, Język a stosunki międzynarodowe, „SM” 1985, nr 7-8
J. Serwański, Język angielski na świecie jako czynnik narodowo- i państwowotwórczy, „ Sprawy Narodowościowe” 1996, z. 1
X. Grupy religijne i wyznaniowe w Europie
- główne religie i wyznania w świecie współczesnym
- największe grupy wyznaniowe w Europie
- czy wiek XXI będzie wiekiem religii w Europie i na świecie ?
A. Jackowski, Święta przestrzeń świata. Podstawy geografii religii, Kraków 2003
R. Armour, Islam i chrześcijaństwo Zachodu. Burzliwe dzieje wzajemnych relacji, Kraków 2004
K. Banek, J. Drabina, H. Hoffman, Religie Wschodu i Zachodu, W-wa 1992
J. Majchrowski, Główne religie współczesnego świata, W-wa 1987
M. Malherbe, Religie ludzkości, Kraków 1997
A. Szyszko-Bohusz, Hinduizm, buddyzm, islam, Wrocław 1990
Encyklopedia religii świata, Warszawa 2002, t. I, rozdz. 3 i 5, cz. III; t. II , rozdz. 8 i 11
XI. Procesy internacjonalizacji i współzależności międzynarodowej. Teoretyczne i metodologiczne
aspekty problemów globalnych w świecie, ich znaczenie dla Europy
- pojęcie i charakterystyka internacjonalizacji i współzależności w stosunkach międzynarodowych
- współzależności międzynarodowe jako rezultat internacjonalizacji
- procesy globalizacji
- pojęcie problemów globalnych
- geneza i funkcje problemów globalnych
J. Kukułka, Procesy internacjonalizacji i współzależności w stosunkach międzynarodowych, w: Stosunki międzynarodowe. Geneza, struktura, dynamika, pod redakcją naukową E. Haliżaka, R. Kuźniara, Warszawa 2000
J. Kukułka, Zależności i współzależności międzynarodowe, w: E. Haliżak, M. Tabor /red./, Polska w środowisku międzynarodowym. Problemy współzależności, W-wa 1993, s. 8-29
M. Tabor, Współzależność międzynarodowa a aktywność zewnętrzna państw, w: E. Haliżak, I. Popiuk-Rysińska /red./ Państwo we współczesnych stosunkach międzynarodowych, W-wa 1995, s. 60-73
M. Tabor, Problemy globalne, w: Stosunki międzynarodowe. Geneza, struktura, dynamika, pod redakcją naukową E. Haliżaka, R. Kuźniara, Warszawa 2000
I. Wyciechowska, Internacjonalizacja a internalizacja w polityce państw, „SM” 1989, nr 12
G.W. Kołodko, Globalizacja a perspektywa rozwoju krajów posocjalistycznych, Toruń 2001, r. III
J. S. Stiglitz, Globalizacja, wyd. naukowe PWN, W – wa 2004
Z. Bauman, Globalizacja. I co z tego dla ludzi wynika, PIW, Warszawa 2000
W. Anioł, Geneza i rozwój procesów globalizacji, Warszawa 1989
M. Pietraś, Globalizacja jako proces zmiany społeczności miedzynarodowej, w: M. Pietraś /red./, Oblicza procesów globalizacji, Lublin 2002, s. 35 – 66
XII. Problemy demograficzne Europy
- struktura demograficzna
- liczba mieszkańców i prognozy wzrostu
- gęstość zaludnienia i rozmieszczenie ludności
Z. Dobosiewicz, T. Olszewski, Geografia......, s. 61-74, 78-113
S. Otok, Geografia......., s. 112-123
M. Okólski, Demografia. Podstawowe pojęcia, procesy i teorie w encyklopedycznym zarysie, Warszawa 2003
D. Jędrzejczyk, Podstawy geografii ludności, Warszawa 2001
M. Okólski, Demografia zmiany społecznej, Warszawa 2004, rozdz. 1 i 2
P. Eberhardt,, Geografia ludności Rosji, Warszawa 2002
S. J. Olshansky, B. A.Carner, Ch. K. Cassel, Starzenie się gatunku ludzkiego, „Świat Nauki” 1993, nr7
Spis Powszechny w Polsce 2002
XIII....
LordManganus