patriarchat_rumunii.pdf

PATRIARCHAT RUMUŃSKI

Chrześcijaństwo na terenach dzisiejszej Rumunii pojawiło się już w czasach apostolskich.

Ewangelię na tych terenach głosili św. Apostoł Andrzej i uczniowie św. Apostoła Pawła (Dz. 16;

17; 20; Rzym. 15, 19). Wpływy chrześcijaństwa na tym terenie wzmocniły się szczególnie po

zdobyciu Dacji przez cesarza Trajana w 106 roku. Greckie kolonie Scythii Minor (dzisiejszej

Dobrudży) utrzymywały ożywione kontakty z miastami Bliskiego Wschodu, a więc i z

chrześcijanami tych miast. Potwierdza to Tertulian, który w roku 196 pisze: "... również oddalone

od Rzymu ludy i miejscowości, w Galii i Brytanii, Sarmaci, Dakowie, Scytowie i wiele innych

narodów z dalekich prowincji podporządkowani są Jezusowi Chrystusowi i Jego imię wyznają"

Po ogłoszeniu przez cesarza Konstantyna Wielkiego w 313r. Edyktu Mediolańskiego, biskupi ze

Scythia Minor rozwijają ożywioną działalność, dowodem której jest ich liczny udział w Soborach

Powszechnych (II w 381, III w 431 i IV 451).

Niestety ta wczesna organizacja kościelna została zniszczona w okresie wędrówki ludów (VI-VIII

w.). Odrodzenie Kościoła rozpoczyna się po morawskiej misji Św. Cyryla i Metodego w drugiej

połowie IX w. za pośrednictwem Bułgarii. Przez prawie dwieście lat miejscowi chrześcijanie w

sprawach administracyjnych byli podporządkowani Kościołowi bułgarskiemu. Usamodzielnili się

częściowo w 1014 roku po rozgromieniu państwa bułgarskiego przez cesarza bizantyjskiego

Bazylego II Bułgarobójcę (976-1025). Miejscowa diecezja wołoska podporządkowana została

wówczas arcybiskupowi Ochrydy, a następnie arcybiskupowi Tyrnowa, który nosił wówczas tytuł

„Arcybiskupa Tyrnowa, Prymasa Bułgarów i Wołochów”. Samodzielność dawała Kościołowi

rumuńskiemu możliwość wszechstronnego rozwoju. Powstały wówczas najstarsze miejscowe

klasztory i świątynie. Pod wpływem tak znanych ojców, jak św. Nikodem, rozwijał się hezychazm.

Kwitnie kultura i sztuka. Nic więc dziwnego, że w latach 1389 - 1394 biskupstwo Ugro-Wołoskie,

podniesione było do rangi metropolii. Od 1396 roku metropolia przeszła pod zwierzchnictwo

Konstantynopola. W 1456 r. (po upadku Bizancjum w 1453 r.) ponownie powróciła do Ochrydy.

Pod koniec XV wieku Sułtanat Osmański objął całą Azję Mniejszą, Płw. Bałkański aż po rzeki

Sawę i Dunaj, oraz rozciągnął zwierzchnictwo nad Wołoszczyzną (1396 r.), Chanatem Krymskim

(1475 r.) i Mołdawią (1501 r.).W okresie tureckiej niewoli Kościół rumuński zachowywał względną

niezależność. Rumunia leżała na skraju Imperium Osmańskiego. Tuż obok znajdowały się

niezależne państwa europejskie wyczekujące osłabienia Turcji i szukające pretekstów by

zwiększyć, jej kosztem, swe posiadłości. Muzułmanie nie mogli więc sobie pozwolić na zbyt jawne

prześladowanie rumuńskich chrześcijan. Wszelkie oznaki buntu krwawo jednak tłumiono.

Próbowano islamizować naród. Zakończyło się to jednak pełnym niepowodzeniem.

Pod koniec XVII wieku Turcja coraz mocniej chyliła się ku upadkowi. W roku 1699, po wojnie

turecko-austriackiej, na mocy pokoju karłowackiego, Austria otrzymała dużą część ziem

rumuńskich. Kościół prawosławny odetchnął od muzułmańskiego jarzma, lecz jednocześnie

poddany został silnej unijnej propagandzie. Państwo uznawało tylko cztery wyznania, wszystkie

zachodnie: rzymskokatolickie, luterańskie, kalwińskie i unickie. W ciągu całego XVIII wieku

różnymi metodami skłaniano prawosławnych do podporządkowania się biskupowi Rzymu. Taką

samą politykę prowadzono również w Siedmiogrodzie. Większość tamtejszych chrześcijan byli to

prawosławni Rumuni. Duchowieństwo prawosławne zepchnięto do statusu chłopów

pańszczyźnianych. W wyniku tych nacisków znacząca część siedmiogrodzkich Rumunów przyjęła

w roku 1701 unię z Rzymem. Tych, co pozostali przy Prawosławiu pozbawiono własnych

biskupów i oddano pod nadzór duchownych serbskich. Dopiero w roku 1810 otrzymali oni

własnego biskupa, Wasilije Moga (1810-1846).

