III.PROZA
B. 1932- 1939
13. DOMINANTY NOWEGO OKRESU
- geneza:
o nowe debiuty
o kryzys ekonomiczny, pauperyzacja społeczeństwa, autorytaryzm rządów sanacji
o radykalizm, realizm, autentyzm
- późne debiuty:
o Helena Bogudzewska (ur. 1886)
o Bruno Schulz (ur. 1892)
o Pola Gojawiczyńska (ur. 1896)
- debiuty:
o Leon Kruczkowski
o Adam Ciompa
o Witold Gombrowicz (1904)
o Michał Choromański
o Tadeusz Breza
o Zbigniew Uniłowsi (1909)
o Adolf Rudnicki (1912)
o Jerzy Kornacki
o Hanna Malewska
II debiuty
o Jerzy Andrzejewski (1909)
o Marian Ruth- Buczkowski
o Stefan Otwinowski
o Teodor Parnicki
o Stanisław Piętak
o Marian Pomiński
- charakterystyka:
o nowy bohater i techniki powieściowe
o wpływ sytuacji społeczno- politycznej→ realizm społeczny
o dzieła interwencyjne
o neonaturalizm, populizm polski
o bohater zbiorowy
o wzrasta znaczenie powieści środowiskowo- zawodowej
o wieś z perspektywy walki klasowej i politycznej
o wzrost poczucia odpowiedzialności literatury
o renesans powieści historycznej (dyskretny katastrofizm)
o radykalno- społeczno, lewicowe spojrzenie (Nałkowska, Zegtadłowicz, Strug, Czuchnowski, Kurek, Wasilewska) [prosanacka wizja w Mateuszu Bigdzie Kadena]; antysanacjna Kariera Nikodema Dyzmy 1932 Tadeusza Dołęgi- Mostowicza
o katastrofizm subtelniejszy niż w prozie lat 20-tych, czy poezji lat 30-tych, ale ogólna tonacja utworów ciemna i ponura, postaci wypaczone, pokrzywione życiowo
- tendencje:
o realizm społeczny
o realizm formalny- „przeźroczystość” języka, subiektywnie sprawdzalna konwencja świata przedstawianego
o realizm psychologiczny (Nałkowska, Iwaszkiewicz, Kuncewiczowa, Boguszewska, Gruszecka)
o Schulz
o Gombrowicz
o Sól ziemi Wittlina
o biografizm Berenta
- tematy:
o dalsze odkrywanie psychiki dziecka i kobiety
o temat seksu (naturalizm, psychologizm, psychoanaliza)
2
Scintilla