Turystyka
Turystyka jest zjawiskiem złożonym i wielopłaszczyznowym, które odnosi się do wielu aspektów życia człowieka. Określana jest także mianem przestrzennej ruchliwości ludzi, które związane jest z dobrowolną zmianą miejsca pobytu, środowiska i rytmu życia. Obejmuje całokształt stosunków i zjawisk związanych z ruchem turystycznym.
Pojęcia turystyka i turysta pochodzą od angielskiego słowa tour oznaczającego podróż. Dzięki niej człowiek regeneruje siły fizyczne i psychiczne oraz poznaje świat. Turystyka stanowi także formę działalności gospodarczej, w ramach której wykształciły się różnego rodzaju usługi turystyczne. Turystyka pełni szereg istotnych funkcji społecznych. Dzięki nawiązywaniu kontaktów z innymi społecznościami wzrasta zrozumienie i tolerancja wobec innych kultur. Kontakt oznacza również przekazywanie sobie określonych wartości, sposobów zachowań, sposobów ubierania się, mówienia itd.
Turystyka oznacza wzrost standardu życia mieszkańców miejscowości turystycznych, występuje mniejszy odpływ ludności niż w miejscowościach nieturystycznych. W przypadku niewystarczającej kadry zajmującej się obsługą turystów, obserwowany jest napływ pracowników z innych regionów lub nawet krajów. Aby poradzić sobie z obsługą turystów mieszkańcy podnoszą swoje kwalifikacje poprzez np. naukę języków obcych, zarządzania, rachunkowości. Mieszkańcy starają się bliżej poznać swoją kulturę i historię, aby móc ją zaprezentować w jak najatrakcyjniejszej formie.
Ze względu na swoją złożoność turystyka stanowi przedmiot badań w następujących aspektach:
Ø przestrzennym (migracje turystyczne),
Ø ekonomicznym (rynek turystyczny, usługi turystyczne, skutki gospodarcze rozwoju turystyki),
Ø psychologicznym (potrzeby człowieka, motywy podjęcia podróży, cele podróży),
Ø społecznym (relacje między turystami a społecznościami odwiedzanymi, stereotypy społeczne),
Ø kulturowym (oddziaływania między kulturą reprezentowaną przez turystów a kulturą społeczności odwiedzanych).
Pierwsze podróże o charakterze turystycznym pojawiły się w Starożytnym Egipcie. Ludzie przemieszczali się, aby brać udział w obchodach świąt religijnych oraz podziwiać ogromne budowle, zwłaszcza piramidy.
Cele religijne dominowały w podróżach podejmowanych przez starożytnych Greków, którzy udawali się głównie do wyroczni w Delfach oraz świątyń. Poza tym tysiące osób przybywało na rozgrywane co cztery lata igrzyska olimpijskie.
Wiek XIX okazał się dla turystyki przełomowy. Dotychczas, ze względu na wysokie koszty, podróże w celach wypoczynkowych podejmowała jedynie elita społeczna. Wraz ze skróceniem czasu pracy, rozwojem środków transportu, przemysłu, urbanizacji i wzrostu poziomu kulturalnego turystyka nabrała masowego charakteru. Dzięki zastosowaniu w kolejnictwie i żegludze maszyny parowej podróże stały się wygodniejsze, krótsze, a przede wszystkim znacznie tańsze.
Pierwszą linię kolejową utworzono w 1825 w Anglii, a w 1841 Thomas Cook założył w Anglii pierwsze biuro podróży. Cook był inicjatorem pierwszej zorganizowanej wycieczki, która odbyła się pociągiem na trasie Leicester – Loughborough. W tym okresie turyści odwiedzali głównie miasta historyczne z licznymi zabytkami (np. Rzym, Paryż, Wenecja, Florencja), uzdrowiska (np. Karlowe Wary, Baden-Baden, Spa, Bath), obszary nadmorskie (np. Lazurowe Wybrzeże) i obszary górskie (np. Davos, Arosa). Dla popularyzacji turystyki zimowej duże znaczenie miało powstanie pierwszych ośrodków narciarskich (Le Revard, Meribel). Poza tym powoływano do życia towarzystwa i stowarzyszenia turystyczne: British Alpine Club (1857), Österreichischer Alpenverein (1862) i Club Alpino Italiano (1863). W 1862 w Szwajcarii powołano pierwsze zrzeszenia hotelarzy.
Podstawowym kryterium podziału turystyki jest główny motyw podróży osoby wyjeżdżającej. Poza głównym motywem wyjazdu, stosowanych jest wiele innych kryteriów podziału turystyki np.:
Ø liczba uczestników (turystyka indywidualna, turystyka zbiorowa),
Ø wiek uczestników (turystyka szkolna, turystyka studencka, turystyka seniorów),
Ø środek transportu (turystyka samochodowa, turystyka rowerowa, turystyka autokarowa, turystyka kolejowa, turystyka lotnicza),
Ø czas pobytu (turystyka krótkoterminowa, turystyka długoterminowa),
Ø miejsce zakwaterowania (turystyka hotelowa, turystyka parahotelowa),
Ø pora wyjazdu (turystyka zimowa, turystyka letnia),
Ø używany sprzęt turystyczny (turystyka narciarska, turystyka kajakowa, turystyka wspinaczkowa).
Generalnie rozróżniamy turystykę:
Ø Kwalifikowaną - zajmującą się rekreacją, doskonaleniem zdrowia, sprawności fizycznej, zaspokojenie potrzeb ruchowych i wysiłku fizycznego, oraz związanych ze zmianami codziennego rytmu życia
Ø Krajoznawczą -zajmującą się poznaniem przyrody, kultury, ludności etnicznej danego regionu, miejscowości, państwa.
Ø Zdrowotną - zajmującą się odnową witalności fizycznej i psychicznej, regeneracją organizmu, pomocą w zapobieganiu i walce z chorobą
Ø Motywacyjną - przejawiającą się w nagrodzeniu pracownika podróżą, celem jej jest motywowanie go do uzyskiwania wyższych wyników pracy, zwiększanie lojalności w stosunku do kadry zarządzającej i wydajności pracy, samoorganizacji i inwencji twórczej.
Ø Biznesową - zajmującą się załatwianiem zadań handlowych i finansowych
Ø Kongresową - przejawiającą się uczestniczeniem w konferencjach lub kongresach.
Ø Etniczną - przejawiająca się w poznaniu miejsc pochodzenia, urodzenia lub zamieszkania jego przodków we wcześniejszym okresie czasu, na przykład przed wojną - powrót do korzeni
Ø Religijno-pielgrzymkową - przejawiającą się uczestniczeniem w wydarzeniach i obrzędach religijnych, odwiedzaniu miejsc świętych i uznanych za ważne dla kultu religijnego, pogłębianiu wiary, rozwoju duchowym.
Ø Agroturystykę - przejawiającą się pobytem w środowisku wiejskim, poznawaniu tradycji, kultury, codziennego trybu życia ludności wiejskiej i wypoczynku z dala od zgiełku i hałasu miejskiego.
Ø Alternatywną - przejawiającą się poszukiwaniem kontaktu z ludnością rdzenną danego miejsca czy regionu, poznaniem ich kultury, historii, gospodarki, rytmu i trybu życia mieszkańców obszaru docelowego.
Wybrane formy turystyki kwalifikowanej TURYSTYKA KWALIFIKOWANA
Określenie Turystyka kwalifikowana pojawiło się w latach 1951 – 1953, kiedy to w ramach działalności Polskiego Towarzystwa Turystyczno – krajoznawczego, obok tradycyjnych rodzajów turystyki jak: narciarska, piesza, nizinna, górska, rozwinęła się także turystyka kolarska, żeglarska, kajakowa, motorowa. Znajdując wspólne określenie dla tych dziedzin a równocześnie chcąc odróżnić je od innych tradycyjnych, ustalono termin „Turystyka kwalifikowana”. Termin ten przyjął się i do dziś jest bardzo powszechnie używany. Określenie to wywodzone jest często od kwalifikacji osobistych, jakie posiadać musi turysta, od kwalifikowania osiągnięć turystycznych w celu uzyskania coraz wyższych stopni odznak turystycznych. Jest to również wyczyn turystyczny porównywany ze sportem, w którym dany wyczyn stanowi istotę działalności sportowców. Przez prawie pół wieku istnienia PTTK definicja pojęcia „turysta kwalifikowany” i „turystyka kwalifikowana” podlegały ciągłemu doskonaleniu.
Pod pojęciem turystyki kwalifikowanej rozumiemy te rodzaje turystyki, które dla jej uprawiania wymagają od uczestników pewnej kondycji fizycznej oraz określonej biegłości technicznej w sposobie poruszania się lub posługiwania się niezbędnym sprzętem. Za turystę kwalifikowanego można uważać człowieka, który posiada odpowiednią postawę poznawczą, a także niezbędny zasób wiedzy, umiejętności i sprawności, koniecznych dla skutecznego uprawiania wybranej dyscypliny turystyki oraz przestrzegającego zasad kultury turystycznej. Analiza definicji odnaleziona w dostępnej literaturze fachowej pozwala na określenie pięciu cech wspólnych, które są przypisywane turystyce kwalifikowanej:
1. Turystyka kwalifikowana zaliczana jest do najwyższej formy specjalizacji wybranej dyscyplinie turystycznej. Bardzo ważna w podjęciu działalności wybranej dyscypliny jest chęć uzyskania najwyższej specjalizacji.
2. Turysta kwalifikowany zobowiązany jest do zdobycia i utrzymania jak najwyższej dla wielu i stanu zdrowia wydolności i sprawności fizycznej oraz odporności na wszelkie zmiany warunków pogodowych oraz niewygody.
