Esencja wiedzy od Pana Zastempowskiego J
Działanie kierowcy to w skrócie:
- orientacja
- decyzja
- podejmowanie działań
Cel i zadania psychologii:
- diagnozowanie
- terapia
Świadomość – steruje działaniem(powinna nim sterować), kształtuje się w centralnym ośrodku nerwowym. Działanie człowieka jest działaniem świadomym. Świadomość rzeczywistości jest wtórna do rzeczywistości, która nas otacza.
Osobowość – zespół warunków wewnętrznych, które określają i regulują mój stosunek do otaczającej rzeczywistości.
Na osobowość składają się następujące czynniki: dziedziczność, wychowanie, środowisko, aktywność własna.
Wrażenie – to odzwierciedlanie cech przedmiotu ( gorzkie, zimne, gładkie…) Wrażenia składają się na spostrzeżenia.
Spostrzeżenie – widzę coś, jako całość ( stół, krzesło…) zależą one od: czasu, nastawienia, koncentracji. Spostrzeżenia determinują zachowania człowieka. Uczenie polega m. in. na kierowaniu procesem spostrzegania, to znaczy na przekazywaniu logicznie połączonych treści.
Efektem uczenia mają być pożądane zmiany w zachowaniu. Zmiany te mogą być trwałe lub względnie trwałe.
Czynniki indywidualne dla uczenia się:
1) w i e k – 20-40 lat – warunki najlepsze do uczenia się
2) w y o b r a ź n i a – to zdolność do odtwarzania obrazów spostrzeżeniowych, może być odtwórcza
lub wytwórcza.
3) m o t y w a c j a - bardzo ważny element, czasem zbyt silna może paraliżować, zamiast pomagać.
– wewnętrzna – robimy coś, bo chcemy
- zewnętrzna – robimy coś, ze względu na nagrodę
Człowiek do sprawnego działania potrzebuje motywacji średniej( optymalnej)
W procesie motywacji bardzo ważna jest świadomość celu.
4) C E L motywuje człowieka, pomaga koncentrować uwagę, pomaga w mobilizacji zasobów, skłania do wytrwałości, zachęca do szukania sposobów realizacji.
5) Uwaga – to wybiórcze nastawienie analizatorów, dzięki czemu wyraźniej spostrzegamy.
Uwaga Może być:
- mimowolna i
- dowolna
Cechy uwagi; koncentracja, podzielność lub zakres, przerzutność, trwałość.
6) Pamięć – zapamiętywanie, przechowywanie, przypominanie…….
7) Dojrzałość emocjonalna – zdolność bycia sobą, zdolność kontrolowania i uzewnętrzniania swoich uczuć, i emocji, zdolność sterowania swoimi uczuciami, to zdolność przechodzenia od egocentryzmu do altruizmu.
8) Zainteresowanie
Sytuacje trudne – mamy 4 typy:
- zagrozenie – naruszenie okreslonej wartosci przez podmiot
- przeciazenie – gdy podmiot wykonuje okreslone czynnosci na granicy swoich mozliwosci
- zaklocenie – gdy pojawiaja sie okreslone przeszkody (np brak informacji)
- deprywacja – pozbawienie, brak (np: bodzcow wzrokowych czy sluchowych)
¹ - tzw zlosliwosc rzeczy martwych
²- ”czlowiek utrudnia zycie czlowiekowi”
³ - stale cechy psychofizyczne, jakas blokada, oprzeszkoda bedaca w nas
º - konflikty motywacyjne (obie rzeczy są ważne, ale człowiek jest w danym momencie wykonać tylko jedną – co wybrać?)
Sposoby reagowania na sytuacje trudna:
- agresja
- fiksacja – namolne zachowania, ciagle powtarzanie tego samego...
- reakcja upozorowana – czlowiek symuluje, ze wcale sie nie boi, a tak na prawde umiera ze strachu...
- projekcja – przypisywanie swoich cech innym...
- racjonalizacja – wmawiam sobie, opowiadam sam sobie, ze nic sie nie stalo...
- apatia – udaje, ze mnie to nie dotyczy, tak, jakby nic sie nie stalo...
- sublimacja – hmmm...nie zapisalam, miejmy nadzieje, ze nie jest to bardzo wazne J
Informacja zwrotna – bardzo wazne w procesie nauczania, to sygnal, jak i czy wogole sluchacz mnie rozumie.
W procesie uczenia CELE mogą być:
- kreatywne (z niczego zrobić coś)
- optymalizujące(co poprawić)
- minimalizujące (jest coś, ale trzeba to wyeliminować)
- korekcyjne (korekta)
Sytuacja musi być celowa! Świadomość celu zmusza do tworzenia sytuacji.
C e là S y t u a c j aà W y n i k (zmiana zachowania)
Kara i nagroda – to zmiana sytuacji podmiotu. Obowiązkiem nauczyciela nie jest karać ale stwarzać sytuację , aby uczeń miał okazję zachować się dobrze.
Dydaktyka – sposób nauczania, jest to praca planowa systematyczna, praca nauczyciela z uczniami, mająca na celu wywołanie aktywności uczenia się.
Zasada dydaktyczna == reguła, norma postępowania.
Zasady kształcenia wg T. Nowackiego:
- świadomej aktywności
- poglądowości
- przystępności
- systematyczności
- trwałości wiedzy i umiejętności
- indywidualizacji i zespołowości
W a ż n e :
- łącz to, czego chcesz nauczyć, z tym, co on już wie,
- materiał uporządkowany jest opanowywany szybciej
- traktuj materiał, jako osobną całość, ale pamiętaj, że jest on częścią większej całości.
- nie wprowadzaj wiadomości, które nie są potrzebne!!!
Zasady dotyczące motywacji:
- motywacja jest tym silniejsza, im większa jest świadomość, że efekt zadania zależy od ucznia
- pozytywny stosunek do zadania podnosi motywację
- uznanie wykonania zadania za sukces wzmacnia motywację
- uznanie niewykonania zadania za porażkę także może wzmocnić motywację
à motywacja do wykonania zadania zależy:
- od czasu trwania
- siły napięcia
- towarzyszących okoliczności
Zasady dotyczące pracy uczniów:
- uczenie się jest procesem ciągłym, dlugie przerwy mogą obniżyć efektywność uczenia się
- uczeń musi widzieć cel swojego uczenia się!!!
Zasady dotyczące czynności nauczania:
- rola nauczyciela wobec ucznia jest zawsze k i e r o w n i c z a
- nauczyciel kieruje lekcją i odpowiada za nią
- każde zachowanie nauczyciela wywołuje efekty wychowawcze, choćby nie zamierzone
- w pracy dydaktycznej nie należy nikogo naśladować!!! Można brać wzór, ale nie chcieć na siłę być takim, jak inny nauczyciel.
Metoda == Sposób
Metoda nauczania – systematyczny sposób pracy nauczyciela z uczniami, umożliwiający osiągnięcie celu. Pierwszeństwo w doborze metod ma zawsze T R E Ś Ć.
Treść determinuje metody.
Żadna metoda stosowana jednostronnie, (to znaczy praca przy pomocy jednej tylko metody), nie zapewni właściwych efektów nauczania. Należy stosować wiele metod! Nie ma jednej, złotej metody!
Ile zapamiętujemy:
- 5% tego, co słyszymy
- 10% tego, co czytamy
- 20% widzimy i słyszymy( metody audio – wizualne)
- 30% demonstracje
- 50% grupa dyskusyjna
- 70% praktyka poprzez działanie
- nauczanie i natychmiastowe wykorzystanie zdobytej wiedzy – 90%!
Metody pracy:
1. W y k ł a d – metoda nauczania polegająca na ustnym przekazie odpowiednio uporządkowanych wiadomości. Musi posiadać 3 części: wprowadzającą, główną i podsumowującą. Należy go łączyć z innymi metodami, zwłaszcza z pokazem i opisem.
Wykład może być :
- liniowy
- koncentryczny
- spiralny
Może ponadto mieć formę informacyjną (konwencjonalną) lub problemową.
