RECENZJA ARTYKUŁU:
Krystyna Barłóg „Psychoterapeutyczna rola nauczyciela”
Nauczyciel – wychowawca pełni funkcję terapeutyczną, w swoich oddziaływaniach uwzględnia różnice indywidualne uczniów, pomocą może tu być znajomość teorii „dezintegracji pozytywnej” K. Dąbrowskiego, która została zawarta w koncepcji „zdrowia psychicznego”
Zdrowie psychiczne –zdolność do rozwoju wszechstronnego i wielopoziomowego rozumienia, przeżywania, odkrywania oraz tworzenia coraz wyższej hierarchii rzeczywistości i wartości –aż do osiągnięcia konkretnego ideału indywidualnego i społecznego.
Wg teorii dezintegracji pozytywnej rozwój przebiega w 5 etapach:
1) integracji pierwotnej:
· charakterystyczny dla rozwoju małego dziecka,
· niektóre jednostki zatrzymują się na tym poziomie,
· inteligencja pełni u nich funkcje podrzędne wobec pozostałych procesów psychicznych,
· występuje brak empatii,
· brak przezywania konfliktów wewnętrznych,
· częste konflikty z otoczeniem
2) dezintegracji jednopoziomowej:
· towarzyszy kryzysom rozwojowym, np. dojrzewaniu,
· występuje wówczas rozluźnienie, rozbicie podstawowych struktur, oraz funkcji psychicznych na jednym poziomie uczuciowym oraz intelektualnym,
· brak zrozumienia tego co „wyższe” i „niższe”
· brak lub zbyt mały jest udział świadomości oraz samoświadomości w działaniu
· charakterystyczne dynamizmy dezintegrujące struktury psychiczne to: ambiwalencja i ambitendencja, zmienność nastrojów, depresja, poczucie niższości lub wyższości własnej.
3) dezintegracji spontanicznej wielopoziomowej:
· etap bardziej złożony,
· cechujący się hierarchią zmian zachodzących w strukturach psychicznych,
· jednostka odczuwa już to co „wyższe” oraz „niższe”, wartościujące przeżycia, zjawiska,
· dynamizmy tu pojawiające się nie są jeszcze opracowane, usystematyzowane, o braku zabarwienia refleksyjnego, np. zaniepokojenie własna osobą, zdziwienie w stosunku do otoczenia, poczucie niższości, niezadowolenie z siebie, poczucie wstydu, poczucie winy, nieprzystosowanie
· pojawia się instynkt twórczy, który stanowi podstawę samowychowania
4) dezintegracji wielopoziomowej zorganizowanej, usystematyzowanej:
· na tym etapie powstają dynamizmy nowe, bardziej złożone, tj. samoświadomość, samokontrola, empatia, czy tzw. „przedmiot –podmiot w sobie” który jest dynamizmem intelektualnego oraz emocjonalnego ustosunkowania się do siebie, o charakterze badawczym oraz samowychowawczym. Jego zadaniem jest osiągnięcie obiektywnego ustosunkowania się do siebie, a subiektywnego –do innych
· istotnym dynamizmem jest „czynnik trzeci” -jest jeszcze jednym dynamizmem prowadzącym do wyboru korzystnych dla rozwoju elementów własnego środowiska wewnętrznego oraz zewnętrznego i stanowi wyraz autonomii i autentyzmu działań jednostki
5) integracji wtórnej:
· celem jest tutaj scalenie wszystkich dynamizmów, co pozwala w efekcie uzyskać względnie zintegrowaną osobowość –strukturę dynamiczną
· wg K. Dąbrowskiego względnie ukształtowana osobowość to samoświadoma, samowybrana, samopotwierdzona i samowychowująca się jedność podstawowych wartości psychicznych jednostki
Nauczyciela powinna cechować głęboka wiedza z zakresu nowych dyscyplin, a przede wszystkim psychologii ogólnej, klinicznej, rozwojowej, pedagogiki, psychopatologii czy higieny ogólnej. Powinien być podobny do psychoterapeuty, pomagać w rozwiązywaniu problemów, służyć radą, pomocą, własnym przykładem.
W rzeczywistości szkolnej jedynie dobór odpowiednich nauczycieli może być gwarantem realizacji wszystkich tych założeń, szczególnie pozaplanowej umiejętności w zakresie troski, pomocy, opieki zainteresowania, stymulowania wszystkich jednostek, a szczególnie jednostek „trudnych” i jednocześnie wartościowych ze względu na wybitne uzdolnienia czy zainteresowania.
Brak zainteresowania ze strony dorosłych może powodować, że występujące u uczniów w okresie dojrzewania sytuacje traumatyczne, stany depresyjne czy lękowe mogą doprowadzić do poważnych urazów.
spodpowieki