II. POEZJA
A. 1918- POCZĄEK LAT TRZYDZIESTYCH
b) 1927- początek lat 30-tych
7. KLASYCYZM SKAMANDRYTÓW. ICH TWÓRCZOŚĆ HUMORYSTYCZNO- SATYRYCZNA
- charakterystyka zmian:
o zwrot ku klasycyzmowi
o zwrot ku poezji społecznej
- geneza:
o 1926 r.- przewrót majowy
o zakończenie wydawania „Zwrotnicy”
KLASYCYZM SKAMANDRYTÓW
- charakterystyka:
§ formy (oda, hymn)
§ antyczne nawiązania Skamandra (bardziej apollińskie w tym okresie);
· Tuwim, Rzecz czarnoleska
§ wzory: Kochanowski, Leopold Staff
§ hołd dla „lipy czarnoleskiej”
§ utwory poświęcane konkretnym postaciom: Kochanowskiemu, Słowackiemu, Norwidowi, Conradowi, Valery’emu
§ dystans wobec „ ja” lirycznego; poezja „o”
§ dynamizm (tematyka sportowa i olimpijska)
§ optymizm
§ harmonia, powaga, współbrzmienie
- tomiki:
o Iłłakowiczówna Obrazy imion wróżebne
o Wanda Miłaszewska Rok Boży 1927
o Witold Hulewicz, Sonety instrumentalne 1928
o Maria Czerkawska Zielony cień 1928
o Mieczysław Braun Rzemiosła 1926
o Beata Obertyńska Kalendarz 1927
o Kazimierz Wierzyński Laur olimpijski 1927
- stylizacje:
o Napierski, Braun, Iwaszkiewicz
o ody, elegie, list poetycki
o tomy:
§ Pocałunki Pawlikowskiej
§ Wysokie drzewa Staffa
KLASYCYZM LEOPOLDA STAFFA
- mistrz
- lata 20-te charakteryzowały się w jego twórczości epigonizmem (Szumiąca muszla, Tęcza łez i krwi)
o Ścieżki polne 1919; charakterystyka:
§ sonety
§ tematyka: wiejskie gospodarstwo
§ tonacja realityczna, patos młodopolski
§ tomik epizodyczny w drodze do wielkiego klasycyzmu Staffa
o Wysokie drzewa 1932; charakterystyka:
§ metaforyzacja codzienności
§ humor, poetyckie dowcipy
o Barwa miodu 1936
KAZIMIERZ WIERZYŃSKI
o Laur olimpijski; charakterystyka:
§ tematyka antyczna
§ portrety sportowców w akcji
§ oddanie ruchu (Paddock i Porrit)
§ patos i hiperbolizacja
§ hymny na cześć dynamiki
o Rozmowa z puszczą 1929
§ elementy ekspresjonizmu i preturpizmu
§ nędza wsi
§ zatarcie granicy świata ludzkiego i nieożywionej materii
o Pieśni fantastyczne 1929
§ brzydota miejska
§ elementy oniryzmu
§ wyobcowanie
§ inspiracje tematyką społeczną ale też osobistym obrzydzeniem do życia
§ akcenty katastroficzne
KLASYCYZM JULINA TUWIMA
o Rzecz czarnoleska 1929
o Biblia cygańska 1933
o klarowność
o prostota i harmonia
o nawiązania klasycystyczne
o tworzenie ładu z chaosu
o autotematyczność
o poezja i sztuka jako źródła nieśmiertelności
- tendencje:
o klasycystyczna
o satyryczna
o alchemiczno- magiczna
- utwory:
o Pogrzeb Słowackiego
o Dziesięciolecie- pamflet na Młoda Polskę
KLASYCYZM JAROSŁAWA IWASZKIEWICZA
o stylizacja
o wiara w ponadczasowość poezji
o dyskursywność, zbliżenie do eseju
o odwołanie do tragedii klasycznej (jako mitu europejskiego)
o wiersze o europejskich kulturach (włoskiej, hiszpańskiej, rosyjskiej, greckiej...)
o zafascynowanie niemiecką kulturą
o mistrzami: Paul Valery, Paul Claude, Stefan George
o Powrót do Europy (1931); charakterystyka:
§ kult europy (paneuroeizm- Richard Coudenhove- Kalergi, Karl de Rohan)
§ zarysowanie w tym kontekście miejsca polskiej kultury (polskiej poezji obywatelskiej- w przeciwstawieniu do czystej poezji frncuskiej)
§ mit jagielloński
§ Wigilia Nowej Polski- tworzenie nowego mitu pokojowej siły, symbolicznego, odrodzeńczego ognia
KLASYCYZM MARYLI WOLSKIEJ
o Dzban malin 1929- cykl O dawnym Lwowie; charakterystyka:
· kolokwializmy, prozaizmy
· opisy patriotycznych spotkań inteligencji w II poł XIX wieku
· rzeczowość
DEBIUT STANISŁAWA BALIŃSKIEGO
- tomiki
o Wieczór na Wschodzie 1928; charakterystyka:
§ zauroczenie wschodnimi podróżami Słowackiego; egzotyzm
§ 2 lata przebywał w Techeranie jako attache kulturalny
§ tom tematycznie spóźniony
§ nostalgia
DEBIUTY
- Beata Obertyńska
- Aleksander Janta- Połczyński
- Halina Konopacka (klasyczny umiar i równowaga)
- Roman Kołoniecki
- Mieczysław Braun (klasycystyczne stylizacje; Rzemiosło, Przemysł; tematyka pracy; nawiązanie do epoki stanisławowskiej i pocz. XIX wieku)
***************************************************************
NURT HUMORYSTYCZNO- SATYRYCZNY
o nurt paralelny do klasycyzującego
o aprobata politycznego stanu
- twórcy:
o Julian Tuwim
o Antoni Słonimski
o Lechoń
o Marian Hemar
o K. I. Gałczyński
o Jerzy Paczkowski
o Świętopełek Karpiński
- czasopisma:
o „Cyrulik Warszawski” (1926- 1934); red. Jan Lechoń
JULIAN TUWIM
- Jarmark rymów 1934, charakterystyka:
§ tekst retrospektywny
§ wybór satyr z lat 1914- 1933
§ przeciw endecji i antysemityzmowi
§ satyry obyczajowo- psychologiczne (na dowcipnisiów, natrętów, nieproszonych gości)
§ „notatnik nerwicowca”
KONSTANTY ILDEFONS GAŁCZYŃSKI
o tradycja skamandrycka
o pomieszanie satyry z liryką (Tuwim, Lechoń oddzielali)
o fantastyka, barokowość
o muzyczność
...
Scintilla