3. W turystyce kwalifikowanej konieczne jest opanowanie umiejętności posługiwania się sprzętem turystycznym, przede wszystkim lokomocyjnym. Każdy turysta – nawet piechur, jeżeli ma zamiar zaliczać się do turystyki kwalifikowanej, musi posiadać wszelkie umiejętności celowego doboru sprzętu oraz powinien umieć posługiwać się np. namiotem, plecakiem, kuchenką turystyczną, sprzętem noclegowym. Do jego obowiązku zalicza się również opanowanie technik biwakowania i obozowania.
4. Chcąc zostać turysta kwalifikowanym musimy posiadać wszechstronna wiedzę o środowisku, w którym wędruje bądź mieszka, wskazane jest posiadanie umiejętności samodzielnego zdobywania krajoznawczej wiedzy, zwiedzania, organizowania, dobierania norm marszu, pływania, jazdy, orientacji poruszania się w terenie itp.
5. W turystyce kwalifikowanej może mieć miejsce współzawodnictwo indywidualne lub zespołowe, jedna dla widowiskowych celów jest ono organizowane rzadko i okazyjnie.
Turystyka kwalifikowana jest jedną z bardzo nowoczesnych form wypoczynku tzn: regeneracji sił fizyczno – psychicznych. Jeżeli chodzi o psychikę bardzo istotna jest okresowa zmiana środowiska społecznego i naturalnego, trybu życia, jaki prowadzimy, aktywności emocjonalnej i intelektualnej, co zaliczane jest do podstawowych potrzeb. Do szczególnych cech turystyki kwalifikowanej zaliczamy przede wszystkim konieczność fizycznego i psychicznego przygotowania kondycyjnego, zaspokajania potrzeb aktywności ruchowej, umiejętność posługiwania się sprzętem turystycznym, jest ona wspaniałą formą fizycznej rekreacji i bardzo wartościowym sposobem aktywnego wypoczywania.
Turystyka kwalifikowana posiada szereg cech różniących się ze sportem, przede wszystkim znaczną ruchliwością przestrzenną. Sprzyja to m.in. osiąganiu celów perfekcjonistyczno – sprawnościowych, co jest bardzo istotne dla sportu, ale również krajoznawczych, do których sport nie dąży. Trzeba również zaznaczyć, iż do cech turystyki kwalifikowanej zaliczamy także wielorakie możliwości wychowawcze, w kształtowaniu potrzeb w kształtowaniu potrzeb społecznie pożądanych, ja i w zakresie doskonalenia osobowości jednostek. Stanowi ona bardzo szczególny element wychowania a zwłaszcza:
Ø Wychowania politechnicznego, które umożliwia przyswojenie kultury technicznej tzn. umiejętności efektywnego i kompetentnego wykorzystania sprzętu oraz urządzeń zgodnie z ich funkcją i konstrukcją przy równoczesnym przestrzeganiu własnego i innych bezpieczeństwa jak również zdrowia i życia.
Ø Wychowania fizycznego, które wywołując odpowiednie zmiany psychomotoryczne i somatyczne bardzo ułatwia i przyspiesza ogólnospołeczną socjalizację.
Ø Wychowania zdrowotnego, które wdrąża człowieka do aktywności oraz do doskonalenia zdrowia psychicznego i fizycznego.
Ø Wychowania resocjalizującego, tzn. korygującego jak również zapobiegającego ujemne wpływy wychowawcze.
Ø Wychowania estetycznego, które kształtuje wrażliwość na wszelkie piękno dzieł ludzkich i natury.
Ø Wychowania moralno – społecznego, które jest pomocne w przyswojeniu umiejętności podporządkowania własnego postępowania zbiorowemu dobru oraz zaspokojeniu własnych potrzeb z interesem ogólnym oraz harmonii.
Turystyka kwalifikowana to najwyższa forma specjalizacji turystycznej. Jej uprawianie wymaga specjalnego przygotowania zarówno fizycznego jak i psychicznego, trzeba być zahartowanym na wszelkie trudy, trzeba posiadać umiejętności zachowania się w obiektach turystycznych jak i w środowisku naturalnym, oraz umiejętności posługiwania się sprzętem turystycznym, głównie lokomocyjnym. Głównym celem działalności turysty kwalifikowanego jest wszechstronne poznanie raju, wypoczynek i rekreacja, doskonalenie zdrowia, sprawności i wydolności fizycznej.
Imprezy turystyki kwalifikowanej:
v Rajd
v Spływ kajakowy i rejs żaglówką
v Zlot
v Złaz
v Biwak
v Obóz wędrowny
v Wędrówka
Do dyscyplin sportowych zalicza się:
v Turystykę pieszą: nizinną i górską
v Narciarską: nizinną i górską
v Speleologiczną (jaskiniową)
v Kolarską
v Jeździecką
v Kajakową
v Żeglarską
v Motorowodną
v Podwodną (swobodne nurkowanie)
v Imprezy na orientację
v Turystyka wodna – sporty wodne:
· Freediving (swobodne nurkowanie)
· Kajakarstwo
· &...
littleblackangel