Cziedryn Pema_ Kiedy życie nas przerasta.pdf

Pema Cziedryn - Kiedy Życie nas przerasta

Cziedryn Pema

Kiedy życie nas przerasta

Mudra

Tytuł oryginału: _When Things Fall Apart

Heart Advice For Difficult Times_

Published by arrangement with Shambhala Publications, Inc.

P.O. Box 308, Boston, MA. 02117

Przekład: Agnieszka Burzyńska, Anna Różańska

Redakcja: Artur Kawińskki

Współpraca redakcyjna: Barbara Majewska

Korekta: Krystyna Stefaniak, Anna Kowalczyk

ISBN 83-87387-05-3

Wydawnictwo MUDRA, Kraków 2001

Sakjongowi Miphamowi Rinpocze z oddaniem, miłością i wdzięcznością.

Strona 1

Pema Cziedryn - Kiedy Życie nas przerasta

SPIS TREŚCI

Podziękowania

Przedmowa

Oswajanie lęku

Kiedy nasz świat się rozpada

Chwila obecna to najlepszy nauczyciel

Odnaleźć spokój w tym, co jest

Nigdy nie jest za późno

O niewyrządzaniu krzywdy

Brak nadziei i śmierć

Osiem światowych _dharm_

Sześć rodzajów samotności

Ciekawość egzystencji

Brak agresji i cztery _mary_

Dorastanie

Pogłębianie współczucia

Miłość, która nie umrze

Pod prąd

Wysłannicy pokoju

Poglądy

Ustny przekaz nauk tajemnych

Trzy sposoby radzenia sobie z chaosem

Złudzenie wyboru

Zatrzymanie koła _sansary_

Celem jest droga

Bibliografia

Słownik terminów buddyjskich

[8]

PODZIĘKOWANIA

Pragnę wyrazić szczerą wdzięczność Lynne Van de Bunte. Lynne nie tylko zachowała

taśmy, z których odtworzyliśmy zawarte w tej książce wykłady, ale również spisała z nich

teksty. Niektóre z taśm były w tak złym stanie, że nikt oprócz niej nie był w stanie odczytać

treści moich słów! Lynne poświęciła również wiele czasu, by znaleźć osoby, które spisały

pozostałe nagrania - przekazuję zatem podziękowania dla: Heidi Utz, Rexa Washburna,

Ginny Davies oraz Aileen i Billa Fellów (którzy zebrali wszystkie wykłady na dysku

jednego komputera). Wreszcie przekazuję szczególne wyrazy wdzięczności dla mojej

przyjaciółki i zarazem redaktorki, Emily Hilburn Sell, która sprawiła, że pudło pełne

Strona 2

Pema Cziedryn - Kiedy Życie nas przerasta

papierów w cudowny sposób przeistoczyło się w tę oto książkę. Bez jej talentu, szczerego

zaangażowania i ciężkiej pracy światła dziennego nie ujrzałaby ani ta, ani też wiele innych

publikacji. Niezwykle się cieszę, że możemy kontynuować naszą współpracę. [9]

PRZEDMOWA

W 1995 roku byłam na urlopie naukowym. Przez dwanaście miesięcy nie robiłam

właściwie nic. To był najbardziej inspirujący duchowo czas w moim życiu. Praktycznie -

jeden wielki relaks. Czytałam, chodziłam na wycieczki, spałam. Gotowałam, jadłam,

medytowałam i pisałam. Bez żadnego planu dnia, żadnego programu, żadnych "muszę to,

muszę tamto". W tym otwartym, nieograniczonym żadnymi zobowiązaniami czasie udało

mi się przeanalizować wiele spraw. Po pierwsze, zaczęłam powoli wczytywać się w

zupełnie surowe, nie opracowane redakcyjnie zapisy moich wykładów z lat 1987-1994. W

przeciwieństwie do nauk udzielonych podczas krótkich odosobnień medytacyjnych, które

złożyły się na książkę _The Wisdom of No Escape_, i tych poświęconych lodziong, z

których powstała praca _Start Where You Are_, materiały zapełniające całe dwa

tekturowe pudła zdawały się być niepowiązane ze sobą żadną myślą przewodnią. Co jakiś

czas przerzucałam kilka tekstów. Jedne wydawały mi się zbyt formalne, inne nieomal

