Dysplazja:
Niedorozwój stawu biodrowego to najczęściej spotykana wada wrodzona. Może ona dotyczyć tak jednego stawu, jak i obydwu. Wprawdzie nieznane są jego przyczyny, ale wiadomo, że zazwyczaj występuje ono u:
dziewczynek - 6-krotnie częściej niż u chłopców;
dzieci, które podczas porodu były ułożone miednicowo.
Przyczyny: złe ustawienie płodu, genetyka, ciąża mnoga, przyczyny okoloporodowe np. poród pośladkowy.
Objawy:
ograniczona ruchomość w kierunku odwodzenia (i ogólnie), dziecko utyka – chód kaczkowaty.
Zaleca się: szerokie pieluchowanie, poduszka Freki, szyna Koszli. Uprząż Pawlika, pajacyk Grucy.
WRODZONE WADY STÓP:
1.)Płaskostopie (łac. pes planus) - zniekształcenie stopy polegające na obniżeniu się jej fizjologicznych sklepień, w wyniku czego staje się ona płaska.
Stopa zbudowana prawidłowo wspiera się o podłoże trzema punktami:
piętą
głową pierwszej kości śródstopia
głową piątej kości śródstopia.
Wyróżnia się dwa podstawowe rodzaje płaskostopia:
płaskostopie podłużne będące wynikiem obniżenia łuku przyśrodkowego (dynamicznego) stopy
płaskostopie poprzeczne będące skutkiem obniżenia łuku poprzecznego przedniego stopy
Przyczyną tego rodzaju wady może być np. nadmierne, długotrwałe obciążenie stóp przy jednoczesnym osłabieniu mięśni i więzadeł, noszenie niewłaściwego obuwia lub nadwaga. Płaskostopie może być wrodzone lub porażenne. Płaskostopie prowadzi do powstawania przewlekłych stanów zapalnych torebek i więzadeł stawowych stopy, jej obrzęku i bolesności utrudniających, niekiedy nawet uniemożliwiających, stanie i chodzenie. Wynikiem płaskostopia poprzecznego często jest paluch koślawy.
Leczeniem płaskostopia zajmuje się ortopedia. Jest ono zwykle zachowawcze - gimnastyka (np. chodzenie boso po piasku), wkładki korekcyjne i obuwie ortopedyczne, w ciężkich przypadkach wymagane jest leczenie operacyjne.
2.)Ostroga piętowa
Przyczyną powstania ostrogi piętowej jest przewlekły stan zapalny toczący się w okolicy pięty (dokładnie rozcięgna piętowego), który jest spowodowany podrażnieniem włókien nerwowych tej okolicy, przewlekłym przeciążaniem więzadeł lub zapaleniem pochewek ścięgien. Jeśli stan zapalny trwa długo, w okolicy pięty tworzy się dziobata narośl kostna, tzw. ostroga, która jest widoczna na zdjęciu rtg. Powstaniu ostrogi towarzyszy ból okolicy pięty, na początku tylko podczas długiego stania, później siedzenia, a nawet w spoczynku.
Aby stwierdzić istnienie ostrogi, należy wykonać zdjęcie rentgenowskie. Leczenie nie jest łatwe. Zaczynamy od noszenia obuwia amortyzującego nacisk pięty na podłoże oraz specjalnych wkładek odciążających piętę. Gdy okaże się to nieskuteczne, możemy skorzystać z zabiegów fizykoterapeutycznych, np. jonoforezy, laseroterapii, ultradźwięków. W celu złagodzenia bólów stosuje się leki przeciwbólowe i przeciwzapalne, np. Diclofenac, Majamil, Profenid.
3)Choroba Kohlera:
Występująca miedzy 3 a 12 rokiem życia jałowa martwica kości łódkowatej. Charakteryzuje się grzbietowymi bólami przyśrodkowej części stopy oraz utykaniem. Leczenie: obciążanie kości łódkowej poprzez zastosowanie specjalnej wkładki Kohlera.
CHOROBA PARTHESA: Choroba ta dotyczy chrząstki nasady kości udowej. Dochodzi do zmiękczenia głowy kości udowej i zniekształcenia jej pod wpływem działania masy ciała. Występuje u dzieci pomiędzy 5 a 20rokiem życia. Zwykle zajęty jest jeden staw biodrowy. Objawami są, bóle w pachwinie promieniujące do uda i utykanie. W wyniku tej choroby może dojść do spłaszczenia nasady kości udowej, do martwicy nasady i do rozkawałkowania nasady. W wyniku długotrwałego leczenia, nasada kości udowej ulega regeneracji.