W XIX w. wśród Rumunów narastały dążenia niepodległościowe. Znalazły one życzliwość i

poparcie Rosji i państw Europy Zachodniej. Pod ich naciskami Turcja zgodziła się, aby w 1861

roku Księstwa Mołdawii i Wołoszczyzny połączyły się w jedno państwo - Rumunię. W 1864 r. w

kraju doszło do przewrotu politycznego, w wyniku którego całą władzę przejął książę Aleksander

Jan Kuza. Za jego rządów rumuński Kościół prawosławny w 1865 r. ogłasił autokefalię, która w

listopadzie 1878 roku została potwierdzona tomosem patriarchy Konstantynopola Joachima III.

Przekazanie tomosu i ostateczne zatwierdzenie autokefalii nastąpiło dopiero 25 kwietnia 1885 roku.

Zbiegło się to w czasie z Kongresem Berlińskim, który uznał niepodległość Rumunii poszerzając

jednocześnie jej terytoria o Dobrudżę. Dla Kościoła rumuńskiego nastały lata wewnętrznej pracy

nad poszerzeniem struktur diecezjalnych, rozwojem działalności oświatowej i charytatywnej.

Odradziły się w tym czasie starożytne klasztory.

Po I wojnie światowej do Kościoła rumuńskiego zostały włączone diecezje z ziem przyłączonych

do Rumunii: Mołdawii, Siedmiogrodu, Transylwanii i Bukowiny.

W dniu 4 lutego 1925 roku Święty Synod Patriarchatu Ekumenicznego powziął decyzję o

utworzeniu rumuńskiego patriarchatu z siedzibą patriarchy w Bukareszcie . Lokalne Kościoły

Prawosławne wyraziły na to swoją zgodę.

W 1925 roku patriarcha Rumunii uczestniczył przy ogłoszeniu autokefalii Polskiego Kościoła

Prawosławnego.

Po II wojnie światowej w związku ze zmianą granic państwowych, patriarchat stracił metropolię

Bukowińską i arcybiskupstwo Mołdawii. W 1948 roku wrócili do rumuńskiego Kościoła

prawosławnego wierni i kler unijnego Kościoła greckokatolickiego w Transylwanii.

W 1946 roku komunistyczny Front Narodowo-Demokratyczny zdobył większość mandatów do

Zgromadzenia Narodowego. Proklamowano Rumuńską Republikę Ludową. Sytuacja Patriarchatu

pod jej rządami była początkowo pomyślna. Państwo wspierało odbudowę zniszczeń wojennych,

zapewniało pełną tolerancję i równouprawnienie. Od połowy lat sześćdziesiątych rozpoczął się

męczeński okres historii Kościoła rumuńskiego. W czasach sprawowania władzy przez

G. Gheorghiu-Deja (do 1965 roku) i N. Ceausescu (1967-1989) na Patriarchat spadły najcięższe

prześladowania. Niszczono świątynie i klasztory, likwidowano diecezje, spośród dziesięciu tysięcy

duchownych, aresztowano ponad pięć tysięcy pod zarzutem wrogiej działalności. Zakazano

działalności wydawniczej i katechetycznej. Utrudniano życie liturgiczne. Patriarchat zaczął

odradzać się po upadku reżimu N. Ceausescu w 1989 roku.

W czasach dzisiejszych liczba wiernych Patriarchatu rumuńskiego sięga 20 milionów, co stanowi

86% ludności kraju. Patriarchat podzielony na 22 diecezje i 123 dekanaty. Kościół posiada 8941

parafii z 12546 cerkwiami. Duszpasterską opiekę nad wiernymi sprawuje 40 biskupów i około 9400

kapłanów i diakonów. Cerkiew dysponuje 14 wydziałami teologicznymi na państwowych

uniwersytetach, 33 seminariami i 12 szkołami dla psalmistów. Obecnie istnieje w Rumunii 400

monasterów i pustelni, w których modli się i pracuje 4100 mnichów i 4500 mniszek.

Zwierzchnikiem prawosławnego Kościoła Rumunii jest patriarcha noszący tytuł: „ Wielce

Błogosławiony Arcybiskup Bukaresztu, Metropolita Ungro - Wołoski, Namiestnik Cezarei

Kapadockiej i Patriarcha całej Rumunii ”.

Obecnie zwierzchnikiem Kościoła jest piąty patriarcha Rumunii - Teoktyst. Urodził się 7 lutego

1915 roku w Mołdawii. Chirotonia biskupia odbyła się 5 marca 1950 roku. Wybór Wielce

Błogosławionego Teoktysta na zwierzchnika Kościoła odbył się 9 listopada 1986 roku a

intronizacja 16 listopada tegoż roku.

Siedziba patriarchy i katedralny sobór pw. śww. Równych Apostołem Konstantyna i Heleny

znajdują się w Bukareszcie.

Patriarcha Rumunii Teoktyst przebywał z oficjalną wizytą w naszym Kościele w 2000r.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: