Do tekstów zaliczeniowych uwagi ogólne gramatyczne.pdf

Do tekstów zaliczeniowych uwagi ogólne gramatyczne

Necessitativum - czyli imiesłów przyszły bierny, o znaczeniu powinności (ma być/powinno być zrobione)

tworzy się przez dodanie do rdzenia końcówek -ya (+guna), -tavya, -anīya (są znaczeniowo równorzędne).

Odmienia się przez przypadki. Np.:

kārya / kartavya - od √kr̥ - to, co należy zrobić (dlatego kārya zleksykalizowało się jako „obowiązek”)

Abstrakta tworzy się dodając do rzeczownika/ przymiotnika końcówki -tva (n) i -tā (f):

gurutva - stan bycia guru, mistrzostwo

devatā - boskość, bóstwo, stan boskości

Końcówka -ya dodana do tematu rzeczownikowego (może być z guną samogłoski) tworzy albo przymiotniki/

nazwy cech, albo abstrakta:

bālya (od bāla) - chłopięcy; stan bycia chłopcem, dzieciństwo

saukṣmya (od sukṣma, subtelny) - subtelność, stan bycia niedostrzegalnym

Tematy rzeczownikowe na -tr ̥ (do rdzeni czasownikowych, z guną) to nomina agentis (nazwy sprawców

czynności):

kartr̥ (od √kr̥ ) - sprawca, agent, podmiot

vaktr̥ (od √vac) - mówca

dātr̥ (dawca)

dātā

dātārau

dātāraḥ

dātr̥

dātr̥ṇī

dātr̥̄ṇi

Acc.

dātāram

dātārau

dātr̥̄n

dātr̥

dātr̥ṇī

dātr̥̄ṇi

dātrā

dātr̥ bhyām

dātr̥ bhiḥ

dātr̥ṇā

dātr̥ bhyām

dātr̥ bhiḥ

dātre

dātr̥ bhyām

dātr̥ bhyaḥ

dātr̥ṇe

dātr̥ bhyām

dātr̥ bhyaḥ

Abl.

dātuḥ

dātr ̥ bhyām

dātr ̥ bhyaḥ

dātr ̥ ṇaḥ

dātr ̥ bhyām

dātr ̥ bhyaḥ

dātuḥ

dātroḥ

dātr̥̄ṇām

dātr̥ṇaḥ

dātr̥ṇoḥ

dātr̥̄ṇām

dātari

dātroḥ

dātr̥ṣu

dātr̥ṇi

dātr̥ṇoh

dātr̥ṣu

dātar

dātārau

dātāraḥ

dātr̥

dātr̥ṇī

dātr̥̄ṇi

Żeńskie przybierają kóńcówkę -trī

Są też tematy na -tr̥ innej grupy - nazwy relacji rodzinnych (jak pitr̥ , ojciec). Odmieniają się tak samo jak

powyższe (m i f, nie ma nijakich), z wyjątkiem niewydłużania ā w formach: Acc.sg (pitaram), N.Acc.dl

(pitarau), N.pl. (pitaraḥ). Żeńskie w Acc.pl. mają końcówkę żeńską (mātr̥̄ḥ), poza tym odmiana jak męskie.

Tematy na -ant/at, -vat, -mat - zmiennotematowe

Imiesłowy aktywne teraźniejsze i przyszłe (tj. końcówka -ant (temat mocny) i -at(temat słaby) dodana do tematu

czasownika w systemie praesentis lub futuri) (-„ący”)

gacchan

gacchat

gacchantau

gacchantī

gacchantaḥ

gacchanti

Acc.

gacchantam

gacchat

gacchantau

gacchantī

gacchataḥ

gacchanti

gacchatā

gacchadbhyām

gacchadbhiḥ

gacchate

gacchadbhyām

gacchadbhyaḥ

Abl.

gacchataḥ

gacchadbhyām

gacchadbhyaḥ

gacchataḥ

gacchatoḥ

gacchatām

gacchati

gacchatoḥ

gacchatsu

gacchan

gacchat

gacchantau

gacchantī

gacchantaḥ

gacchanti

Końcówki -vat, -mat (a właściwie: -vant/vat, -mant/mat) - tematy pochodne, od rzeczowników/ przymiotników .

Odmieniają się tak samo jak powyższe (tak samo zmienny temat), z wyjątkiem N.sg.m., gdzie wydłużają

końcówkę do -mān, -vān

Znaczenie:

-mat - posiadający/ cechujący się (buddhimant - inteligentny, posiadający rozum)

-vat - przypominający, podobny, taki jak; lub to samo co -mat: posiadający, cechujący się.

Żeńskie przybierają końcówkę -ī (padmavatī - podobna lotosowi, lotosowa)

Końcówka -taḥ (właściwie do wszystkiego) - tworzy coś w rodzaju przysłówka sposobu (nieodmiennego):

yogataḥ - za pomocą jogi, jogicznie

antataḥ - w końcu, wreszcie, na końcu

Oraz, last but not least, przypomnienie:

Prefiks -a (przed samogłoskami -an) prywatywny, tworzy zaprzeczenia/ przeciwieństwa:

a-dharma - nieprawość

an-aṅga - bezcielesny

Pomocne linki

słowniki:

http://www.sanskrit-lexicon.uni-koeln.de/ - tutaj zbiór kilku porządnie zrobionych słowników (Monier,

Boethlingk, Capeller, Szczupak). Używają głównie transkrypcji Harvard-Kyoto (HK); w pomocach opisy.

Strona ratunkowa:

http://sanskrit.inria.fr/ - pomaga rozszyfrować formę (Stemmer), znaleźć odmianę (Grammar), zajrzeć w słownik

sanskr-franc. Domyślnie używa transkrypcji Velthiusa, opisy w stronie.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: