WYKŁADY.docx

www.web.aps.edu.pl

Paidagogos – grecki niewolnik odprowadzający synów obywateli na miejsce ćwiczeń fizycznych: skoków, biegów, rzutu dyskiem i oszczepem oraz zapasów

paidagogija – pedagogia
- całość zabiegów wokół osoby chłopca: fizycznych, intelektualnych, moralnych i duchowych
- dzieło wychowania, zespół czynności i umiejętności wychowawczych

Pedagogia jako sztuka sztuk
- twórcze/płynące z talentu wychowawcy oddziaływanie na dzieci czy młodzież

Pedagogia jako technika pedagogiczna
- rzemieślnicze, rutynowe, wprawne naśladowanie wzorów postępowania z dziećmi czy młodzieżą

paidagogike techne
- teoretyczna wiedza o wychowaniu
- związana z refleksją nad działaniem
- refleksja pedagogiczna inicjowana jest potrzebą działania zarazem znajduje swoje zastosowania w działaniu
- jako taka podobna jest, wg Greków, do matematyki, logiki czy gramatyki
- odróżnia się od mitologii, teologii (zbiór poglądów) czy geografii, historiografii (opis świata)

Wiedza
- całościowy system ludzkich przekonań dotyczących świata, a umożliwiających człowiekowi ogólną orientację w świecie oraz realizację skutecznych, w danej kulturze, zachowań, zakres ludzkiego poznania składający się z różnorodnych treściowo i różniących się poziomem teoretycznego ustrukturyzowania koncepcji dotyczącego świata
- każda wiedza powinna być pojmowana jako wiedza względnie racjonalna, tj. dostatecznie uzasadniona, powstała jako wyraz przekonań społecznych i tych dyskursywnych – uświadomionych wyrażanych jako świadomość społeczna i tych niedyskursywnych – nieuświadomionych określanych terminem: mentalność społeczna
- w historycznie zmiennych systemach wiedzy  są w sposób immanentny zawarte charakterystyczne dla danej społeczności elementy kulturowe: wierzenia religijne, wartości, uprzedzenia, przekonania itp., które w sposób uświadomiony i nieuświadomiony wytwarzają siatkę pojęć dotyczących przyrody i miejsca człowieka w świecie

Wiedza naukowa
- to obszar przekonań głoszonych i uzasadnianych przez …
- jako wynik myślenia naukowego, związana jest z tzw. racjonalnością naukową, którą można utożsamić z przyjętymi

Wiedza komplementarna
- uważana jest za wiedzę racjonalną, chociaż nie można jej jeszcze udowodnić w danej społeczności, a więc dopiero pretenduje do miana naukowej
- wiedza, która dawniej była uważana za wiedzę racjonalną/naukową, a dzisiaj dzięki rozwojowi procedur poznawczych odstąpiono od niej

Wiedza alternatywna
- uważana jest za mało prawdopodobną, ale akceptują niektóre grupy w społeczeństwie
- zwana zdrowym rozsądkiem czy też wiedzą potoczną, intuicyjną, życiową jest wynikiem myślenia potocznego, które uspójnia rozumienie świata nawet wtedy gdy wiedza o nim jest fragmentaryczna

Wiedza potoczna:
- Opisowa:
zbiór przekonań dotyczących obiektów wyodrębnionych z rzeczywistości, ich właściwości i relacji wzajemnych, jest wyrazem indywidualnego ustosunkowania się człowieka do świata i przyczynia się do konstrukcji wiedzy – recepty
- Recepta:
zbiór procedur odpowiedniego w danej sytuacji zachowania. Wiedza- recepta nie jest tylko algorytmem zachowań reaktywnych przejawianych w codzinnym funkcjonowaniu człowieka, jest tu również przepisem, który wskazuje na sposób realizowania indywidualnych celów życiowych i jako taki dotyczy strategii unikania porażek i osiągania sukcesów. Wiedza – recepta jest fundamentem realizacyjnym swoistego pomysłu człowieka na swoją aktywność w świecie. Związana jest z poczuciem orientacji w rzeczywistości, poczuciem bezpieczeństwa i dopuszczanego ryzyka w działaniu, a przede wszystkim z poczuciem szczęścia i spełnienia.

Pedagogika jako nauka
- po raz pierwszy została potraktowana przez Johana Fridricha Herbart (1776-1841), który to przedmiotem swoich zainteresowań uczynił cele wychowania i metody wychowania

Technologia szkolnego uczenia się
W drugiej połowie XIX wieku herb artyści zdydaktyzowali pedagogikę sprzeczając się czy w nauczaniu należy nastawić się na intelektualny indywidualizm czy też na uspołecznienie uczniów.
 

Pedagogika eksperymentalna
Pod koniec XIX wieku w spór między herbatystami włączył się Wilhelm Wundt próbując poprzez stosowanie eksperymentów psychologicznych ustalić najlepsze rozwiązania w dziedzinie wychowania

Pedagogika normatywna

·         W początkach XX wieku odżyło zainteresowanie celami wychowania czyli tym, co powinno mieć miejsce, powinno być realizowane w wychowaniu

·         Zwrócono uwagę na wartości i ideały takie jak dobro, piękno, prawda czy świętość

·         Brak porozumienia co do wartości najistotniejszych przyczyniło się do powstania wielu różnych kierunków w pedagogice

Pedagogika teoretyczna

·         Po II wojnie światowej pedagogika dążyła do zbudowania syntetycznej i spójnej teorii wychowania

Pedagogikę jako naukę cechuje

·         Własny przedmiot/podmiot badań – pedagogia, praktyka wychowawcza/edukacyjna

·         System pojęć pedagogicznych

·         Metody badań pedagogicznych

·         Pedagogiczne teorie opisujące i wyjaśniające aktywność wychowawczą człowieka

Podstawowe pojęcia pedagogiki

Czym są pojęcia?

·         NA PLATFORMIE WSZYSTKO JEST

Język

·         Zakotwiczenie człowieka w historii i tradycji jest możliwe dzięki uczestnictwu we wspólnocie języka

·         To język wyraża wiedzę o świecie, chociaż wiele wiedzy można przekazać i uzyskać bez pośrednictwa języka.

·         To język organizuje sposób postrzegania świata, organizuje kategorie i relacje, jakie jesteśmy w stanie dostrzec w świecie.

W tak pojmowanym rozumieniu pojęć

·         dokonuje się synteza różnych elementów wiedzy człowieka

·         dokonuje się odniesienie samej wiedzy do publicznie ukonstytuowanego …

Podstawowe pojęcia pedagogiczne:

·         wychowanie

·         edukacja/system edukacyjny

·         kształcenie

·         nauczanie/uczenie się

·         Oświata/system oświatowy

Wychowanie
praktyczna aplikacja słowa wychowanie jest najczęściej zdeterminowana osobistymi preferencjami aksjonormatywnymi i doświadczeniami osobistymi w tym zakresie, zarówno pedagogów naturalnych (rodziców), jak i profesjonalnych oraz społecznych (sił społecznych)

Wychowania nie można zdefiniować

·         słowo to bardziej oznacza (wskazuje) niż znaczy

·         „ile zatem w humanistyce możliwych podejść do oglądu czy prób odczytania tego fenomenu, tyle też jest jego oznaczeń”

·         Etymologia:
- od czeskiego chuowa – piastunka
- wychowywać – piastować, chować, utrzymywać i odpowiednio żywić w celu stworzenia najlepszych warunków wzrostu i rozwoju
- W XIX wieku wychowanie zastępuje łacińskie słowo edukacja (wyprowadzenie ze stanu gorszego do lepszego)

·         XXI wiek powrót terminu edukacja o konotacji anglosaskiej

·         Dziś słowo wychowanie i edukacja często używane jest zamiennie dla oznaczenia innych zjawisk

Definicje wychowania:

·         Prakseologiczne/działaniowe

„Wychowanie jest opiekuńczym, regulacyjnym i kształcącym oddziaływaniem ludzi dojrzałych na rozwój dojrzewających, aby mogli mieć udział w dobrach, które są podstawą życia społecznego.” O. Willmann

