© European Communities (Wspólnoty Europejskie), 2003-2004, http://europa.eu.int/eur-lex
Wyłącznie prawodawstwo Wspólnot Europejskich opublikowane w drukowanej wersji Dziennika Urzędowego Unii Europejskiej uznawane jest za autentyczne.
Dz.U.UE.L.00.262.21
Dz.U.UE-sp.05-4-48
DYREKTYWA 2000/54/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY
z dnia 18 września 2000 r.
w sprawie ochrony pracowników przed ryzykiem związanym z narażeniem na działanie czynników biologicznych w miejscu pracy
(siódma dyrektywa szczegółowa w rozumieniu art. 16 ust. 1 dyrektywy 89/391/EWG)
(Dz.U.UE L z dnia 17 października 2000 r.)
PARLAMENT EUROPEJSKI I RADA UNII EUROPEJSKIEJ,
uwzględniając Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską, w szczególności jego art. 137 ust. 2,
uwzględniając wniosek Komisji,
uwzględniając opinię Komitetu Ekonomiczno-Społecznego(1),
po konsultacji z Komitetem Regionów,
stanowiąc zgodnie z procedurą przewidzianą w art. 251 Traktatu(2),
a także mając na uwadze, co następuje:
(1) Dyrektywa Rady 90/679/EWG z dnia 26 listopada 1990 r. w sprawie ochrony pracowników przed ryzykiem związanym z narażeniem na działanie czynników biologicznych w miejscu pracy (siódma dyrektywa szczegółowa w rozumieniu art. 16 ust. 1 dyrektywy 89/391/EWG)(3) była wielokrotnie zmieniana(4). Do celów przejrzystości i racjonalności dyrektywa 90/679/EWG powinna zostać skodyfikowana.
(2) Zgodność z minimalnymi wymaganiami, mającymi na celu zagwarantowanie lepszego standardu bezpieczeństwa i zdrowia w zakresie ochrony pracowników przed ryzykiem związanym z narażeniem na działanie czynników biologicznych w miejscu pracy, jest istotna dla zapewnienia bezpieczeństwa i zdrowia pracowników.
(3) Niniejsza dyrektywa jest dyrektywą szczegółową w rozumieniu art. 16 ust. 1 dyrektywy Rady 89/391/EWG z dnia 12 czerwca 1989 r. w sprawie wprowadzenia środków w celu poprawy bezpieczeństwa i zdrowia pracowników w miejscu pracy(5). Przepisy tej dyrektywy mają zatem pełne zastosowanie do narażenia pracowników na działanie czynników biologicznych z zastrzeżeniem dla bardziej rygorystycznych i/lub bardziej szczegółowych przepisów zawartych w niniejszej dyrektywie.
(4) Dokładniejszą wiedzę na temat ryzyka związanego z narażeniem na działanie czynników biologicznych można uzyskać poprzez prowadzenie rejestrów.
(5) Lista i klasyfikacja czynników biologicznych muszą być regularnie sprawdzane i korygowane w oparciu o nowe dane naukowe.
(6) W odniesieniu do szeregu czynników biologicznych należy przedstawić dane dodatkowe do ich sklasyfikowania.
(7) Pracodawcy muszą mieć aktualne informacje na temat nowych osiągnięć technologicznych w celu poprawy ochrony bezpieczeństwa i zdrowia pracowników.
(8) W celu ochrony bezpieczeństwa i zdrowia pracowników narażonych na czynniki biologiczne powinny zostać podjęte środki zapobiegawcze.
(9) Niniejsza dyrektywa stanowi praktyczny aspekt realizacji społecznego wymiaru rynku wewnętrznego.
(10) Zgodnie z decyzją Rady 74/325/EWG(6), Komisja powinna konsultować się z Komitetem Doradczym ds. Bezpieczeństwa, Higieny i Ochrony Zdrowia w Miejscu Pracy w celu formułowania propozycji w tym zakresie. Zasięgano jego opinii przy formułowaniu projektów dyrektyw Rady zawartych w niniejszej dyrektywie.
(11) Niniejsza dyrektywa pozostaje z zastrzeżeniem dla zobowiązań Państw Członkowskich dotyczących końcowych terminów transpozycji, wymienionych w załączniku VIII część B,
PRZYJMUJĄ NINIEJSZĄ DYREKTYWĘ:
ROZDZIAŁ I
PRZEPISY OGÓLNE
Artykuł 1
Cel
1. Niniejsza dyrektywa ma na celu ochronę pracowników przed ryzykiem dla ich zdrowia i bezpieczeństwa, łącznie z zapobieganiem takiemu ryzyku, powstającym lub mogącym powstać w wyniku narażenia na działanie czynników biologicznych w miejscu pracy.
Ustanawia ona poszczególne wymogi minimalne w tej dziedzinie.
2. Dyrektywę 89/391/EWG stosuje się w pełni do całego obszaru, określonego w ust. 1, z zastrzeżeniem dla bardziej rygorystycznych i/lub szczegółowych przepisów, zawartych w niniejszej dyrektywie.
3. Niniejszą dyrektywę stosuje się z zastrzeżeniem dla przepisów dyrektywy Rady 90/219/EWG(7) oraz dyrektywy Rady 90/220/EWG(8).
Artykuł 2
Definicje
Do celów niniejszej dyrektywy:
a) "czynniki biologiczne" oznaczają drobnoustroje, włącznie z tymi, które zostały zmodyfikowane genetycznie, hodowle komórkowe i wewnętrzne pasożyty ludzkie, mogące być przyczyną zakażenia i alergii lub zatrucia;
b) "drobnoustroje" oznaczają komórkowe i bezkomórkowe jednostki mikrobiologiczne, zdolne do replikacji lub przenoszenia materiału genetycznego;
c) "hodowle komórkowe" oznaczają hodowlę in vitro komórek pochodzących z organizmów wielokomórkowych.
"Czynniki biologiczne" klasyfikuje się w czterech grupach ryzyka zgodnie z ich poziomem ryzyka zakażenia:
1. czynnik biologiczny należący do grupy 1 oznacza taki, poprzez który wywołanie choroby u ludzi jest mało prawdopodobne;
2. czynnik biologiczny należący do grupy 2 oznacza taki, który może wywoływać chorobę u ludzi i może być niebezpieczny dla pracowników; jego rozprzestrzenienie się na teren Wspólnoty jest mało prawdopodobne; skuteczna profilaktyka lub leczenie są możliwe;
3. czynnik biologiczny należący do grupy 3 oznacza taki, który może wywoływać ciężką chorobę u ludzi i może stanowić poważne niebezpieczeństwo dla pracowników; istnieje ryzyko jego rozprzestrzenia na terenie Wspólnoty, lecz zazwyczaj skuteczna profilaktyka lub leczenie są możliwe;
4. czynnik biologiczny należący do grupy 4 oznacza taki, który wywołuje ciężką chorobę u ludzi i stanowi poważne niebezpieczeństwo dla pracowników; istnieje wysokie ryzyko jego rozprzestrzenia na terenie Wspólnoty; zazwyczaj skuteczna profilaktyka lub leczenie nie są możliwe.
Artykuł 3
Zakres - oszacowanie i ocena ryzyka
1. Niniejsza dyrektywa dotyczy czynności, podczas których pracownicy w wyniku wykonywania pracy są lub mogą być potencjalnie narażeni na działanie czynników biologicznych.
2. W przypadku jakiejkolwiek czynności mogącej stwarzać ryzyko wystąpienia narażenia na działanie czynników biologicznych należy ustalić rodzaj, stopień oraz czas trwania narażenia pracowników w celu umożliwienia oceny stopnia wszelkiego zagrożenia dla zdrowia lub bezpieczeństwa pracowników oraz ustanowienia środków ostrożności, które należy podjąć.
W przypadku czynności wiążących się z narażeniem na działanie kilku grup czynników biologicznych, ryzyko określane jest na podstawie zagrożeń wywoływanych przez wszystkie obecne niebezpieczne czynniki biologiczne.
Ocena powinna być odnawiana regularnie oraz w każdym przypadku, gdy następuje jakakolwiek zmiana warunków, mogąca wpłynąć na narażenie pracowników na działanie czynników biologicznych.
Pracodawca musi na żądanie właściwych władz przedstawić informacje, na podstawie których przeprowadzono ocenę.
3. Ocenę określoną w ust. 2 przeprowadza się na podstawie wszystkich dostępnych informacji z uwzględnieniem:
a) klasyfikacji czynników biologicznych stanowiących lub mogących stanowić niebezpieczeństwo dla zdrowia ludzi, określonych w art. 18;
b) zaleceń właściwych władz wskazujących na konieczność kontroli czynników biologicznych w celu ochrony zdrowia pracowników, jeżeli w wyniku wykonywania pracy pracownicy są lub mogą być narażeni na działanie takich czynników biologicznych;
c) informacji na temat chorób, które mogą wystąpić w następstwie pracy wykonywanej przez pracownika;
d) potencjalnego działania alergizującego lub toksycznego, występującego w wyniku wykonywanej przez pracownika pracy;
e) wiedzy na temat choroby na którą stwierdzono, że cierpi pracownik i która ma bezpośredni związek z jego pracą.
Artykuł 4
Stosowanie poszczególnych artykułów w odniesieniu do oceny ryzyka
1. Jeżeli wyniki oceny, określonej w art. 3, wskazują występowanie narażenia i/lub potencjalnego narażenia na czynnik biologiczny grupy 1, bez rozpoznanego ryzyka zdrowotnego dla pracowników, nie stosuje się art. 5-17 i art. 19.
Jednakże stosuje się pkt 1 załącznika VI.
2. Jeżeli wyniki oceny, określonej w art. 3, wskazują, że działalność nie przewiduje świadomego zamiaru pracy lub kontaktu z czynnikami biologicznymi, lecz może skutkować narażeniem pracowników na działanie czynnika biologicznego, jak w przypadku działalności, których wykaz znajduje się w załączniku I, stosuje się art. 5, 7, 8, 10, 11,12,13,14, chyba że wyniki oceny, określonej w art. 3, wskazują na brak takiej konieczności.
ROZDZIAŁ II
OBOWIĄZKI PRACODAWCY
Artykuł 5
Zastąpienie
Jeżeli rodzaj działalności na to pozwala, pracodawca unika stosowania szkodliwego czynnika biologicznego poprzez jego zastąpienie innym czynnikiem biologicznym, który zgodnie z jego warunkami użytkowania nie jest niebezpieczny lub jest mniej niebezpieczny dla zdrowia pracowników, w odpowiednim przypadku, z uwzględnieniem aktualnego stanu wiedzy.
Artykuł 6
Zmniejszanie ryzyka
1. W przypadku, gdy wynik oceny, określonej w art. 3, wskazuje na wystąpienie ryzyka dla zdrowia lub bezpieczeństwa pracowników, należy przeciwdziałać narażeniu pracowników.
2. W przypadku, gdy nie jest to technicznie wykonalne, uwzględniając rodzaj działalności oraz ocenę ryzyka, określoną w art. 3, w celu właściwej ochrony zdrowia i bezpieczeństwa zainteresowanych pracowników, ryzyko narażenia musi być zmniejszane do najniższego koniecznego poziomu, w szczególności poprzez następujące środki, które należy podjąć w świetle wyników oceny, określonej w art. 3:
a) utrzymywanie jak najniższej liczby pracowników narażonych lub potencjalnie narażonych;
b) zaprojektowanie przebiegu pracy oraz środków nadzoru przemysłowego w taki sposób, aby uniknąć lub zminimalizować uwalnianie się czynników biologicznych w miejscu pracy;
c) środki ochrony zbiorowej i/lub w przypadku, gdy w inny sposób nie można uniknąć narażenia, indywidualne środki ochrony;
d) środki higieny zgodne z celem zapobiegania lub redukcji przypadkowego przeniesienia bądź uwolnienia czynnika biologicznego poza miejsce pracy;
e) stosowanie znaku zagrożenia biologicznego przedstawionego w załączniku II oraz innych istotnych znaków ostrzegawczych;
f) sporządzanie planów postępowania na wypadek awarii z udziałem czynników biologicznych;
g) przeprowadzanie testów, tam gdzie jest to konieczne i technicznie wykonalne, na obecność czynników biologicznych stosowanych w pracy, poza pierwotnym miejscem fizycznego zamknięcia;
h) środki bezpiecznego pobierania, składowania oraz usuwania odpadów przez pracowników, łącznie z zastosowaniem bezpiecznych i możliwych do zidentyfikowania pojemników, w miarę potrzeb po odpowiednim przetworzeniu;
i) procedury bezpiecznego obchodzenia się z czynnikami biologicznymi i ich transportu w obrębie miejsca pracy.
Artykuł 7
Informacja dla właściwych władz
1. W przypadku, gdy wyniki oceny, określonej w art. 3, wskazują na ryzyko dla zdrowia i bezpieczeństwa pracowników, pracodawca na żądanie właściwych władz udostępnia odpowiednie informacje dotyczące:
a) wyników przeprowadzonej oceny;
b) czynności, podczas których pracownik jest lub może być narażony na działanie czynników biologicznych;
c) liczby pracowników narażonych;
d) nazwiska i kwalifikacji osoby odpowiedzialnej za bezpieczeństwo i zdrowie w miejscu pracy;
e) podjętych środków zapobiegawczych i ochronnych, łącznie ze stosowanymi procedurami i metodami pracy;
f) planu awaryjnego dla ochrony pracowników przed narażeniem na czynnik biologiczny grupy 3 lub 4, do którego może dojść w wyniku utraty hermetyczności.
2. Pracodawcy niezwłocznie informują właściwe władze o każdej awarii lub wypadku, które mogły spowodować uwolnienie się czynnika biologicznego i które mogły wywołać poważne zakażenie i/lub chorobę u ludzi.
3. Lista, określona w art. 11, oraz karty zdrowia pacjenta, określone w art. 14, zostają udostępniane właściwym władzom w przypadkach zakończenia działalności przedsiębiorstwa, zgodnie z prawem krajowym i/lub praktyką.
Artykuł 8
Higiena i ochrona indywidualna
1. W przypadku wszystkich działalności, w których istnieje ryzyko dla zdrowia i bezpieczeństwa pracowników związane z pracą z czynnikami biologicznymi, pracodawca jest zobowiązany podjąć właściwe środki ostrożności w celu zapewnienia, że:
a) pracownicy nie spożywają posiłków lub napojów w miejscach pracy, w których występuje ryzyko skażenia czynnikami biologicznymi;
b) pracownicy są wyposażeni w odpowiednią odzież ochronną lub inną odpowiednią odzież specjalną;
c) pracownicy mają zapewnione odpowiednie i właściwe łazienki i toalety, które mogą być wyposażone w urządzenia do przemywania oczu i i/lub środki odkażające skórę;
d) wszelkie konieczne wyposażenie ochronne jest:
– prawidłowo przechowywane w wyraźnie określonym miejscu,
– sprawdzane i czyszczone, jeżeli to możliwe przed i w każdym przypadku po użyciu,
– naprawiane w przypadku usterki lub wymieniane przed dalszym użyciem;
e) ustalone są procedury pobierania, obchodzenia się z i przetwarzania próbek pochodzenia ludzkiego bądź zwierzęcego.
2. Odzież robocza oraz wyposażenie ochronne, w tym odzież ochronna określona w ust. 1, które mogą ulec skażeniu czynnikami biologicznymi, muszą być usuwane w chwili opuszczania miejsca pracy i przed podjęciem środków, określonych w akapicie drugim, przechowywane oddzielnie od innej odzieży.
