Dramat Różewicza i Mrożka.doc

DRAMATURGIA MROŻKA

Mrożek Sławomir, pseudonim Damian Prutus (1930-), polski dramatopisarz, satyryk, prozaik, rysownik.

W swoich utworach łączy absurdalny komizm i parodystyczną stylizację językową z wieloznaczną metaforyką i akcentami polemiki z tradycją literacką zwłaszcza romantyczną. Ukazuje świat zniekształcony, podlegający schematyzacji, w którym przewagę zyskuje frazes nad znaczeniem, tworzy modele schematów ludzkich; groteskowo-satyryczne farsy i komedie; melofarsa Indyk, Zabawa.

W swych dramatach przedstawia sytuacje najprostsze, pasujące do schematu zachowania międzyludzkie. Obnaża je w ich komizmie i absurdzie. Jego najsłynniejszy dramat - TANGO, biologiczna i psychologiczna obserwacja powstawania mechanizmów totalitarnych, który przyniósł autorowi międzynarodową sławę, został wystawiony po raz pierwszy w roku 1965.
Lata dziewięćdziesiąte w twórczości Mrożka to w zasadzie trzy dramaty: MIŁOŚĆ NA KRYMIE, rzecz o upadku imperium radzieckiego, PIĘKNY WIDOK, obraz wojny bałkańskiej z perspektywy pary Europejczyków spędzających beztrosko urlop nad morzem w jednym z krajów dawnej Jugosławii oraz WIELEBNI, dowcipna analiza hipokryzji religijnej. Wszystkie trzy dramaty dają obraz ostatniej dekady ubiegłego stulecia, wojny, rozpadu wartości, systemu opartego na ludobójstwie. Jednak choć są to tematy ważkie, Mrożek nie przedstawia ich wprost, lecz wykrzywia. Wojna okazuje się utrapieniem dla turystów, chaos kresu totalitaryzmu jest nieodparcie śmieszny, WIELEBNI z satyry na hipokryzję religijną stają się sitcomem w wykrzywionym lustrze. Mrożek bowiem dokonuje rozpoznania rzeczywistości współczesnej przez śmiech.
 

DRAMATURGIA RÓŻEWICZA

Różewicz Tadeusz (1921-), polski poeta, dramatopisarz, prozaik.

Debiutował jako poeta w przedwojennej prasie młodzieżowej. Już pierwszy zbiór poezji Różewicza Niepokój (1947) zwrócił uwagę wyrazistością prezentowanych doświadczeń wojennych i nowatorstwem formy.

W całej poezji Różewicza brzmi tragizm osamotnionej jednostki, zagubionej w powojennym świecie zdominowanym przez widmo masowej śmierci, okrucieństwa, obojętności i cywilizacyjnego uniformizmu. Bohater jego wierszy jest osobowością zagrożoną dezintegracją i powszechnym chaosem.

Elementy realizmu czy drobiazgowej naturalistycznej obserwacji przeplatają się z groteską, urastając do wielkiej poetyckiej metafory losu człowieka XX w. Świadczą o tym zbiory wierszy, m.in.: Czerwona rękawiczka (1948), Równina (1954), Poemat otwarty (1956), Rozmowa z księciem (1960), Nic w płaszczu Prospera (1963), Twarz (1964), Wiersze (1974), Poezje (1987). Podobna tematyka, nawiązująca często do II wojny światowej, występuje w zbiorach opowiadań, np.: Opadły liście z drzew (1955), Przerwany egzamin (1960), Wycieczka do muzeum (1966), Śmierć w starych dekoracjach (1970), Próba rekonstrukcji (1979).

Twórczość dramaturgiczna Różewicza należy do najważniejszych zjawisk w tej dziedzinie po wojnie. Określana nierzadko jako "teatr realistyczno-poetycki", prezentuje kompozycję otwartą, rozgrywa się w umowno-symbolicznej czasoprzestrzeni. Jego dramaty mają często charakter tragikomiczny, przeradzając się w zabawę, pełną jednak goryczy i drwiny, m.in.: Kartoteka (wystawienie 1960), Stara kobieta wysiaduje (wystawienie 1969), Świadkowie, albo nasza mała stabilizacja (wystawienie 1964), Grupa Laokoona (wystawienie 1962), Akt przerywany (wystawienie 1970), Białe małżeństwo (wystawienie 1975).

Prekursor awangardy w poezji i dramacie, nowator, mocno zakorzeniony w bezustannie przetwarzanej tradycji romantycznej, twórca niezależny, stroniący - mimo nacisków opinii publicznej - od polityki, wielki samotnik, przekonany o misji artysty, pojmowanej jako stan wewnętrznego skupienia, wewnętrznego nasłuchu, etycznej wrażliwości.

Na pytanie: czy możliwa jest poezja po Oświęcimiu? dał własną odpowiedź, tworząc nowy typ powściągliwego wiersza, nazwany czwartym systemem wersyfikacyjnym literackiej polszczyzny (NIEPOKÓJ, 1947; CZERWONA RĘKAWICZKA, 1948). Nigdy nie pogodzony z konsekwencjami wojny. Twórca zaskakującego nurtu w polskiej literaturze, skupionego na egzystencji, którą rozumie jako wysiłek istnienia, zmaganie z nicością (ROZMOWA Z KSIĘCIEM, 1960; GŁOS ANONIMA, 1961; NIC W PŁASZCZU PROSPERA, 1962; TWARZ, 1964; TWARZ TRZECIA, 1968). Poszukiwacz nowych form ekspresji poetyckiej odchodzący od awangardy w stronę ascetycznej prostoty, wstrząsającego skrótu, który jest także metaforą życia ludzkiego, zamkniętego aktem narodzin i aktem śmierci. "Tak, to już wszystko" - pointuje w jednym z wierszy kruchość egzystencji.

Odnowiciel formy teatralnej na miarę Becketta i Ioneski, zafascynowany teatrem "otwartym" i scenicznymi sposobami wyrażania wewnętrznych niepokojów człowieka współczesnego Twórca obdarzony nadzwyczajnym "słuchem", wyprzedzający takie zjawiska sztuki współczesnej, jak feminizm czy postmodernizm (BIAŁE MAŁŻEŃSTWO, 1975).