·         Ewolucyjno/wzrostowe

„Wychowanie jest wrastaniem jednostki w społeczną świadomość gatunku”

·         Sytuacyjne/kontekstowe

„Wychowanie jest przygotowaniem do życia przez życie” O. Decroly

·         Adaptacyjne/efektywne

„Istota wychowania polega na przystosowaniu wychowanka do pełnego członkostwa w grupie społecznej.” F. Znaniecki

Wychowanie: celowa i świadoma działalność społeczna (jako proces)

·         Wychowanie jest metodycznie zaplanowanym i zorganizowanym przez wychowawcę procesem nakierowanym na cel

·         nakierowana cele/efekty związane z rozumieniem człowieka i jego kondycji w świecie

·         związana z pewną metodyką postępowania wychowawczego

·         osadzona w realiach społeczno-kulturowych i jako taka zależna preferowanego sposobu życia i rozumienia człowieka w świecie

·         O charakterze relacyjnym

„To właśnie sfera Inter – esse wskazuje nam na uwikłane we wzajemne relacje podmioty, zanurzone w kulturę i życie, w obiektywne trendy rozwojowe, a zarazem w ludzkie pragnienia i zamiary, na akt działania – jako obdarowywania czymś i niepowtarzalny akt jego – doznawania, wymykający się jakiejś technologii, jakiemukolwiek zaprogramowaniu czy opanowaniu pojęciom.” B. Śliwerski

Trudności z dookreślaniem pojęcia – PLATFORMA

Trudności – szansa na autonomię:

·         Wydaje się, iż możliwość wieloaspektowego ujmowania rzeczywistości wychowawczej stwarza również szansę dla pedagogiki jako nauki

·         Pedagogika jako metodologicznie uzasadniony i procedowany namysł nad wiedzą o wychowaniu, dociera do różnych sposobów (także tych preferowanych przez „naukowców z ulicy”) oglądu i ujmowania wychowania oraz do aksjologicznie niejednorodnych, acz ugruntowanych mechanizmów konceptualizacjia.

Pedagogiczny namysł nad wychowaniem:

·         Z jednej strony: namysł nad wychowaniem wychodząc od tego, co było, podążając krok za życiem usytuowany jest w przeszłych percepcjach wychowania, ale aktywizując je na nowo i interpretując je dziś w snutej refleksji, przenosi ich znaczenia w przyszłość siłą tworzonego projektu, czy to teoretycznego, czy to praktycznego

Cele wychowania:

·         „Prawidłowe sformułowanie celów wychowania jest ściśle związane z określeniem natury człowieka, a więc z odpowiedzią na pytania: kim jest człowiek, jaka jest jego istota, ku czemu dąży, skąd pochodzi, jakie jest jego miejsce i rola w rzeczywistości społeczno-przyrodniczej? Kim jest on w świecie rozwijającej się techniki, narastających antagonizmów i związanych z nimi zagrożeń? Jakie jest powołanie człowieka i czym się wyraża sens wytworów jego własnych działań wobec innych ludzi, społeczeństw, czasu.” ktoś tam

·         Czym są cele wychowania?
Cele wychowania w  … zmiana slajdu joł

·         W  rozumieniu wąskim cel wychowania to:
- postulowane zmiany
- stan wewnętrzny lub zewnętrzny
- przyczyna i motyw działania wychowawcy
- sąd normatywny wyrażający specyficzną powinność

Tu były opisy ale slajd poleciał.

Definiując cele wychowania można się odwoływać do trzech różnych strategii:

·         W świetle ideologii romantycznej jest to strategia „zasobu cnót” lub „pożądanych cech osobowości” gdzie celem wychowania jest idealnie zdrowa i w pełni funkcjonująca osobowość, jaką jest jednostka osiągająca stan autonomii, samorealizacji, samo aktualizacji. Tak pojmowane cele są skupione na wewnętrznych stanach jednostki, zadaniem pedagoga zaś jest ochrona wewnętrznego potencjału „ja” poprzez stwarzaniu mu warunków do pełnego rozwoju.