Wstęp do chodów bocznych(1).doc

Wstęp do chodów bocznych

Dla większości jeźdźców na początku ich „ kariery jeździeckiej” wszelkie ruchy konia niebędące tylko ruchem do przodu wydają się bardzo trudne a wręcz niemożliwe do wykonania. Tym czasem chody boczne są proste! Zaczynając pracę nad zwrotami czy ustępowaniem od łydki wykonujesz szereg bardzo skomplikowanych ruchów każdą częścią Twojego ciała, przechylamy się to na lewo, to na prawo, prawie spadamy z siodła na jedną stronę, wodzę przekładamy jak się da i gdzie się da mając nadzieję, że rumak w końcu zrozumie, o co nam chodzi. Już pewnie wiesz, że wykonywanie nadmiernych ruchów by obudzić stępa, przejść do kłusa czy galopu w niczym nie pomaga. Podobnie jest w przypadku ustępowań, zwrotów, czy chodów bocznych. Podstawą jest wyczucie, kiedy zadziałać, z jaką siłą i w jaki sposób. Konia siłą nie przesuniesz możesz jedynie znaleźć przyciski, które on zrozumie. Pamiętaj, że nieważne, co robisz na koniu zawsze musisz być w środku siodła wsadzony jak wtyczka do kontaktu. To paradoks, ponieważ koń dobrze wykona chody boczne i wstępy do nich jak będziesz miał świadomość swojego ciała, działania ciężarem i łydką z odpowiedniej strony a im więcej robisz tych ćwiczeń tym ta świadomość wzrasta tak, że zaczniesz czuć odchylenia od właściwej pozycji także podczas pracy na jednym śladzie. Więc wcale nie musisz zaczynać tej pracy, gdy już jesteś o krok od olimpiady – to praca, którą powinieneś zacząć wykonywać, kiedy rytmicznie potrafisz poruszać się po jednym śladzie.

 
Zwrot na przodzie – to pierwsze zadanie, w którym możesz sprawdzić czy koń reaguje na Twoje pomoce przesuwające. Najważniejsze to utrzymanie konia prostego. W zwrocie przesuwasz konia jakbyś przesuwał prostokąt a nie banan( jedynie delikatnie ustawiasz szyje w przeciwnym kierunku niż zwrot)  Zatrzymaj konia na drugim śladzie (około metra od ściany)

Jeżeli jedziesz w prawo:

- prawa wodza napięta, ogranicza zgięcie w lewo

- koń delikatnie ustawiony w lewo (w kierunku ściany), lewe ramie w tył

Wodze mają oddychać rytmicznie wraz z ruchem konia, nie wolno zaciągać wodzy- zwróć na to uwagę.

- lewą łydkę (jest ona teraz łydką wewnętrzna, ponieważ o tym, która jest wewnętrzna,  a która zewnętrzna nie decyduje kierunek jazdy a kierunek ustawienia szyi)

- prawa łydka w pozycji kontrolującej przesunięcie zadu.

Również łydki i dosiad nie mogą zamierać w bezruchu, one nadają impuls nie działają jak „spychacz”

Lewa łydka za popręgiem przyciska w celu przesunięcia zadu, delikatnie działamy wewnętrzna wodzą, w momencie, kiedy czujemy, że koń przesuwa lewą nogę i krzyżuje ją przed prawą, przechwytujemy ruch prawymi pomocami. Musisz mieć uczucie, że po każdym kroku jesteś w stanie zatrzymać konia. Ty inicjujesz ruch i ty go kończysz (krok i stój). Zwrot na przodzie to sekwencja następujących po sobie kroków zależnych od Twoich sygnałów a nie ciąg ruchów, na które nie masz większego wpływu. Zwróć uwagę by cofać nogę od łydki a nie wbijać pięty w słabiznę. Zostaw pietę w dole.

Jeżeli nie czujesz poproś kogoś by obserwował z ziemi Twoje próby, jakie problemy możesz jeszcze napotkać:

-koń wkręca lewą przednią nogę w ziemie zamiast rytmicznie podnosić ją i stawiać,

- koń lewą nogę krzyżuje za prawą tylną (ruch w tył). W obydwu przypadkach należy odzyskać ruch do przodu, można zacząć, ze skróconego stępa, absolutnie nie ciągnąć za wewnętrzną wodzę, nie kłaść się do przodu (odciążanie grzbietu prowokuje konia do cofania)

- jeżeli koń wchodzi na ścianę przytrzymaj zewnętrzna ręką, wewnętrzna możesz nieco unieść,

- koń ucieka łopatką w prawo – zadziałaj ograniczająco zewnętrzna łydką i ręką.