zachwycające. Kontakt z taką obfitością własnych słów stanowił doświadczenie tyle

interesujące, co [10] krępujące. Stopniowo, w miarę lektury, zauważyłam, że bez względu

na temat wykładu, kraj, w którym byłam, czy czas - za każdym razem mówiłam o tym

samym: o wielkiej potrzebie _maitri_, miłującej życzliwości dla siebie samego, która

pozwala rozbudzić w sobie postawę wolnego od lęku współczucia wobec własnego

cierpienia i wobec cierpienia innych. Odniosłam wrażenie, że każdy wykład zawierał tę

samą myśl: można wkroczyć na obce, nieznane sobie terytorium i odnaleźć spokój w

braku poczucia bezpieczeństwa. Innym, wciąż powracającym motywem było dążenie do

rozluźnienia napięcia między "my" i "oni", "to" i "tamto", "dobro" i "zło" - poprzez przyjęcie i

oswojenie tego, czego zazwyczaj unikamy, a co mój nauczyciel, Czogiam Trungpa

Rinpocze, nazwał ufnym stąpaniem po ostrzu. Uświadomiłam sobie, że przez siedem lat

cały czas zgłębiałam i próbowałam przekazać innym te właśnie cenne, choć wymagające

w praktyce ogromnej siły woli nauki, których Trungpa Rinpocze udzielał swoim uczniom.

Przeglądałam dalej zawartość moich pudeł z tekstami i coraz bardziej jasnym stawało się

dla mnie, jak daleką mam jeszcze drogę przed sobą, nim w pełni pojmę i przyswoję to,

czego mnie uczono. Zrozumiałam też, że stosując, na ile potrafię, nauki Rinpocze w życiu

i starając się dzielić swoim doświadczeniem z innymi, odnalazłam najgłębsze szczęście i

spełnienie - jakich nie znałam wcześniej. Zastanawiające, co zresztą często podkreślam,

że oswojenie własnych demonów i przezwyciężenie własnego lęku niesie najprostsze,

niespodziewane uczucie radości i rozluźnienia.

Mniej więcej w połowie mojego urlopu Emily Hilburn Sell zapytała mnie nieoczekiwanie,

czy mam [11] jeszcze jakieś notatki, które mogłyby złożyć się na trzecią książkę.

Wysłałam jej dwa pudła. Przewertowała teksty i skontaktowała się z wydawnictwem

Shambhala Publications z informacją: "Mamy następną książkę".

Przez pół roku Emily sortowała, przestawiała, wyrzucała, poprawiała, a potem ja, z

ogromną satysfakcją, mogłam nadać ostateczny kształt każdemu kolejnemu rozdziałowi.

Jeśli akurat nie kontemplowałam oceanu lub nie spacerowałam po wzgórzach,

poświęcałam się tej pracy bez reszty. Rinpocze powiedział mi kiedyś: "Odpoczywaj i pisz".

Wtedy nie zanosiło się wcale, żebym kiedykolwiek miała zajmować się jednym albo

drugim, ale minęły lata i oto, proszę, zastosowałam się do zaleceń.

Niniejsza książkajest zatem owocem współpracy z Emily i roku mojego próżnowania.

Strona 3

Pema Cziedryn - Kiedy Życie nas przerasta

Niech pomoże ci znaleźć ład i spokój. Niech nauki o uczciwości, łagodności i odwadze

staną się częścią twojego życia. Jeśli jest ono chaotyczne i pełne napięć, znajdziesz w tej

książce niejedną radę. Jeśli stoisz na rozdrożu, cierpisz z powodu straty bliskiej osoby

albo czujesz nieokreślony głęboki niepokój, masz w ręce zbiór nauk napisanych

specjalnie dla ciebie. Każdemu z nas trzeba ciągle przypominać, każdego zachęcać, by

umiał znaleźć spokój w obliczu każdej sytuacji, by wszystko, co spotyka na swej drodze,

wykorzystał dla własnego rozwoju.

