Wrodzone wady kończyn dolnych.pdf

STOPA KOēSKO-SZPOTAWA WRODZONA

Def.: Jest to zespóá zaburzeĔ obrotowych (rotacyjnych) i torsyjnych (skrĊtnych), obejmujących caáy

ukáad kostno-stawowy stopy i goleni, którego centrum znajduje siĊ w stawie skokowo-piĊtowo-

áódkowym, a punktem obrotu jest wiĊzadáo skokowo-piĊtowe miĊdzykostne.

Wrodzona stopa koĔsko–szpotawa charakteryzuje siĊ zmianą jej ksztaátu i upoĞledzeniem czynnoĞci, przy

zachowaniu struktur anatomicznych. Morfologiczną istotą deformacji jest przemieszczenie na poziomie

stawu skokowo–piĊtowo–áódkowego, wymuszające obrót koĞci piĊtowej do wewnątrz i jej ustawienie w

zgiĊciu podeszwowym.

Jest najczĊstszą, po dysplazji stawu biodrowego, wadą rozwojową narządu ruchu i jej czĊstoĞü okreĞla

siĊ na 1-2%, i wystĊpuje z niewielką przewagą u noworodków páci mĊskiej.

Etiologia:

Nie jest caákowicie wyjaĞniona. WspóáczeĞnie przyjmuje siĊ, Īe za jej powstanie odpowiedzialne jest

zaburzenie funkcji miĊĞni obsáugujących stopĊ, które wystĊpują na poziomie rdzenia krĊgowego (czynnik

neurogenny). Neurogenna teoria etiopatogenetyczna wady jest potwierdzana zaburzeniem bilansu siáy

miĊĞniowej prostowników, zginaczy, pronatorów, supinatorów stopy. PrzewagĊ mają zginacze

podeszwowe i odwracające stopĊ.

Badania epidemiologiczne nie wykluczają neuroinfekcji enterowirusami w czasie zarodkowym.

Elementami stopy koĔsko–szpotawej są:

1. ustawienie koĔskie

2. szpotawoĞü

3. ustawienie do wewnątrz w páaszczyĨnie podáRĪa a ponadto w obrĊbie kompleksu podskokowego:

-przywiedzenie,

-szpotawoĞü,

-wydrąĪenie.

Podziaá stopy koĔsko-szpotawej wg Dimeglio – typy stóp koĔ.-szpot.- (wyraĪane odpowiednia kolejnoĞcią

i záRĪeniem sáów, miĊkki-soft, oraz sztywny-stiff ):

1) soft – soft - stopy wybitnie miĊkkie, áatwo dające siĊ korygowaü we wszystkich elementach

znieksztaácenia.

Przyczyną ich powstawania jest prawdopodobnie uáRĪenie stóp páodu w czasie ciąĪy. Stopy są smukáe i

normalnej dáugoĞci.

2) stiff-soft - stopy poddające siĊ korekcji znacznie trudniej. Wszystkie elementy znieksztaácone są

wyraĨnie zaznaczone.

3) stiff-stiff - wystĊpują stopy krótkie, sztywne, znacznie zdeformowane. W przypadku wady

jednostronnej wyraĨna róĪnica w obwodach goleni.

Okres chodzenia wybitnie pogáĊbia znieksztaácenie stopy, szczególnie jej szpotawoĞü i przywiedzenie oraz

rozwija równoczeĞnie tendencje do ustawienia goleni w rotacji zewnĊtrznej. Na przeciąĪonej grzbietowo–

bocznej powierzchni stopy spostrzega siĊ twarde modzele. Zmniejsza siĊ zakres ruchów stopy. WyraĨnie

zaznacza siĊ wychudzenie goleni w skutek hipotrofii niektórych miĊĞni. Chód jest brzydki, szczudáowy, z

powodu braku odbicia (propulsji). Chory rotuje stopy do wewnątrz. Z czasem rozwija siĊ przyrost w

stawie kolanowym.

Leczenie - zasady ogólne:

Leczenie zaczynamy jak najwczeĞniej od metod nieoperacyjnych. Leczenie powinno siĊ rozpocząü na

oddziale noworodkowym (najlepiej w dniu urodzenia siĊ dziecka). W kaĪdym upáywającym tygodniu bez

leczenia dochodzą narastające, wtórne, adaptacyjne znieksztaácenia koĞci. Zasadą leczenia stopy koĔsko-

szpotawej jest koniecznoĞü deformacji stopy przed rozpoczĊciem chodzenia dziecka.