Początek choroby jest powolny i pojawiają się nieznaczne ograniczenia odwodzenia, rotacji wewnętrznej i zgięcia. Z czasem pojawia się zanik mięsni pośladkowych i uda. Pojawia się objaw Trendelenburga, objaw kolanowy. Dochodzi do skrócenia długości względnej kończyny dolnej. Dochodzi do odwapnienia głowy kości udowej i do spłaszczenia panewki.
Wyróżnia się cztery okresy:
1. okres zagęszczania struktóry kostnej, trwa 2-3 miesiące, choroba obejmuje kilka lat dziecka; 2. okres martwicy, 6-12 miesiecy, powiększenie szpary stawowej. 3. okres fragmentacji 6-18mc, odwapnienie głowy, może dojśc do złamania głowy k. udowej. 4. okres odbudowy, trwa od 10mc do 3 lat.
Leczenie:
- Jest to długotrwałe odciążanie stawu ( 6-12 miesięcy)
- Wyciągi
- Opatrunki gipsowe
• Aparaty ortopedyczne
WADY WRODZONE KRĘGOSŁUPA:
1.)Rozstrzep kręgosłupa: -niewykształcenie się tylnych listewek łuków kręgów jako pokrywy kostnej rdzenia; L5-S1. wyróżniamy rostrzep kregosłupa ukryty i jawny.
ROZSTRZEP JAWNY:
Wyjście struktór oponowo-rdzeniowych na zewnątrz. ROZSTRZEP UKRYTY: nie dochodzi do wychodzenia struktór oponowo-rdzeniowych na zewnątrz; poziom L5-S1.
Rozstzrep rozpoznajemy palpacyjnie np. przy masażu lub gdy występuje owłosienie, zasinienie lub zwiększone napięcie mm.
ZAPOBIEGANIE: ortezy –sznurówki, gorsety, pas Bytomski z ocieplaczem.
2.)Kręgozmyk powolne przesuwanie się kręgu leżącego wyżej w stosunku do kręgu leżącego niżej. Najczęściej dotyczy L5-S1. Możemy wyróżnić trzy postacie tej wady:
- kręgozmyk ku przodowi
- kręgozmyk ku tyłowi ( tyłozmyk )
- kręgozmyk rzekomy
Stopnie kręgozmyku (wg Meyerdinga)
I° - do 25%
II° - 25% - 50%
III°- 50% - 75%
IV°- 75% - 100%
Kręgozmyk ku przodowi ( spondylolisthesis ).
W tej wadzie dochodzi do przemieszczenia się trzonu kręgowego ku przodowi wraz z przednią stroną łuku, wyrostkami stawowymi górnymi, wyrostkami poprzecznymi i z całym znajdującym się powyżej kręgosłupem. Tylna część łuku z wyrostkami stawowymi dolnymi i wyrostkiem kolczystym pozostaje na miejscu. Kręgozmyk może powstać w skutek powolnego przerwania ciągłości łuku. Z reguły zdarza się to pomiędzy wyrostkiem stawowym górnym a dolnym obustronnie, rzadziej jednostronnie lub przy wrodzonym braku ciągłości.
Choroba występuje przeważnie pomiędzy dziesiątym a dwudziestym rokiem życia i dwa, trzy razy częściej u kobiet niż u mężczyzn.
Choroba powoduje nagłe lub narastające ( związane z wysiłkiem ) bóle w odcinku lędźwiowo- krzyżowym. Ból ten promieniuje często przez pośladki do kończyn dolnych.
Częsty wysiłek, dźwiganie to czynniki, które wywołują szybko pojawiające się uczucie zmęczenia i zwiększanie się bólu. Po odpoczynku w pozycji leżącej bule zanikają. W badaniu oglądowym zauważa się zmiany w sylwetce. Występuje skrócenie części lędźwiowej i spłaszczenie kifozy piersiowej.
Przy rozpoznaniu podstawowym badaniem jest rentgen .
W tej jednostce chorobowej występuje ucisk na korzenie nerwowe, najczęściej na wysokości L5 i S1 lub na wysokości ogona końskiego. Ucisk ten może spowodować zaburzenia czucia.
W przypadku braku poprawy w leczeniu zachowawczym lub u chorych z objawami neurologicznymi stosuje się leczenie operacyjne. Zabiegi p/bolowe.
Kręgozmyk ku tyłowi czyli tyłozmyk kręgowy ( retrolisthesis )
W tym typie kręgozmyku cały krą przesuwa się ku tyłowi. Łuk kręgowy nie jest uszkodzony ani zmieniony. Przemieszczenie to jest uwarunkowane zwyrodnieniem krążka międzykręgowego, zwiotczeniem więzadeł kręgosłupa, a bardzo rzadko urazem. Sprzyja mu również zmniejszona wysokość wyrostków stawowych ich bardziej pionowe ustawienie i zaokrąglenie obrysów.
Ból występuje w okolicy lędzwiowo- krzyżowej i jest mniejszy niż w kręgozmyku ku przodowi. Leczenie z reguły jest zachowawcze, po zabiegach fizykalnych stosuje się pomoce ortopedyczne. Ważne jest aby pacjent nie przemęczał kręgosłupa.
Jeżeli występuje ucisk na korzenie nerwowe, wtedy stosuje się zabieg chirurgiczny ( zdarza się to bardzo rzadko ).
Zabiegi stosuje się odpowiednio do zastosowania sposobu leczenia.
Kręgozmyk rzekomy ( pseudospondylolisthesis ).
Polega on na przesunięciu ku przodowi całego kręgu bez przerwania ciągłości łuku. Uważa się że kręgozmyk rzekomy jest uwarunkowany degeneracją krążka międzykręgowego i towarzyszącymi zmianami zwyrodnieniowymi stawów między wyrostkowych na tym samym poziomie.
Ubytki powierzchni stawowych i zmiany kształtów naprzeciwległych wyrostków stawowych umożliwiają nie wielkiego stopnia przemieszczanie kręgu ku przodowi bez uszkodzenia łuku.
Ból występuje sporadycznie, a leczenie jest sporadyczne jak w kręgozmyku ku przodowi.
Rola masażysty w kręgozmyku ma charakter pobudzający.
Gorsety skoliotyczne:
Typy gorsetów:
-Gorset Milwaukee(3 szyny kończące się obrożą na szyi, podpurka pod potylice i pod żuchwę. Orteza czynno-bierna)
-Gorset Cheneaw(
-Gorset Boston Skolioza -Piersiowo-Lędźwiowa
-Gorset Boston Skoliozy Lędźwiowa
-Gorset Boston Skoliozy Piersiowa.
Gorsety systemu Boston –(pełnokontaktowe, zawierają punkty derotujące, dla każdej osoby indywidualnie dopasowany, posiada kosz biodrowy, trzymamiednicę w tyłopochyleniu, ustawienie w lekkiej kifozie, rozciąga to mm grzbietu).
ENDOPROTEZY:
Endoprotezoplastyka zamiennie stosuje się pojęcia alloplastyka, endoplastyka Jest to zabieg chirurgiczny polegający na wycięciu zmienionego chorobowo segmentu organizmu (np. stawu) i wszczepieniu elementu sztucznego, przejmującego funkcję uszkodzonej struktury. WSKAZANIA:*Zmiany zwyrodnieniowe wywołane przez:
--Wrodzoną dysplazję stawu biodrowego z decentralizacją głowy kości udowej, niedorozwojem dachu panewki,
--Zaburzenia w okresie wzrostowo-rozwojowym biodra np. choroba Perthesa ,
--Zmiany urazowe np. złamania, zwichnięcia czy zrost w wadliwym ustawieniu,
--Zmiany wywołane infekcjami zapalnymi, ropnymi, gruźliczymi itp. PRZECIWWSKAZANIA:-zakażenia stawu lub skóry w okolicy planowanego zabiegu, -stawy neurogenne, - znaczna osteoporoza, - otyłość ,- żylaki,- młody wiek, - współistniejące schorzenia ogólne.
RODZAJE PROTEZ: CEMENTOWA (Wellera) BEZCEMENTOWA (Muncha).
Rehabilitacja
Po endoprotezie cementowej: Hospitalizacja trwa ok. 7-10 dni.
1 DOBA: Ułożenie w bucie derotacyjnym; Ćw. oddechowe; Profilaktyka p/obrzękowa i p/zapalna.
2 DOBA: Kkd w odwiedzeniu; Przygotowanie do pionizacji; Siad w łóżku; Ćwiczenia izometryczne.
3 DOBA: Pogłębienie pionizacji; Chód z balkonikiem; Ćw. na poręczy
4 DOBA: Nauka chodu o kulach; Nauka funkcjonalnego przemieszczania się.
5 DOBA: Ćw. w odciążeniu; Ćw. w wodzie; Ćw. równoważne.
Po endoprotezie bezcementowej pobyt chorego w szpitalu jest dłuższy, trwa 10-12 dni. Etapy rehabilitacji przebiegają j/w endoprotezie cementowej z tym, że w odpowiednio długim czasie.
dziubusek30