Dezynfekcja i sterylizacja
Sterylizacja – zabicie lub zniszczenie w wyjaławianych materiałach, sprzętach lub roztworach wszystkich drobnoustrojów (bakterii, grzybów i wirusów) wraz z ich formami przetrwalnikowymi i zarodnikami
Dezynfekcja to proces, w wyniku którego zostają zniszczone lub usunięte wegetatywne formy drobnoustrojów
Czynniki wyjaławiające
Ú Czynniki fizyczne
Ú Czynniki chemiczne
Warunki przeprowadzenia sterylizacji materiału
Ú oczyszczony ze śluzu, krwi, kurzu, rdzy
Ú zdezynfekowany (środkami które nie ścinają białka)
Ú wymyty mechanicznie (ultradźwiękami)
Ú suchy
Czynniki fizyczne
Ú Gorąca, nasycona para wodna pod ciśnieniem (sterylizatory)
Ú Suche gorące powietrze (szkło, metal)
Ú Filtracja (płyny, powietrze)
Ú Promieniowanie jonizujące (elementy wrażliwe na temperaturę)
Ú Spalanie (odpady)
Gorąca, nasycona para wodna pod ciśnieniem (sterylizatory)
Ú Wypełnianie komory ładunkiem
Ú Podgrzewanie komory sterylizacyjnej
Ú Usunięcie powietrza
Ú Efektywny czas wyjaławiania
– 1340C – 8 min 303 kPa
– 1210C – 15 min. 202 kPa
Ú Ochładzanie i suszenie ładunku
Suche gorące powietrze (szkło, metal)
Ø 1400C – 3 godz.
Ø 1600C – 2 godz.
Ø 1800C – 1 godz.
Ø 2000C – 20 min.
Kontrola sterylizacji (bieżąca i okresowa)
Wskaźniki chemiczne sterylizacji
Ø Rurki szklane - zmiana barwy
Ø Wskaźniki bibułowe – pojawia się wzór
Ø Wskaźniki barwne wydrukowane na folii
Czynniki chemiczne do sterylizacji tworzyw sztucznych
Ø Tlenek etylenu
Ø Aldehyd glutarowy (endoskopy)
Ø Aldehyd mrówkowy
Ø Woda utleniona
Ø Glukonian chlorohesydyny
Ø Kwas nadoctowy
Ø b-propionolakton
Celem dezynfekcji jest przecięcie dróg, którymi w środowisku rozprzestrzeniają się drobnoustroje pochodzące od chorego
Ø Dezynfekcja o wysokiej skuteczności (środkami chemicznymi) – pozostają nieliczne przetrwalniki bakterii
Ø Zwykła – zniszczone są formy wegetatywne bakterii, prątków, grzybów, niektóre wirusy
Właściwości dobrego środka dezynfekcyjnego
Dezynfekcja przez gotowanie (1000C)
Ú Nie niszczy wirusów WZW
Ú Nie niszczy przetrwalników laseczek tężca, zgorzeli gazowej)
Ú Działa uspokajająco na personel
Chemiczne środki dezynfekcyjne
1. Związki chloru
Ø Chloramina – dobrze rozpuszczalna w wodzie, nietrwała, pH 6,0 – 6,2, przetrwalniki bakterii są mało wrażliwe na chloraminę)
Ø Nieorganiczne związki chloru
ü wapno chlorowane (dezynfekcja wydalin, urządzeń sanitarnych)
ü Podchloryn sodu – przy zagrożeniu chorobami zakaźnymi dezynfekcja pomieszczeń
2. Środki utleniające
• nadtlenek wodoru –bakterie wytwarzające katalazę są oporne na H2O2,
• nadmanganian potasu – dezynfekcja błon śluzowych, skóry
3. Pochodne fenolu – mycie pomieszczeń
• Septyl, Lizol – szkodliwy dla zdrowia!, Desson, Stericol
4. Pochodne dwufenolu
Ø Chloroheksydyna (Abacin, Disteryl, Manusan, Hibiclens, Hibistat, Hibidil, Sebidin)
ü Antyseptyka skóry i ran,
ü Tabletki do ssania
Ø Irgasan – mydła antyseptyczne, emulsje myjące
Ø Heksachlorofen – septofen, mydło Oro - wycofany – działanie neurotoksyczne na płody
5. Jod i jodofory – Incodyna, Jodoseptan, Betadyna, - dezynfekcja powierzchni użytkowych i narzędzi, antyseptyka chirurgiczna skóry
6. Aldehydy
Ø glutaraldehyd Aldesan, Cidex, Alhydex - do sprzętu medycznego, endoskopów, cewników, urządzeń optycznych, rurek intubacyjnych
Ø Formaldehyd – płynny: dezynfekcja narzędzi; gazowy
7. Alkohole
Ø Etanol
Ø Propanol
Ø Izopropanol
8. Czwartorzędowe związki amoniowe - Sterinol, Laurosept, Zephirol, Bradosol, Marinol, Disteryl - dezynfekcyjno-myjące
9. Sole metali ciężkich – rtęć: Mertiolat, Merkurochrom, Merfen; białczan srebra, azotan srebra (zabieg Crede’go
10. Barwniki: gencjana, zieleń brylantowa, zieleń malachitowa,pochodne akrydyny (Rivanol)
11. Kwasy
Ø kwas nadoctowy (Persteril),
Ø kwas borny
12. Zasady
Ø mleko wapienne
Ø mydła
Sposoby dezynfekcji chemicznej
Ø Ręce – zanurzenie w preparatach alkoholowych, chloraminie, septylu itp.
Ø Narzędzia chirurgiczne – moczenie w Aldesanie 10 min.
Ø Naczynia stołowe – moczenie 2 godziny w 2% chloraminie
Ø Przybory do golenia – Aldesan 10 min.
Ø Ściany, podłogi – 2% chloramina
Ø Wanny, umywalki – 2% chloramina
Czynniki fizyczne stosowane do dezynfekcji
Ú Promieniowanie ultrafioletowe – lampy bakteriobójcze – 8 – 12 godzin
Ú Uwaga na oczy !!!
kosmetologia_umed