Stosując te nauki, dołączamy do nieskończonej linii nauczycieli i uczniów, którym Budda

towarzyszył w chwilach załamań i sukcesów ich codziennego życia. My teraz, tak jak

kiedyś oni, możemy zaprzyjaźnić się ze swoim ego i odkryć własny umysł mądrości. [12]

Dziękuję widjadharze, Czcigodnemu Czogiamowi Trungpie Rinpocze, za to, że bez reszty

poświęcił swe życie _dharmie_ i z wielkim zaangażowaniem starał się przekazać istotę

tych nauk społeczeństwom Zachodu. Pragnę, by inspiracja, którą czerpię od niego, stała

się zaraźliwa. Byśmy jak on wiedli życie _bodhisattwy_ i byśmy pamiętali o jego zaleceniu:

"Chaos przyjmuj jako niezmiernie dobrą nowinę". [13]

OSWAJANIE LĘKU

_Lęk jest naturalną reakcjcą, gdy zbliżamy się do prawdy._

Podjąć duchową podróż, to jak wypłynąć małą łodzią na ocean w poszukiwaniu

nieznanych lądów. Pełna oddania praktyka może stać się źródłem natchnienia, jednak

prędzej czy później rodzi również lęk. Wyruszając, wiemy tylko tyle, że po dotarciu do

horyzontu spadniemy z krawędzi świata. Jak wszyscy podróżnicy marzymy, aby odkryć

nieznane. Nie wiemy jednak, czy poradzimy sobie z tym, co nas czeka.

Jeśli interesujemy się buddyzmem i zmierzamy do bliższego jego poznania, szybko się

okazuje, że nauki Buddy oferują wiele rodzajów praktyki. Medytacja wglądu* umożliwia

ćwiczenie uważności - czyli pełnej obecności we wszystkich działaniach fizycznych i

umysłowych. Praktyka zen* "otwiera oczy na pustkę", stawia nas wobec wyzwania wejścia

w kontakt z otwartą, nieograniczoną przejrzystością umysłu. Nauki _wadżrajany_* [14]

wprowadzająw praktykę pracowania z każdą sytuacją, w ideę postrzegania tego, co się

pojawia, jako nieoddzielne od przebudzonego umysłu. Wszystko może stać się dla nas

inspiracją i podsycić chęć dalszej praktyki. Jeżeli jednak chcemy dodać jej głębi i

autentyzmu, musimy w końcu zetknąć się z lękiem.

Lęk jest powszechnym doświadczeniem, doznają go nawet najmniejsze istoty. Miękkie

ciała morskich stworzeń pozostające na morskim brzegu po odpływie instynktownie

kurczą się pod dotknięciem naszych palców. Wszystko, co żyje, podobnie reaguje na

zagrożenie. Odczuwać lęk w obliczu nieznanego nie jest zatem rzeczą niezwykłą. To

nieodłączny aspekt życia czujących istot, wspólny nam wszystkim. Lękiem reagujemy na

samotność, śmierć lub utratę poczucia bezpieczeństwa. Lęk jest naturalną reakcją, gdy

zbliżamy się do prawdy.

Jeśli jednak mimo poczucia zagrożenia postanowimy pozostać dokładnie tu, gdzie

jesteśmy, nasze doświadczenie stanie się bardziej żywe. Bo wszystkie doznania stają się

bardzo intensywne, kiedy nie ma dokąd uciec.

Pewnego razu podczas długiego medytacyjnego odosobnienia doznałam nagłego

olśnienia: zrozumiałam, że nie można być tu i teraz, a jednocześnie zajmować się swoją

przeszłością i przyszłością - rozpamiętywać i planować. Jest to może oczywiste, ale kiedy

sami dokonujemy tego odkrycia, zachodzi w nas przemiana. Nietrwałość staje się

Strona 4

Pema Cziedryn - Kiedy Życie nas przerasta

odczuwalna w każdej chwili, podobnie jak współczucie, zdumienie i odwaga.

To samo dotyczy lęku. Ten, kto znajduje się na krawędzi nieznanego - w pełni świadomy

tej pozbawionej [15] punktu odniesienia chwili - doświadcza braku oparcia. Wtedy właśnie

pojawia się zrozumienie - odkrycie, że chwila obecna to newralgiczny punkt naszej

własnej czasoprzestrzeni. Sama bardzo krucha, ale obdarzona mocą odbierania nam siły.

U progu swych duchowych odkryć jesteśmy pełni idei i oczekiwań. Szukamy, rzecz jasna,

odpowiedzi, które zaspokoją odczuwany od dawna głód wiedzy. Jednocześnie ostatnią

rzeczą, jakiej pragniemy, jest głębszy kontakt z własnym lękiem. Owszem, inni próbują

nas ostrzec. Przypominam sobie, jak po otrzymaniu pierwszych instrukcji do medytacji,

usłyszałam od swego nauczyciela: "Nie odchodź stąd z przekonaniem, że medytacja to

wakacje od rozdrażnienia". Tak już jest, że żadne ostrzeżenia nie przekonują nas do

końca - czasem to właśnie one nas przyciągają.

Mówię o poznawaniu i oswajaniu lęku, o zaglądaniu mu w oczy - nie twierdzę jednak, że

jest to sposób rozwiązywania problemów. To raczej metoda prowdząca do całkowitej

zmiany starych nawyków patrzenia, słuchania, wąchania, smakowania i myślenia. Prawdą

jest, że godząc się na tę zmianę, narażamy się na ciągłe upokorzenia. Nie będzie już

miejsca na arogancję towarzyszącą upartemu trzymaniu się z góry przyjętych schematów.

Arogancja, której tak trudno się pozbyć, będzie teraz bezustannie nękana przez naszą

odwagę stopniowego kroczenia naprzód. Odkrycia dokonywane dzięki praktyce nie mają

bowiem nic wspólnego z wiarą w cokolwiek. Wypływają one z odważnej gotowości, by

umrzeć, by umierać wciąż na nowo.

Wszystko, co możemy powiedzieć o uważności, pustce czy pracy z energiami, wskazuje

na jedno: bycie [16] tu i teraz przypiera nas do muru. Przygważdża nas dokładnie do tego

punktu w czasie i przestrzeni, w którym się znajdujemy. Jeśli się zatrzymamy, zamiast

odruchowo zareagować, jeśli nie będziemy niczego wstrzymywać, zrzucać winy na innych

ani też obwiniać samych siebie - zetkniemy się z problemem, którego nie da się

racjonalnie rozwiązać. Wtedy spotkamy się ze swym sercem. Jak to zręcznie ujął jeden z

uczniów: "Natura buddy, sprytnie przebrana za lęk, daje nam kopniaka w tyłek, abyśmy

wreszcie zaczęli odczuwać".

Byłam kiedyś na spotkaniu z człowiekiem, który w latach 60. przebywał w Indiach.

Opowiadał on o swoich ówczesnych duchowych przeżyciach. Wspominał o wielkiej

determinacji, z jaką starał się pozbyć negatywnych emocji, o tym, jak walczył z gniewem,

pożądaniem, lenistwem i dumą. Najbardziej jednak chciał się uwolnić od lęku. Nauczyciel

medytacji wprawdzie wciąż powtarzał mu, by zaprzestał tych zmagań, on jednak

interpretował te słowa jako instrukcje do praktyki polegającej na walce z przeciwnościami.

W końcu nauczyciel wysłał go na odosobnienie medytacyjne do maleńkiej chatki u

podnóża gór. Zaraz po zamknięciu drzwi mężczyzna zasiadł do praktyki, a kiedy zapadł

zmrok, zapalił trzy świeczki. Około północy usłyszał w kącie szmer i dostrzegł w ciemności

ogromnego węża, który wyglądał na królewską kobrę. Ułożyła się dokładnie naprzeciw - i

lekko się kołysała. Przez całą noc człowiek ten nie zmrużył oka, wpatrując się w węża. Był

tak przerażony, że nie był w stanie się poruszyć. Istniał tylko wąż, on i strach.

Tuż przed świtem dopaliła się ostatnia świeczka i wówczas mężczyzna rozpłakał się.

Płakał jednak nie [17] z rozpaczy, lecz ze współczucia. Poczuł bowiem tęsknotę

wszystkich ludzi i zwierząt tego świata; poznał ich daremne zmagania i alienację.

Uświadomił sobie, że jego dotychczasowa medytacja nie była niczym innym jak tylko

upartym izolowaniem się i walką. Całym sercem zaakceptował wówczas fakt, że zdarzało

mu się bywać wściekłym i zazdrosnym, że się upierał i walczył, a także to, że odczuwał

lęk. Uświadomił sobie również własną bezmierną wartość - niezależnie od tego, czy jest

mądry czy głupi, biedny czy bogaty - oraz to, że jest całkowicie niezgłębiony. Ogarnęło go

Strona 5

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: