III.PROZA
A. 1918- 1932
a) 1918- 1926
6. NOWATORSKA PROZA POEZJOPODOBNA
- charakterystyka:
o w większości próby poetów (szczególnie skamandrytów)
o liryzacja prozy
o wpływ Rimbauda (Rytard i Iwaszkiewicz go tłumaczyli)
o jako ogniwo rewolucji literackiej proza poezjopodobna była słaba
o język za mało ukształtowany by wyrazić tematykę prozy: kataklizm, problemy wewnętrzne człowieka, autoświadomość narodową
- twórczość:
o Aleksander Wat Ja z innej strony i ja z drugiej strony mego moposożelaznego piecyka
o Jerzy Mieczysław Rytard Wniebowstąpienie 1923; charakterystyka:
§ śmiałe obrazowanie
§ cięta składnia
§ akcja melanżowa: miłostki, strzelania wojenne
§ narrator- bohater zafascynowany mitem Dionizosa przeżywa pasję życia
§ wpływy futuryzmu i skamandra (witalzm, dytyrambizm)
§ poetyka:
· rozluźnienie konstrukcji
· jednoplanowość (doznania zmysłowe i akcja równie ważne)
o Jarosław Iwaszkiewicz;
§ kunszt prozy
§ wielowymiarowość: składnia, leksyka, naśladowanie muzyki
§ ekspersjonizm
§ symbolika religijna
§ twórczość:
· Wieczór u Ahbdona 1923charakterystyka:
· stylizacja w ukazaniu instynktu seksualnego i instynktu agresji Siedem bogatych miast nieśmiertelnego Kościeja 1924
· gra z tradycją; szczytowa w Demeter 1921; mozaika mitologiczna, literacka i malarska
· proza stylizatorska
o Ucieczka do Bagdadu 1923
o Legendy 1921
o Jerzy Szaniawski
· Miłość i rzeczy poważne 1924
§ poezja jako bunt przeciwko zdroworozsądkowemu poglądowi na świat
§ prostota języka
§ niedookreślony świat przedstawiony
o Bronisława Ostrowska (poetka młodopolska):
· Książka jutra, czyli Tajemnica geniusza drukarni 1922; opowiadanie dla młodzieży, inkrustacje wierszowane; losy bojownika o niepodległość i socjalizm; ukazuje też proces powstawania książki jako przedmiotu materialnego; autotematyzm- obserwujemy produkcję książki, którą czytamy; uwagi bohatera na temat pisanej o nim powieści;
- twórczość poezjopodobna połączona z fantastyką
o Stanisław Baliński; Miasto księżyców 1924- opowiadania, proza poezjopodobna (elementy świata przedstawionego; metaforyka) i literatura fantastyczna
o Bruno Jasieński Nogi Izoldy Morgan 1923; fantastyka sensacyjno- makabryczna; poetycki, futurystyczny zgrzyt w postaci prowokacji; swoiste antyfuturystyczne ostrzeżenie przed zmechanizowanym światem przyszłości
1
Scintilla