Leczenie nieoperacyjne polega na redresjach tj. biernym korygowaniu znieksztaáconej stopy i utrwalaniu

korekcji opatrunkami gipsowymi. Początkowo gipsy są zmieniane co 2-3 dni, nastĊpnie co tydzieĔ lub

najpóĨniej co 2 tyg. Leczenie redresyjno-gipsowe powinno byü prowadzone do chwili caákowitego

wyleczenia, a w przypadku braków leczenia nieoperacyjnego, aĪ do czasu korekcji operacyjnej,

wykonywanej miĊdzy 6 – 9 m-cem Īycia. Leczenie nieoperacyjne skáada siĊ z kilku etapów polegających

na:

1. uzyskaniu korekcji przez redresjĊ stopy,

2. doraĨnej stabilizacji uzyskanej korekcji,

3. doleczaniu (w przypadkach uzyskania peánej korekcji).

Leczenie operacyjne powinno byü wykonywane przed rozpoczĊciem stawania i chodzenia przez dziecko,

najlepiej do 9-tego miesiąca Īycia.

Najbardziej znane sposoby leczenia operacyjnego wrodzonej stopy koĔsko-szpotawej to:

- tylna korekcja stopy,

- tylno przyĞrodkowa korekcja stopy,

- okoáoskokowa korekcja stopy w/g Turco,

- caákowite uwolnienie podskokowe wg Mc Kaya.

STOPA PIĉTOWA WRODZONA

(pes calcaneus congenitus)

CzĊsta wada, w stopniu áagodnym charakteryzująca siĊ nadmiernym zgiĊciem grzbietowym stopy.

Znieksztaácenie moĪe byü jedno lub obustronne.

Etiologia:

Za przyczynĊ znieksztaácenia najczĊĞciej przyjmuje siĊ wadliwe ustawienie stopy w áonie matki w

ostatnich tygodniach ciąĪy.

Obraz kliniczny:

W pozycji dowolnej stopa noworodka ustawiona jest w zgiĊciu grzbietowym, niekiedy znacznym. Biernie

grzbiet stopy moĪna przyáRĪ\ü do przedniej powierzchni goleni. Stopa jest páaska i wydaje siĊ dáuga z

powodu obniĪenia piĊty, której guz stanowi jakby przedáXĪenie osi goleni. Podeszwa zwraca siĊ do

przodu. StĊp z reguáy ustawiony jest wyraĨnie koĞlawo. ZwiĊkszona jest pronacja stopy, natomiast

ograniczone czynne i bierne zgiĊcie podeszwowe, czĊsto równieĪ supinacja.

Obraz radiologiczny: nie wykazuje istotnych zmian.

Leczenie:

Leczenie áagodnych postaci jest zbĊdne. Na ogóáüwiczenia redresyjne w postaci zginania podeszwowego i

supinacji stopy , wykonywane przy przewijaniu dziecka, są wystarczające. Przy ograniczeniu zgiĊcia

podeszwowego stopy poniĪej kąta prostego wskazane jest zastosowanie áuski gipsowej lub z tworzywa.

Leczenie bezoperacyjne rokuje dobrze, jednak po rozpoczĊciu chodzenia wskazana jest kontrola lekarska.

WRODZONA STOPA PRZYWIEDZIONA

(metatarsus adductus cengenitus)

Wada spotykana obecnie doĞü czĊsto. WystĊpuje jako wada izolowana lub poáączona z wrodzoną stopą

koĔsko-szpotawą. Charakteryzuje ją przywiedzenie przodostopia wzglĊdem stĊpu, które wystĊpuje w

stawie Lisfranca (linia biegnąca wzdáXĪ stawów stĊpowo-sródstĊpnych).

Obraz kliniczny:

W obrĊbie podeszwy widaü rogalikowate jej zagiĊcie, z zaokrągleniem zewnĊtrznego brzegu stopy. W

przywiedzenie przodostopia, niekiedy z jego supinacją. StĊp jest zbudowany prawidáowo, czasem jednak

wspóáistnieje w obciąĪeniu jego koĞlawe ustawienie i obniĪenie sklepienia podáXĪnego stopy (ciĊĪsza

postaü – tzw. stopa serpentynowa). Stopa ma peáQą wydolnoĞü funkcjonalną i jej ruchy są swobodne.

Leczenie:

W obrĊbie pierwszych tygodni Īycia stosujemy przy przewijaniu dziecka üwiczenia redresyjne oraz

draĪnienie podeszwy po stronie zewnĊtrznej, dla wywoáania czynnej pronacji przodostopia. W bardziej

zaawansowanych znieksztaáceniach korekcjĊ utrwalamy áuską gipsową. Po rozpoczĊciu chodzenia jako

doleczanie zaleca siĊ wkáadki korekcyjne z potrójnym przytrzymywaniem lub obuwie na prostą formĊ i

üwiczenia. U starszych dzieci, 3-7 lat, na ogóá tylko leczenie operacyjne moĪe usunąü wadĊ.

STOPA WYDRĄĩONA

(pes excavatus)

Jest to znieksztaácenie wystĊpujące w przypadku zmian mielodysplastycznych i polega ona na

nadmiernym wysklepieniu áuków podáXĪnych z jednoczesnym spáaszczeniem poprzecznym stopy, a nawet

odwróceniem áuku obwodowego.

Obraz kliniczny:

Palce ustawiają siĊ máotkowato. Znieksztaácenie, początkowo podatne na redresjĊ, utrwala siĊ, doáączają

siĊ bolesne modzele przodostopia. W okresach przyĞpieszonego wzrostu zmiany zwykle nasilają siĊ. Mogą

równieĪ rozwinąü siĊ komponenty stopy koĔsko-szpotawej i przywiedzionej.

Leczenie zachowawcze:

We wczesnych okresach polega na uĪywaniu obuwia ze sztywną podeszwą i paskiem dociskającym áuk

podáXĪny oraz na üwiczeniach miĊĞni stopy.

Leczenie operacyjne:

Wskazane moĪe byü wówczas, gdy brak jest poprawy po leczeniu zachowawczym i znieksztaácenie

narasta.

WRODZONE ZWICHNIĉCIE RZEPKI

(luxatio patellae congenita)

MoĪe ono rozwijaü siĊ jako nastĊpstwo:

1) koĞlawoĞci kolana i rotacji goleni,

2) zmian bliznowatych (np. w artrogrypozie).

W miarĊ narastania przykurczu zwichniĊcie nawykowe rzepki moĪe przejĞü w nieodwracalne. Brak rzepki

w dole miĊdzykáykciowym powoduje jego spáycenie. Káykieü boczny ulega spáaszczeniu, pociąganie

przemieszczonych wraz z rzepką miĊĞni przyczynia siĊ do narastania koĞlawoĞci kolana.

Obraz kliniczny:

Chory nie moĪe wykonywaü swobodnego przysiadu, doáącza siĊ niepewnoĞü stawu kolanowego.

Leczenie:

Zmiany znieksztaácające w obrĊbie kolana i zaniki miĊĞni wymagają leczenia operacyjnego.

WRODZONY BRAK LUB NIEDOROZWÓJ KOĝCI UDOWEJ

Caákowity brak koĞci udowej jest wadą rzadką, natomiast jej niedorozwój obserwuje siĊ czĊĞciej. U

ok.50% dzieci dotkniĊtych tą wadą wystĊpują dodatkowe anomalia rozwojowe.

Obraz kliniczny:

ZaleĪy od stopnia wady, skrócenia koĔczyny i wspóáistniejących zaburzeĔ w jej odcinku.

Leczenie:

W leczeniu stosuje siĊ aparaty ortopedyczne. Ubytek koĞci i szpotawoĞü szyjki koĞci udowej wymagają

leczenia operacyjnego, polegającego na zespoleniu odáamów (ewentualnie z wydáXĪeniem uda). W razie

skrócenia uda powyĪej 2/3 jego dáugoĞci moĪe byü konieczne usztywnienie stawu kolanowego i

potraktowanie otrzymanego po zespoleniu odcinka jako kikuta do protezowania.

WRODZONY BRAK LUB NIEDOROZWÓJ KOĝCI PISZCZELOWEJ

Powoduje skrócenie i zagiĊcie goleni oraz szpotawe ustawienie stopy. Zwykle paluch lub wiĊksza czĊĞü

stopy nie istnieje a staw skokowy jest niestabilny. Przy zachowanych nasadach koĞci piszczelowej

stabilizacjĊ koĔczyny moĪna uzyskaü przeszczepiając strzaáNĊ na koĞü piszczelową. DuĪe znieksztaácenia

mogą wymagaü odjĊcia goleni i uĪycia protezy.

WRODZONY UBYTEK STRZAàKI

WiąĪe siĊ z niedorozwojem strzaákowej czĊĞci stopy. Trój- lub czteropalczasta stopa jest ustawiona

koĞlawo. KoĞü piszczelowa z reguáy jest skrócona. W ok. 25% przypadków zmiany wystĊpują

obustronnie.

Leczenie:

Polega na usuniĊciu bliznowatych tkanek, operacyjnym przywróceniu równowagi miĊĞniom i wytworzeniu

kostki bocznej. Na koniec wieloetapowego leczenia operacyjnego stosuje siĊ wydáXĪenie goleni ze

stabilizacja stopy metodą Ilizarowa.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: