Andhazi Frederico - Anatom.pdf - Andhazi Frederico - ssaaggaa

Federico Andhazi

Anatom

Tłumaczył Piotr Fornelski

Federico Andahazi jest psychoterapeutą węgierskiego pochodzenia, mieszka

w Buenos Aires. Jego powieść “Anatom”, która wzbudziła wiele kontrowersji,

otrzymała prestiżową nagrodę Argentine Fortabat. Nagroda została jednak cofnięta

przez fundatora ze względu na treść książki. Prawa do publikacji powieści zakupiły

największe wydawnictwa, m.in. w Stanach Zjednoczonych i Wielkiej Brytanii.

Najsłynniejszy lekarz szesnastowiecznych Włoch, Mateo Colombo,

nieoczekiwanie trafia za kraty więzienia, oskarżony o herezję. Nie stawia się mu

zarzutów zorganizowania nieudolnej szajki porywaczy ciał ani obsesyjnego wprost

uganiania się za najbardziej znaną wenecką kurtyzaną, ale oskarża się go o zbrodnie

herezji w oczach Kościoła oraz równie groźne zakłócenie prastarego porządku

świeckiego społeczeństwa renesansowego. Mateo Colombo dokonał jednego z

największych odkryć wszech czasów w anatomii - odkrył źródło rozkoszy kobiety.

Prolog

Wiosna spojrzenia

“Och, moja Ameryko! Słodka, odkryta przeze mnie ziemio!” Tak pisze

Mateusz Kolumb (lub Mateo Realdo Colombo, jak brzmi włoska wersja jego

nazwiska) w swoim dziele De re anatomica*. (*De re anatomica, Wenecja 1559, XI,

16.) Nie jest to chełpliwy okrzyk - jak “Eureka!” - lecz lament, gorzka parodia

własnego życia i niedoli, którą Mateusz rzutuje na postać swego genueńskiego

imiennika, Krzysztofa. To samo nazwisko i chyba ten sam los. Nie łączy ich żadne

pokrewieństwo; jeden umarł zaledwie dwanaście lat po urodzeniu się drugiego.

“Ameryka” Mateusza jest bliższa i nieskończenie mniejsza od Ameryki Krzysztofa;

tak naprawdę, wielkością niewiele przewyższa główkę gwoździa. Jej istnienie miało

pozostać przemilczane aż do śmierci odkrywcy. Mimo swych znikomych rozmiarów

spowodowała jednak niemało zamieszania.

Jest Odrodzenie. Wszystkim rządzi słowo “odkrywać”. Nadszedł zmierzch

czystej spekulacji a priori i nadużywania sylogizmu. Zastąpiła je empiria spojrzenia.

Zaczęła się prawdziwa wiosna spojrzenia. Być może Franciszek Bacon w Anglii i

Campanella w Neapolu zauważyli fakt, że podczas gdy scholastycy błądzili po nie

kończących się labiryntach sylogizmów, niewykształcony prostak, Rodrigo de Triana,

wykrzyknął nagle “Ziemia!” i sam o tym nie wiedząc, zapoczątkował nową filozofię

spojrzenia. Scholastyka - Kościół wreszcie to dostrzegł - nie była zbyt dochodowa, na

pewno zaś mniej, niż sprzedaż odpustów, odkąd Bóg uznał, że od grzeszników można

się domagać pieniędzy. Nowa nauka jest zawsze dobra, jeśli przybliża człowieka do

złota. Jest zawsze dobra, gdy nie przekracza Pisma, a jeszcze lepsza, jeśli jej pismem

są weksle. Gdy Słońce zaczęło powoli wstrzymywać swój bieg wokół Ziemi - rzecz

jasna, nie nastąpiło to z dnia na dzień - geometria coraz bardziej buntowała się

przeciwko płaskości papieru i wreszcie ruszyła na podbój trójwymiarowej przestrzeni

topologii. To jest właśnie największe osiągnięcie renesansowego malarstwa: jeżeli

natura jest zapisana symbolami matematycznymi - tak głosi Galileusz - malarstwo

powinno być źródłem nowego pojmowania natury. Freski z Watykanu, są

matematyczną epopeją, o czym świadczy pojęciowa przepaść, jaka dzieli Narodzenie

Lorenza Mónaco od Tryumfu Krzyża na ścianach absydy Capella delta Pieta. Z

podobnych przyczyn, choć w nieco innej dziedzinie, nie ostała się żadna dawna

kartografia. Zmieniają się mapy nieba, ziemi, ciał. Mapy anatomiczne są nowym

instrumentem nawigacyjnym dla chirurgii... I teraz wracamy do naszego Mateusza

Kolumba.

Być może właśnie ta zbieżność nazwiska z genueńskim admirałem kazała

Mateuszowi wybrać los odkrywcy. Wypłynął więc na swoje morza. Oczywiście nie

były one tymi samymi, po których żeglował jego imiennik: w owych czasach Mateusz

był największym podróżnikiem, po anatomii. Jednym z jego skromniejszych

osiągnięć było ni mniej, ni więcej tylko odkrycie krążenia krwi, nim jeszcze Anglik

Harvey opublikował swą rozprawę De motus cordes et sanguinis. Lecz i tak owa

“Ameryka” jest nieporównanie ważniejsza.

Mateusz nie mógł zobaczyć swojej pracy ogłoszonej drukiem, bo nastąpiło to

dopiero w roku jego śmierci, w 1559. Z doktorami Kościoła trzeba było być

ostrożnym. Przykładów nie brakuje: trzy lata wcześniej Lucio Vanini dał się spalić

Inkwizycji pomimo - a może właśnie z powodu - swego oświadczenia, że się nie

wypowie o nieśmiertelności duszy, dopóki nie będzie “starym i bogatym Niemcem”*.

(*A.Weber: Historia filozofii europejskiej). Odkrycie Mateusza Kolumba było na

pewno bardziej niebezpieczne niż poglądy Lucia Vaniniego, a poza tym nasz anatom

czuł wyjątkową awersję do ognia i do swędu spalonego ciała - zwłaszcza gdyby to

miało być jego własne ciało.

Andhazi Frederico - Anatom.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: