1) ORIENTACJA POLITYCZNA KRAJOW BALTYCKICH
2) pojawienie się pytania : Co te trzy kraje Bałtyckie ( Litwa, Łotwa Estonia ) maja wspólnego ze swoimi nordyckimi sąsiadami, i czy te kraje w związku z ich przyszłością w UE powinny być postrzegane jako kraje z typowymi „nordyckimi postawami” , czyli kraje, które po prostu wzmocniłyby sile „klubu nordyckiego” w UE????
3) Powiązanie krajów nordyckich – historyczne, kulturowe i polityczne
4) Obecność nordyckiego kierunku polityki w EU...kraje nordyckie maja podobne cele polityczne takie same strategie, ale są tez pewne rozbieżności miedzy Finlandia, Szwecja i dania jeśli chodzi o politykę zagraniczna, wynikająca generalnie z rożnego położenia geograficznego np.:
5) Finlandia jest generalnie uważana jako kraj bardziej pro-integracyjny i pro-europejski niż np. Szwecja, co wielokrotnie podkreślał premier Lipponen
6) Szwecja koncentruje się na promowaniu swojej tradycyjnej polityki, zgodnej z jej prywatnymi interesami # „E’s” – enlargement, employment, environment..........poza tym zwiększona równość płci, ochrona praw konsumenta, otwartość i widoczność na arenie politycznej europy (sv nie należy do unii monetarnej )
7) Duży rozdźwięk wewnątrz kraju na przeciwników i zwolenników UE
8) Państwa nadbałtyckie (3) w trakcie rozmów o ich przyłączeniu do UE miały zgoła inna postawę niż np. Dania czy Polska, które stawiały wysokie wymagania. Litwa, Łotwa i Estonia nie prosiły o specjalne traktowanie, i postawiły niewiele wymagań ; poza tym negatywny wynik pierwszego referendum w DK o przyłączenie jej do UE, postawiło zagrożenie, ze DK może być traktowana jako kraj „B” czyli drugiej kategorii, czego rep nadbałtyckie by sobie nie życzyły, wręcz przeciwnie, chcą być uznawane za ważnych i pełnoprawnych członków UE
9) Różnice Finlandii, Szwecji i Danii w polityce w stos do krajów nadbałtyckich (3) – były jednymi z pierwszych, które poparły ich starania o bycie niezależnymi republikami; - dk bardziej angażuje się w pomoc krajom nadbałtyckim ( rywalizuje ze sv), gdyż chce pełnić role „turntable” czy tez „wrót” dla kontynentu, będąc jednocześnie sfera wpływów USA jako kraj należący do NATO
10) Finlandia i Szwecja są bardziej naturalnymi partnerami dla republik nadbałtyckich ze względu na ich mocne historyczne i kulturalne i geograficzne powiązanie jednak gdy miało się odbyć glosowanie za ich przyjęciem do UE, tylko SV wyraziła pełne poparcie dla wszystkich trzech krajów, Finlandia natomiast tak jak Niemcy i Francja chciała, by wyłonić pierwsza grupę krajów godnych przyjęcia i do grupy tej należałaby tylko Estonia!....w drugiej pol. 1999r zmieniła zdanie i przejęła profil szwedzki i duński, czyli pełne poparcie dla wszystkich 3 krajów
11) Co jest nordyckiego w republikach nadbałtyckich? ( aspekt polityczny i geograficzny)
12) Wszystkie 3 leżą na polnocnym-wschodzie, ale nie jest powiedziane, ze te 3 kraje, są tak rożne, by nie można było znaleźć jednej wspólnej nordyckiej cechy, która byłaby wspólna dla wszystkich 3 republik niemniej jednak :
13) Dużo wątpliwości rodzi się wokół pytania, czy Litwa mogłaby należeć do kategorii :państw nordyckich” – Litwa: katolicka, bardziej skierowana ku Europie centralnej (Polsce) niż ku Bałtykowi, polska jest jednym z najważniejszych dla niej partnerów!(polska ma ja wspierać w staraniach o członkostwo w NATO i UE; ważnym partnerem dla Litwy jest tez Białoruś!
14) Wszystkie 3 kraje często odrzucały próby charakteryzowania ich, jako „krajów nordyckich”! odrzucanie epitetu „bałtyckie”; unikają jasnej kategoryzacji; najważniejsza jest dla niech NIEZALEZNOSC i to podkreślają najbardziej!
15) Podobieństwa są np. miedzy Estonia a Finlandia( pol. geograficzne 30 min miedzy Tallinem a helsinkami) kultura i ta sama grupa językowa (ugro-finska)
16) Często przypisuje się rep nadbałtyckim pozytywne cechy krajów nordyckich no dynamizm, nowoczesna ekonomie, otwartość itd.
17) Orientacja polityczna; żadne z tych 3 krajów nie ma jeszcze klarownego obrazu swojej polityki jako członka EU; wszystkie natomiast podkreślają chęć współpracy tak bliskiej jak to możliwe, i ciągle poszerzanie procesu integracji w basenie morza bałtyckiego :) – „initial trends” in the baltic’s future EU orientation
18) ----> niezależność, suwerenność i budowanie jedności narodowej były motywami przewodnimi polityki rep nadbałtyckich. Jednak cel uczestnictwa w UE nie był za bardzo „połączony” z żądną z idei przenoszenia suwerenności do Brukseli, akceptacji glosowania rady UE i ponadnarodowej roli instytucji europejskich ( np. komisji czy parlamentu UE) UE postrzegano jako „rynek” rządzony przez procedury i rożne aspekty polityczne. Ta wizja „realistyczna” gdzie decyzje są podejmowane przez wyspecjalizowanych ludzi czy tez urzędników państwowych zawiera tez jeden fakt, mianowicie taki, ze Litwa, Łotwa i Estonia należą do małych członków, nawet najmniejszych, co znaczy, ze ich wpływ na generalna politykę UE jest bardzo ograniczony ( smutne, ale prawdziwe)!!!
19) Litwa, Łotwa i Estonia, dla zwiększenia swego znaczenia, dążą do wzmocnienia urzędów UE np. komisji Europejskiej czy tez Parlamentu Europejskiego ( parlament dwu-izbowy)
20) ( pomimo iż nicejska europejska rada w grudniu 2000 okazała się raczej „skąpa” dla nowych przyszłych członków, rep nadbałtyckie uznały wynik jej spotkania za nie krzywdzący )
21) Litwa mimo, iż podążała ta sama droga co Łotwa i Estonia wyraziła swój sprzeciw wobec zmniejszania jej głosów w EU Council, w czym poparły ja Dania i Szwecja
22) wszystkie 3 kraje były jednak zadowolone reforma traktatu nicejskiego, która dzieliła glosy odp. do ich wymagań, oraz osiągnięto główny cel : przygotowano „dopasowano” UE na przyjęcie nowych członków ( make the EU fit )
23) „decision-makers” musza wziąć pod uwagę ze współpraca międzyrządowa ( intergovernmentalism) powinna zdominować współpracę i integracje!
24) Jednak pozycja małych krajów jest mimo wszystko słaba
25) Konkluzje: pewne elementy wspólne dla rep bałtyckich i krajów nordyckich ( znaczenie suwerenności albo troski o politykę Rosji), ale jest wiele różnic ( tradycje, kultura); generalnie koalicja miedzy republikami a państwami nordyckimi nie może być wykluczona, jednak brak solidnego i stałego bloku w jasno ustalonymi zasadami jest widoczny (w porównaniu do Unii Nordyckiej.)Współpraca tych krajów (baltics and nordics) będzie raczej przypadkowa ( ad hoc) i bardzo zależna od bieżących spraw i interesów UE
26) POTRZEBA BEZPIECZENSTWA ( Litwy, ŁOTWY , ESTONII)
27) UWAGA Brukseli w kierunku regionu bałtyckiego została wzmożona po przyjęciu Finlandii i Szwecji (1995) do UE.
28) Jest to jeden z niewielu regionów, gdzie ślady dawnego konfliktu wschód – zachód mogą ciągle pozostawać ( nie tyko w świadomości) wspólnym zadaniem UE jest zatarcie tych śladów i budowanie przyjaznej i pozytywnej polityki współpracy. Polityka bezpieczeństwa jest w tym regionie powiązana ( bezpośrednio lub pośrednio ) z Rosja, którego wpływ na region jest bardzo realny ( granice, mniejszości językowe w republikach ..) poza tym rozwój enklawy kaliningradzkiej jest ważny dla stabilności i rozwoju regionu bałtyckiego.
29) Sytuacja w regionie morza bałtyckiego: region ten charakteryzuje obecność różnorodnych aktorów politycznych z rożnymi statusami bezpieczeństwa ( potrzebami?) ; różnorodność instytucji NATO, EU, OSCE, CBSS; polityczna, militarna i ekonomiczna różnorodność regionu, zewnętrzne zobowiązania i obowiązki aktorów regionu powiększają tylko komplikacje w „bałtyckim dialogu bezpieczeństwa
30) tą sytuację odzwierciedla polityka EU w stos do regionu; jest ona fragmentaryczna, nieprzejrzysta ....brak planowania strategicznego
31) wszystkie kraje bałtyckie szukają odpowiedniej polityki zagranicznej gwarantującej bezpieczeństwo i narodowa spójność
32) Rosja – ciągle uważana jako źródło zagrożenia i niestabilności ( co potwierdza USA „Rosja postrzega niezależność republik jako chwilowy i tymczasowy fenomen”)
33) Kraje Bałtyckie są postawione w obliczu dwóch ograniczeń:
- 3 republiki są małe a ich polityka bezpieczeństwa jest zależna oraz pod wpływem obecnego międzynarodowego systemu - sąsiadują z dużym mocarstwem –Rosja, co sprawia, ze są wyjątkowo podatne na presje ...kraje te przy swoich ograniczonych źródłach i możliwościach, mogą osiągnąć bezpieczeństwo tylko przy współpracy z Zachodem
34) po roku 1991 kraje bałtyckie dyskutowały o rożnych koncepcjach bezpieczeństwa, rozważano różne opcje: rozwój bliskiej i zinstytucjonalizowanej współpracy krajów nadbałtyckich; bałtycka neutralność- podłączenie się do bloku państw nordyckich, jako gwarantów bezp.; ustanowienie instytucji NATO-bis, która miała być org. Kolektywna państw centrum i wschodu, włączając republiki oraz nawet Ukrainę; idea Back-to-Black-Sea , koncepcja promowana przez Ukrainę;
35) zdecydowano , by republiki współpracowały tak blisko jak to możliwe, by mogły stać się prawdziwymi członkami europejskiego bezpieczeństwa....counterbalancing Russia
NATO – cel uczestnictwa
36) już w 1992 r Republiki wyraziły gotowość przystąpienia do NATO ( Litwa wydawała się najbardziej właściwym kandydatem – duże sumy przeznaczane na obronę)
37) NATO jednak wyjawiało swa niechęć przyjmowania ich jako członka, przyczyny: 3Republiki Bałtyckie nie były uznawane jako strategiczne dla bezpieczeństwa i stabilności Europy; Rosja była „wrażliwa” na uczestnictwo w NATO bardziej niż w innych organizacjach; NATO nie chciało przyjąć członków z nierozwiązana sprawo mniejszości i problemami granicznymi; te państwa byłyby trudne do obrony; kaliningrad stałby się cierniem w NATO;
38) Państwa jednak walczyły o NATO, brały udział w rożnych ćwiczeniach, chciały pokazać, ze nie byłyby tylko konsumentami bezpieczeństwa, ale również strategicznymi partnerami, polska bardzo popierała szczególnie Litwę( wspólny pokojowy batalion w 1991 LITPOLBAT); duże wsparcie ze strony USA ( 2001)
INTEGRACJA Z UE : „NOT JUST SECOND BEST”
39) MIMO ROZDZIELANIA UE jako organizacji nie militarnej od NATO, wydaje się jasne, ze UE również daje zabezpieczenie!! # rep stałyby się integralna częścią zachodu i brały udział w militarnym planowaniu...
wojto_2222