woda dla storczykow.doc

Woda do storczyków
Opracował: Krzysztof Gozdek

Woda jest składnikiem każdej żywej komórki zarówno roślinnej jak i zwierzęcej.
Intensywny przebieg procesów życiowych zawsze jest związany z wysoką
zawartością wody w komórce. Przemiany biochemiczne i biofizyczne zachodzące
w komórkach wynikają z wielu cech fizykochemicznych wody. Woda należy do
najlepszych rozpuszczalników, rozpuszcza większość związków występujących
w warunkach naturalnych. Dla roślin wyższych woda jest nie tylko środowiskiem
wszystkich reakcji chemicznych związanych z procesami życiowymi, ale również
stanowi czynnik nadający roślinom ich kształt i jędrność, dzięki ciśnieniu
turgorowemu występującemu w komórkach. Zmiany zawartości wody w komórkach
szparkowych powodują otwieranie i zamykanie szparek, co reguluje wymianę
gazową między rośliną i atmosferą. Woda stanowi również środek transportu
zarówno soli mineralnych jak i związków organicznych w roślinie. Chroni ją także przed przegrzaniem spowodowanym nadmierną intensywnością promieniowania
cieplnego światła słonecznego lub sztucznego. Część tego ciepła jest
wykorzystywana do procesu wyparowania wody z tkanek roślinnych lub transpiracji.
Wody występujące w przyrodzie w postaci trzech stanów skupienia zalicza się do
wód naturalnych, które ciągle znajdują się w cyklu obiegowym. Woda jest dobrym
rozpuszczalnikiem i dlatego wody naturalne zawierają różnego rodzaju domieszki
składające się z substancji organicznych, nieorganicznych i gazów, które dostają się do wody w czasie jej krążenia i kontaktowania ze środowiskiem zewnętrznym.
Skład wód naturalnych jest różny, zależnie od środowiska, z którego pochodzi.
Woda stosowana w uprawie storczyków powinna charakteryzować się odczynem
lekko kwaśnym w zakresie 5 - 6 pH, bardzo niską zawartością rozpuszczonych
związków mineralnych, których wskaźnikiem jest przewodnictwo na poziomie
od ok. 10 do 50 mikrosimensów oraz zawartością mikroelementów.
Wszystkie te warunki spełnia dobrej jakości woda deszczowa.

Wody opadowe

Źródłem ich jest deszcz i śnieg, ale również występują w postaci rosy i gradu.
Skład chemiczny wody uzależniony jest od stanu czystości atmosfery. W wodzie opadowej
są rozpuszczone pewne ilości gazów, głównie dwutlenku węgla, tlenu i azotu, a w
małych ilościach amoniak, azotany, wodorowęglan amonowy oraz sole wapnia
i magnezu (w formie nierozpuszczalnej). W rejonach uprzemysłowionych,
szczególnie w początkowym okresie trwania opadów znajdują się pewne
ilości tlenków azotu, dwutlenku siarki, siarkowodór itp.
Wody opadowe mogą i powinny być stosowane do podlewania i zraszania
storczyków pod warunkiem, że są w odpowiedni sposób pozyskiwane. Powinny być
gromadzone w okresie ciągłych opadów. W czasie początkowych 20 - 30 minut
trwania deszczu następuje wypłukiwanie zanieczyszczeń z powietrza, a woda
deszczowa ma jakość słabo zanieczyszczonego ścieku. Po tym czasie należy
zbierać deszczówkę w pojemniki z ciemnego tworzywa, ponieważ w przezroczystych
lub białych (przepuszczających promienie słoneczne) po pewnym czasie rozmnożą
się glony, które następnie obumierają i wtórnie zanieczyszczają wodę.

Wody powierzchniowe

Do tej kategorii zaliczane są wody pochodzące z naturalnych zbiorników, tj. stawów
i jezior oraz płynących strumieni i rzek. Jakość tych wód znacznie różni się pod
względem zawartych rozpuszczonych związków organicznych i nieorganicznych.
Uzależnione jest to m.in. od stopnia uprzemysłowienia, intensywności upraw rolnych,
stopnia zurbanizowania obszarów na których znajduje się dany zbiornik lub ciek wodny.
Możliwość znacznego stopnia zanieczyszczenia różnymi związkami organicznymi,
w tym toksycznymi, pochodzącymi z wielu źródeł w zasadniczy sposób uniemożliwia
stosowanie tych wód do uprawy storczyków. Dodatkowo w okresie wiosenno-letnim
często występuje masowy rozwój glonów (zakwit), który powoduje znaczny wzrost
odczynu wody, nawet do 9 - 9,5 pH.

Wody głębinowe

Ten rodzaj wód podziemnych powszechnie stosowany jest do celów bytowych
i przemysłowych ze względu na minimalny stopień zanieczyszczenia substancjami
organicznymi. W odróżnieniu do wód powierzchniowych wykazują wysoką zawartość
rozpuszczalnych związków nieorganicznych. Wysoki stopień zawartości związków
mineralnych i możliwość ich wytrącania się w postaci osadów w podłożu,
uniemożliwia bezpośrednie stosowanie tych wód w uprawie storczyków. Głównym
problemem jest obecność wapnia w postaci rozpuszczalnego wodorowęglanu wapnia,
który w kontakcie z tlenem atmosferycznym w podłożu, tworzy na powierzchni
korzeni storczyków osad nierozpuszczalnego węglanu wapnia. Prowadzi to do
nieprawidłowego funkcjonowania korzeni i po pewnym czasie do ich zamierania.

Konieczne jest uzdatnienie wody polegające na eliminacji jonów wapnia, magnezu,
sodu, potasu, manganu i żelaza na drodze destylacji, wymiany jonowej lub metodą
odwróconej osmozy.
Najprostszym, domowym sposobem częściowego uzdatnienia wody głębinowej
(wodociągowej) jest jej przegotowanie. W trakcie wrzenia następuje częściowe
wytrącenie się wapnia w postaci osadu węglanu wapnia i żelaza w postaci tlenku
żelaza.
W tabeli 1 przedstawiono wyniki doświadczenia polegającego na gotowaniu wody
głębinowej w różnych czasach i oznaczeniu wapnia i żelaza (w nawiasach podano
redukcję).
 

Należy zaznaczyć, że jest to metoda częściowego uzdatnienia wody, nie wpełni
odpowiadająca potrzebom storczyków. Zakwaszanie wody głębinowej (wodociągowej)
kwasem z cytryny może częściowo zapobiec wytrącaniu się węglanu wapnia,
ale w żaden sposób nie spowoduje zmniejszenia stopnia jej zasolenia.
Dla porównania w tabeli 2 zestawiono wyniki badań wody deszczowej
i wodociągowej. Wynika z niej, że zawartość substancji wpływających na stopień
zasolenia jest w wodzie wodociągowej od kilku do kilkudziesięciu razy większa
w stosunku do wody deszczowej.

Tabela2. Charakterystyka jakości wody deszczowej i wodociągowej

W tabeli 3 podano przykładowo jakość wody ze stopionego śniegu, destylowanej
i po odwróconej osmozie na podstawie oznaczenia odczynu, przewodności i stężenia
jonów wapnia, czyli trzech głównych czynników wpływających na przydatność
w uprawie storczyków.