2. Wyjaśnianie – zwięzłe określenie faktu o charakterze teoretycznym.
3. Opowiadanie – polega na słownym przedstawieniu zdarzeń, faktów, procesów.
4. Pogadanka – metoda dialogowa – polega na rozmowie nauczyciale z uczniami
5. Dyskusja – polega na wzajemnej wymianie myśli i poglądów w trakcie oppracowywania tematu.
6. Pokaz – demonstrowanie przedmiotów, zjawisk, procesów, czynników, przy umiejętnym kierowaniu uwagi uczniów na istotne cechy.
Aby pokaz był skuteczny należy podać dokładnie uczniom przedmiot i cel obserwacji.
Zawsze należy łączyć różne metody, naturalnie co za dużo to nie zdrowo, ale jedna metoda jest na dłuższą metę nudna i przez to mało skuteczna.
Środki dydaktyczne
One ułatwiają zrealizowanie metod. To są tablice, plansze, filmy itd…
Bardzo ważne jest aktywizowanie słuchaczy ( żeby nam nie posnęli biedacy…)
UWAGA WAŻNE (tak powiedział Pan Zastempowski):
Ogniwa procesu dydaktycznego:
1. Uświadomienie uczniom c e l ó w i zadań kształcenia
2. Zaznajomienie ich z nowym materiałem
3. Zrozumienie i uogólnienie tego materiału
4. Przyswojenie i utrwalenie
5. Kształtowanie umiejętności i nawyków
6. Wyrażanie i stosowanie zdobytej wiedzy
Element świadomości celu (1.) jest najważniejszy.
Funkcje powyższych ogniw:
- przyciągnięcie uwagi
- poinformowanie
- pobudzenie przypominania materiału stanowiącego warunki wstępne
- przedstawienie materiału bodźcowego
- kierowanie procesem uczenia się
------------------------------------------------------------------------------------------------------
Rodzaje lekcji:
- podające
- problemowe
- ćwiczeniowe
Struktura jednostki lekcyjnej praktycznej nauki zawodu:
1. wstępne czynności organizacyjno – przygotowujące
2. przeprowadzenie instruktażu wstępnego
3. przeprowadzenie instruktażu bieżącego
4. przeprowadzenie instruktażu końcowego
5. czynności organizacyjno – porządkowe
w/w punkty 2, 3, 4 – to podstawowe ogniwa jednostki lekcyjnej praktycznej nauki zawodu.
Cele ogólne – wskazują kierunki dążeń pedagogicznych, ale nie określają, co ma być osiągnięte.
Cele operacyjne – są jasne, klarowne, wyrażone w formie czynności ucznia ( pamiętacie, „uczeń scharakteryzuje, opowie, pokaże”…)
Cele operacyjne muszą być:
- odpowiednie
- jednoznaczne
- wykonalne
- (z)mierzalne
- upodmiotowione
- komunikatywne
- komunikatywne (zrozumiałe)
- określone czasem
Cel operacyjny składa się z 3 – ech części:
1. Zachowanie ucznia – opis zachowania powinien być jednoznaczny (analizuje, objaśni, uzyska, wykona…)
2. Warunki – to okoliczności opisujące sytuację, w jakiej będzie obserwowane działanie ucznia
3. Kryterium osiągnięć – to akceptowany poziom wykonania czynności ( Lub najniższy próg uznany za wystarczający)
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Asertywność – umiejętność wyrażania samego siebie, umiejętność wyrażania tego, co chcemy, a czego nie chcemy. To umiejętność żądania lub proszenia o pomoc, to też umiejętność wyrażania pozytywnych i negatywnych emocji. To innymi słowy też respektowanie praw własnych i innych.
Asertywna odmowa to:
- NIE
- czego (nie zrobię)
- powód, będący informacją (a nie tłumaczeniem się)
Kompetencja To:
Po 1. zdolność i gotowość do wykonywania zadań na określonym poziomie.
Po 2. wyuczalna umiejętność robienia rzeczy dobrze i sprawność radzenia sobie z problemami.
I po 3. szczególna właściwość, wyrażająca się w demonstrowania na wyznaczonym przez społeczne standardy poziomie, umiejętność adekwatnego zachowania się.
Kompetencje nauczyciela:
...
michuczy