-najtrudniejszy moment to chwila, gdy koń stoi prostopadle do ściany. To sytuacja, w której koń ma szansę okręcić się przodem i zadem wokół Twojej łydki a nie zadem wokół wewnętrznej kończyny. Przypilnuj zewnętrzną wodzą i wewnętrzną łydką jeszcze dokładniej, aby koń jasno odczytał polecenie

- poproś by ktoś stanął za Tobą i sprawdził czy nie wypadasz z siodła na zewnątrz lub nie spadasz do środka. Bądź zawsze w środku siodła

Czujesz, ze nie dasz rady skorygować ruchu rusz naprzód i po kilku krokach zacznij ruch od nowa. Najważniejszy jest rytm także czterotaktowy tak jak stęp i tendencja do ruchu naprzód. Zwrot powinien zakończyć się zatrzymaniem równolegle do ściany, na czterech kończynach.

 
Zwrot na zadzie (ze stój) lub półpiruet (ze stępa)

W tym ruchu przesuwasz przód konia po większym kole, zad konia robi mniejsze koło. Wyobraź sobie, że za zadem konia masz pachołek ( taki jak do nauki jazdy samochodem po placu manewrowym). Twoim zadaniem jest okrążenie na koniu tego pachołka stojąc do niego tyłem tak by tył zrobił małe koło a przód większe. W tym ruchu koń powinien być wygięty w szyi i partii żeber ( jak banan) a nie tylko ustawiony jak przy zwrocie na przodzie.

 W ruchu w lewo

- koń zgięty w lewo
- zadem robi małe kolo dookoła pachołka( nie może krzyżować nóg)- krzyżowanie nóg świadczy o wypadaniu łopatką na zewnątrz
- przednimi nogami zatacza duże koło krzyżując prawą nogę przed lewą

Wyobraź sobie że podjeżdżasz do pachołka, osadzasz konia w stępie

-prawa wodza prowadząca, lewa nadająca ustawienie, lewe ramię w tył
- lewa łydka na popręgu, prawa za- zapobiega wypadaniu zadu na zewnątrz
- wewnętrzna kość kulszowa bardziej obciążona zabiera ze sobą konia, zewnętrzne pomoce wprowadzają konia w kierunku ruchu, wewnętrzna łydka pilnuje ruchu do przodu
- dobrze jest zacząć ruch od wprowadzenia łopatek do wewnątrz

Koń nie może zamierać w bezruchu, musi być zachowany rytm stępa a co za tym idzie rytmicznie pracuj łydkami. Wyczuwaj, co się dzieje z koniem i reaguj na jego błędy. Pilnowanie zadu (jeżeli czujemy, że koń za mało osadza zad czyli, że osią obrotu nie jest zad a partia żeber zadziałaj mocniej zewnętrzna wodzą, łydką lub batem w zewnętrznej ręce. Zabieraj ze sobą łopatki konia a nie tylko jego głowę. Przy nauce łatwiej jest zacząć od nauki półpiruetu, a potem wprowadzać zwrot.

 
Ustępowanie od łydki

Jest to ruch do przodu i w bok, koń jest prosty tak jak w zwrocie na przodzie, tylko szyja konia jest ustawiona przeciwnie do kierunku ruchu.

Wyobraź sobie, że zamknąłeś konia w prostokąt, który przesuwasz do przodu i w bok.

Są trzy sposoby robienia ustępowań:

Z głową do ściany- jakbyś przesuwał linijkę pod kontem 30 stopni wzdłuż ściany.

Dobrze jest pozostawić sobie pewien margines od ściany by koń nie wycierał o nią nosa. Jedziesz w prawo:

Ustawiasz konia delikatnie w lewo, lewe ramie w tył, koń jest oparty na zewnętrznej (prawej)wodzy, która ogranicza wygięcie, lewa łydka za popręgiem prawa pilnuje by koń nie odsunął zadu zbyt mocno od ściany. Przesuwając lewą łydkę w tył zegnij w palcach prawą wodzę, koń powinien reagować na delikatny sygnał( ucząc się lub konia tego ruchu musisz mieć świadomość, co chcesz osiągnąć – chcesz przesunąć konia możesz wykonać spychający ruch biodrem i łydką, który jest jednak impulsem a nie zakleszczeniem pomocy)

Jeżeli koń wchodzi na ścianę przytrzymaj zewnętrzna wodzą, a wewnętrzną unieś do góry, jeżeli odsuwa się od ściany zwróć uwagę czy nie ciągniesz za wodze. W razie utraty rytmu lub, gdy czujesz, że ustępowanie przestało wyglądać jak ustępowanie wyprostuj konia, zrób kilka kroków do przodu i zacznij ruch od nowa. Nie kontynuuj błędnego ruchu z nadzieją, że samo się naprawi.

Jeżeli Koń nie rozumie co ma zrobić możesz zacząć ustępowanie od zatrzymania i jednego kroku zwrotu na przodzie. Kiedy koń podniesie nogę zadziałaj mocniej lewym biodrem wysyłając konia  do przodu. Możesz też prawą wodzę odsunąć od szyi, konia pokazując mu kierunek ruchu. Jest to sposób w którym konie najłatwiej rozumieją, że wymagamy od nich ruchu w bok ponieważ ściana nie pozwala im na ruch tylko naprzód. Z drugiej strony nie jest to najlepszy sposób dla koni nie mających tendencji do ruchu naprzód. Czasem ta ograniczająca ściana utrudnia koniowi zrozumienie, że ma się poruszać nie tylko w bok ale i do przodu. Kończymy wprowadzając prawą łydka konia na ślad, przestawieniem pomocy ( powrót to zewnętrznej lewej wodzy, a wewnętrznej prawej)i wyprostowaniem konia.

 

Z głową do środka ujeżdżalni  - teraz przy ścianie znajduje się zad. Jedziemy drugim śladem w prawo.

Lewa wodza napięta, koń ustawiony w prawo, prawe ramię w tyle

Prawa łydka przesuwa się za popręg, lewa ogranicza ruch zadu w bok.

Pomoce z lewej stron pilnują konia by poruszał wyprostowany, a prawe przesuwają go w bok. Występuje tu niebezpieczeństwo pomylenia tego ćwiczenia z łopatką do wewnątrz, w której koń jest zgięty i inicjujemy ją wprowadzając przód na drugi ślad. W tego rodzaju ustępowaniu zad spychamy na pierwszy ślad a kończąc zadanie, zad wraca na drugi ślad( miejsce, w którym zaczynaliśmy ćwiczenie), prostujemy konia.

 

Pomniejszanie i powiększanie czworoboku

Polega na przesuwaniu konia idącego równolegle do ściany, z głową ustawioną przeciwnie do ruchu. To tak jakbyśmy przesuwali linijkę równolegle do przodu i w bok w kierunku ściany. Jedziemy w prawo:

Jadąc wzdłuż krótkiej ściany, zakręcamy około dwa metry (wjeżdżamy na drugi ślad) przed narożnikiem poprzedzającym długą ścianę. Jedziemy kilka metrów równolegle do długiej ściany ustawiamy konia w prawo lewa wodza prowadzi i ogranicza ustawienie konia w prawo, prawe ramie dajemy w tył

-  prawą łydkę dajemy za popręg, przymykamy lewą wodze by zabrać łopatki konia

- obciążamy wewnętrzne (prawe biodro) i przesuwamy konia równolegle do ściany       (analogicznie odsuwamy konia od ściany)

Problemy: głównie pojawiają się gdy nie przypilnujesz równoległego ustawienia do ściany, gdy pomoce nie są na tyle skoordynowane by przesuwać prostego konia.

- Koń najpierw idzie przodem potem zadem (spóźnia zadem – nie jest „prostokątem”)- wyraźniej zadziałaj zewnętrzną łydką, nie ciągnij za wewnętrzną wodzę- działa ona jak blokada na zad konia i nie pozwala mu przesuwać się w bok. Silne ciągnięcie za wewnętrzną wodze powoduje za mocne ustawienie szyi a co za tym idzie koń zaczyna wypadać łopatką na zewnątrz (zwróć uwagę na to także podczas robienia zakrętu – przesadne ustawienie szyi w lewo zawsze łączy się z wypchnięciem łopatek w prawo) wówczas zad nie ma szans dogonić przodu. Wyprostuj konia zrób kilka kroków do przodu, odzyskaj rytm i zacznij od nowa od zadziałania lewą wodzą i prawą łydka.

-Koń wyprzedza zadem –pomoce przesuwające działają zbyt silnie, należy więcej użyć pomocy ograniczających (lewej wodzy i łydki). Można w takiej sytuacji odsunąć lewą rękę w bok jakbyś chciał w ten sposób przysunąć łopatki w kierunku ściany.

Przede wszystkim koryguj, nie kontynuuj ruchu, gdy jest zły udając, ze jest prawie dobry i licząc na to, że koń sam się poprawi. Poproś kogoś o pomoc by stanął za Tobą i powiedział czy równo siedzisz w siodle. Często zbyt mocno chcemy przesiadamy się wówczas na zewnątrz, spadamy do wewnątrz, załamujemy się w tali lub biodrach opuszczając wewnętrzne ramię w dół zamiast dać je do tyłu. Patrz zawsze w kierunku jazdy. Wyznaczaj sobie punkt, w którym zaczynasz i kończysz ćwiczenie i rozliczaj się z dokładności wykonania.

 

Pamiętaj!

Jeżeli chcesz przesunąć konia to musisz dać mu do tego sygnał tak samo jak dajesz sygnał do kłusa czy galopu. Jeżeli będziesz siedział i tylko bardzo chciał koń nie zrozumie Twojego polecenia.

Przesuwaj konia łydką cofniętą od biodra a nie piętą zadartą do góry, nieruchomo wbitą w słabiznę konia. Zawsze działaj rytmicznie nie zamieraj w bezruchu.

Ustępowanie od łydki jak sama nazwa mówi to ustąpienie od łydki a nie ustępowanie od ciągnącej wewnętrznej wodzy.

 Kolejność wprowadzania ćwiczeń zależy od indywidualnych zachowań konia i jeźdźca. Niektórym prościej nauczyć się, najpierw ustępowań potem zwrotu na przodzie, ustępowań w kłusie potem w stępie (w kłusie koniowi łatwiej przesuwać nogi, bo jest dwutaktowy), najpierw półpiruetu potem zwrotu.