pozwolmy_dzeciom_dzialac.pdf

(11656 KB) Pobierz
Microsoft Word - KSI..KA CKE-po wszystkich poprawkachDROBNERczbCZE1.doc
Alina Kalinowska
Pozwólmy dzieciom działać
– mity i fakty o rozwijaniu myślenia matematycznego
Warszawa 2010
624858539.001.png
Publikacja współfinansowana przez UE
w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego.
Publikacja jest dystrybuowana bezpłatnie.
Autor książki: Alina Kalinowska
Autor opracowania graficznego: Stefan Drobner
Recenzenci: prof. zw. dr hab. Bogusław Śliwerski
dr hab. Wacław Zawadowski
Redaktor językowy: Ewa Kowalik.
Wydawca: Centralna Komisja Egzaminacyjna
Warszawa 2010
ISBN 978-83-7400-268-4
2
 
SPIS TREŚCI
Wstęp
5
Dlaczego matematyka staje się coraz mniej zrozumiała dla uczniów? 8
Uczniowie w klasach początkowych nie mogą sami odkrywać pojęć
matematycznych
13
Przerobienie gotowych kart pracy gwarantuje przyrost wiedzy
matematycznej najmłodszych uczniów
17
Liczenie na konkretach to nie jest prawdziwa matematyka
21
Uczniowie słabo sobie radzą z rozwiązywaniem zadań tekstowych,
bo nie potrafią czytać ze zrozumieniem
29
Jeśli chcemy, aby uczniowie opanowali umiejętność
rozwiązywania zadań tekstowych, musimy przerobić z nimi dużą
liczbę typowych zadań
34
Na lekcjach nie ma czasu na zajmowanie się problemami
matematycznymi
41
Matematyka nie nadaje się do pracy w małych zespołach
48
Najlepiej, gdy dziecko ucząc się matematyki, przede wszystkim
uważnie słucha nauczyciela i powtarza jego czynności
59
Uczeń zdolny rozwija w szkole myślenie matematyczne
66
Uczeń umie tylko to, co było przerabiane w szkole
76
Zadania „na szóstkę” nie są dla słabych uczniów
83
Uczniowie w tym wieku nie są w stanie tworzyć własnych sprytnych
metod wykonywania obliczeń
92
Uczeń powinien wiedzieć, kiedy się odzywać 99
Uczniowie w klasach początkowych nie umieją jeszcze argumentować 110
Podsumowanie
119
Bibliografia
122
3
4
 
WSTĘP
Nauczanie matematyki w klasach najmłodszych ma coraz bardziej
sformalizowany charakter. Przejawia się on w dwóch współistniejących
warstwach obejmujących działania nauczyciela oraz zmiany związane
z nimi w umyśle ucznia.
Pierwsza – zewnętrzna, ma swoje ukonstytuowanie w precyzyjnie
opracowywanych propozycjach lekcyjnych, wyposażanych dodatkowo
przez wydawnictwa w gotowe zestawy ćwiczeń, pomoce dla nauczyciela
itp. Ten ostatni „nie musi już ruszyć ręką ani nogą” 1 . Nauczyciele wie-
rząc w moc sprawczą tak szczegółowo przemyślanego programu, tym
dokładniej starają się realizować jego założenia.
Warstwa wewnętrzna sformalizowanego nauczania matematyki
przejawia się w niepokojących skutkach mentalnych młodszych uczniów.
Ich wiedza ogranicza się często do zestawu wyćwiczonych algorytmów,
które w bardzo małym zakresie wspomagają rozwijanie myślenia
matematycznego.
Inspiracją do napisania tej książki były wyniki ogólnopolskich
badań podstawowych umiejętności językowych i matematycznych trze-
cioklasistów prowadzonych w ramach projektu realizowanego przez
Centralną Komisję Edukacyjną, współfinansowanego przez Europejski
Fundusz Społeczny. Badania obejmujące uczniów klas trzecich oraz ich
nauczycieli zostały przeprowadzone w roku 2006, a następnie powtó-
rzone i uzupełnione w roku 2008. Uczniowskie strategie radzenia sobie
z zadaniami proponowanymi w testach noszą często niepokojące znamio-
na braku umiejętności przetwarzania wiedzy matematycznej prowadzące
do „bezmyślności matematycznej” 2 . Badani trzecioklasiści wykazywali
się bardzo wysokim poziomem sprawności narzędziowych ogranicza-
jących się do mechanicznego wykonywania obliczeń (na przykład pi-
semnych), nie radząc sobie jednocześnie w prostych przykładach
odwołujących się do strategii niekoniecznie wyćwiczonych na lekcjach.
1 Przytoczyłam tu fragment wypowiedzi nauczycielki o nowym, właśnie przez nią
wybranym pakiecie edukacyjnym.
2 Więcej na ten temat można znaleźć w: D. Klus-Stańska, A. Kalinowska, Rozwijanie
myślenia matematycznego młodszych uczniów. Warszawa 2004, M. Dąbrowski,
Pozwólmy dzieciom myśleć. Warszawa 2008.
5
Zgłoś jeśli naruszono regulamin