III.PROZA
B. 1932- 1939
17. NOWATORZY KONSTRUKCJI I NOWATORZY NARRACJI
- charakterystyka:
o ewolucyjne zmiany, ale bardziej płodne w przyszłości (rewolucjonizm lat 20-tych nigdy nie wywarł takiego wpływu)
o nowatorzy:
§ konstrukcji→KONSTRUKCJONIŚCI:
· ekstrawertyzm
· inwersje czasowe
· zmienne punkty widzenia
· poszukiwanie prawdy o losie, dzianiu się, międzyludzkich uwarunkowaniach
§ narracji→PISARZE AUTOANALIZY PSYCHOLOGICZNEJ (AUTOPSYCHOANALIZY):
· introwertyzm
· analityczne lub solilokwialne (=rozmowa z samym sobą) monologi
· pogłębienie wiedzy o ludzkiej psychice
· wykrywanie mechanizmów pamięci, percepcji, asocjacji
KONSTRUKTYWIŚCI
- twórcy:
jeszcze tradycyjni
o Helena Boguszewska Całe życie Sabiny
o Maria Kuncewiczowa Cudzoziemka
o Zofia Nałkowska Niecierpliwi
eksperymentatorzy
o Michał Choromański
Zazdrośnica i medycyna 1933:
§ konstrukcjonizm o charakterze eksperymentatorskim
§ retrospektywna, ukazywana z paru perspektyw osobowych akcja rozgrywająca się w przeciągu tygodnia między kilkoma osobami i zakończona śmiercią jednej z nich
§ zaczyna się retrospektywnie od śmierci jednej z tych osób; napięcie i dramatyzacja akcji
§ w zakończeniu znowu ta sama scena z wyjaśnieniem
§ akcja krążąca wokół pytań i odpowiedzi- odkrywa je tylko czytelnik, ten, komu na nich najbardziej zależy pozostaje nieświadomy („zdradziła czy nie zdradziła...?”)
§ mizoginizm
§ powieść „zawodowa”- ten trzeci jest chirurgiem, opisy operacji
§ miasteczko w tym tygodniu nawiedza wichura
Biali bracia 1931
§ mniej ciekawa od Zazdrości i medycyny
§ szpiegowsko- sowiecka
§ nagłe rodzenie się bohaterstwa między ludźmi w przypadku niebezpieczeństwa zawiei śnieżnej
PISARZE AUTOANALIZY PSYCHOLOGICZNEJ (AUTOPSYCHOANALIZY)
o mniej popularni, mniej zważający na gusta czytelnicze
o Zbigniew Grabowski
o Adam Tarn
o Adam Cioma
ZBIGNIEW GRABOWSKI
- Ciszy lasu i twojej ciszy... 1931; charakterystyka:
o powieść autoanalityczna, autoterapeutyczna
o wpływ Prousta
o powieść- pamiętnik
o czas linearny podporządkowany mechanizmowi pamięci
o narracja w większości oparta na monologu wewnętrznym; elementy monologu wypowiedzianego (fikcyjna rozmowa z nieobecnym przyjacielem)
o bohater bywa oddzielony od narratora i jest ukazany od zewnątrz
ADAM TARN
- Obraz ojca w czterech ramach 1934; charakterystyka:
o wpływ Joyce’a
o technika strumienia świadomości
o problematyka wewnętrznych masek i ról (samoprzyłapywanie się na automistyfikacji)
o „szary człowiek”
o młody narrator z czasem starzejąc się wchodzi w rolę własnego, nie żyjącego już teścia, identyfikuje się z nim- powtarza jego gesty wobec pretendenta do ręki jego córki
- Duże litery 1933; charakterystyka:
o próba oddania pierwszego momentu zmysłowej percepcji świata- moment widzenia malarskiego: zwrócenie uwagi na kolor i kształt
o środowisko plastyków
o zabiegi językowe (nominalizacja jakości i stanów, które normalnie wyraża się za pomocą przymiotników i czasowników)
1
Scintilla