Pracodawca musi zapewnić, że taka odzież oraz wyposażenie ochronne są odkażone i oczyszczone lub, w razie konieczności, zniszczone.
3. Pracownicy nie mogą być obciążani kosztami środków, określonych w ust. 1 i 2.
Artykuł 9
Informacja oraz szkolenie pracowników
1. Pracodawca podejmuje właściwe środki w celu zapewnienia pracownikom i/lub jakimkolwiek przedstawicielom pracowników w przedsiębiorstwie lub zakładzie odpowiedniego i właściwego szkolenia, opartego o wszystkie dostępne informacje, w szczególności w formie informacji i instrukcji dotyczących:
a) potencjalnego ryzyka dla zdrowia;
b) środków ostrożności, które należy podjąć w celu zapobieżenia narażeniu;
c) wymagań higieny;
d) noszenia i stosowania wyposażenia i odzieży ochronnej;
e) kroków, które pracownicy powinni podjąć w razie wypadków lub dla zapobieżenia wypadkowi.
2. Szkolenie jest:
a) przeprowadzane przed podjęciem pracy związanej z kontaktem z czynnikami biologicznymi;
b) dostosowywane, aby wziąć pod uwagę nowe lub zmienione ryzyko; oraz
c) powtarzane okresowo, w miarę potrzeb.
Artykuł 10
Informowanie pracownika w szczególnych przypadkach
1. Pracodawca dostarcza pracownikom pisemne instrukcje w miejscu pracy i, w miarę potrzeb, umieszcza uwagi, które obejmują przynajmniej informacje o procedurze postępowania w razie:
a) poważnej awarii lub wypadku związanego z obchodzeniem się z czynnikiem biologicznym;
b) obchodzenia się z czynnikiem biologicznym grupy 4.
2. Pracownicy niezwłocznie zgłaszają każdą awarię lub wypadek związany z obchodzeniem się z czynnikiem biologicznym przełożonemu lub osobie odpowiedzialnej za bezpieczeństwo i zdrowie w miejscu pracy.
3. Pracodawcy niezwłocznie informują pracowników lub wszelkich przedstawicieli pracowników o każdej awarii lub wypadku, który mógł spowodować uwolnienie się czynnika biologicznego i który mógł być przyczyną poważnego zakażenia ludzi i/lub choroby.
Dodatkowo, w razie zaistnienia poważnej awarii lub wypadku, pracodawcy informują tak szybko jak to jest możliwe pracowników lub przedstawicieli pracowników w przedsiębiorstwie lub zakładzie o jego przyczynach oraz o podjętych i proponowanych środkach, mających na celu opanowanie sytuacji.
4. Każdy pracownik posiada dostęp do informacji na temat wykazu, określonego w art. 11, który dotyczy go osobiście.
5. Pracownicy lub przedstawiciele pracowników w przedsiębiorstwie lub zakładzie mają dostęp do anonimowych informacji zbiorczych.
6. Pracodawcy dostarczają pracownikom i/lub ich przedstawicielom, na ich żądanie, informacje przewidziane w art. 7 ust. 1.
Artykuł 11
Wykaz pracowników narażonych
1. Pracodawca posiada wykaz pracowników narażonych na czynniki biologiczne grupy 3 i/lub 4, ze wskazaniem rodzaju wykonywanej pracy oraz, gdy to możliwe, czynnika biologicznego, na którego działanie pracownik był narażony, jak również, w miarę potrzeb, zapisy przypadków narażenia, awarii oraz wypadków.
2. Wykaz określony w ust. 1 przechowywany jest przez co najmniej 10 lat od momentu zakończenia narażenia, zgodnie z prawem krajowym i praktyką.
W przypadku tych narażeń, które mogą skutkować zakażeniami:
a) czynnikami biologicznymi mogącymi wywołać zakażenie chroniczne lub ukryte;
...
ludwik72