TADEUSZ DREWNOWSKI- LITERATURA OLSKA 1944- 1989. PRÓBA SCALENIA
NASZA MAŁA STABILIZACJA
****************************************************************
POZORNE WYZWOLENIE
- historia powszechna:
o 1955- 1956- powstaje nowa koniunktura; początek wyścigu kosmicznego; zmiana ikonosfery cywilizacji
- historia:
o 1956- 1970- rządy Gomułki
§ polityka wobec ZSRR
· monopol Gomułki
· przyjazne stosunki z Chruszczowem i Breżniewem
· dopuszczenie dla utrzymania własnego stanowiska do interwencji w 1968 w Czechosłowacji
§ polityka wewnętrzna
· przywrócenie prawnego statusu Kościoła
· gwarancja prywatnej własności ziemi
§ Mieczysław Moczar- MSW
· były żołnierz AL
· wyciągnięcie ręki do ruchu oporu i AK
· z czasem popadnięcie w wojujący nacjonalizm
§ s
o 1965- list biskupów polskich do biskupów niemieckich (Przebaczamy i prosimy o przebaczenie)
o 1966- krytyka Kołakowskiego dziesięcioletniego okresu- usunięty z partii
o marzec 1968- demonstracje o Dziadach w Teatrze Narodowym
§ tzw. wydarzenia marcowe
§ antysemityzm i antyinteligenckie zajścia
§ emigracja Żydów
o 1970- Gomułka i Willy Brandt w Wilanowie ostatecznie zatwierdzają granicę z RFN
- określenia:
o Różewicz nasza mała stabilizacja
o pokolenie bez biografii (Zbigniew Żabicki)- = bez wojny
o kultura masowa
o kontestacja
- działania Gomułki:
o zamknięcie „Po Prostu”
o 1957- rozprawa ze zwolennikami „drugiego etapu” Października- uderzenie w rewizjonistów: Woroszylskiego, Kołakowskiego, Zimanda
- charakterystyka:
o walka z powstałym po 1956 rewizjonizmem
o Listo otwarty do partii
§ studenci UW Karol Modzelewski i Jacek Kuroń
§ przeciw biurokracji partyjnej
§ za demokracją robotniczą i podniesieniem poziomu życia
§ 1965- wiezienia dla autorów
o warszawska szkoła historii idei (Kołakowski, Baczko, Bauman, Szacki, Walicki, Pomian)→ marksistowska
o umasowienie kultury (wzrost liczby osób z wyższym wykształceniem)
o spadek ilości wydawanych książek
§ tzw. List 34 - intelektualistów do władzy
GRA OD POCZĄTKU
o zrezygnowano z programu socrealizmu
o pozostawiono cenzurę i kontrolę ideologiczną
- czasopisma:
o likwidacja „Po Prostu”
o „Nowa Kultura”
§ 1956-58- redakcja „Kolumbów”; red. Witor Woroszylski→ Jerzy Piórkowski; współpraca Jana Strzeleckiego, Leszka kołakowskiego
§ 1958- odebranie pisma młodym na rzecz „bezpiecznego” Stefana Żółkiewskiego
§ 1963- likwidacja
§ powstanie „Kultury” Janusza Wilhelmiego
o „Życie Literackie” 1951; red. Władysław Machejko
§ kontakty z pozawarszawskimi ośrodkami
§ większy liberalizm
o „Twórczość”- redakcja po Ważyku dla Jarosława Iwaszkiewicza
§ związki z literaturą światową
o „Europa”
§ dawna „Kuźnica”→ Jastrun, Kott, Ważyk, Hertz, Żuławski, Jerzy Andrzejewski
§ pismo ex- socrealistów powracających do europejskiej tradycji
§ tuż przed wydaniem 1 nr- wymówienia z pracy i zamknięcie pisma
§ autorzy występują z partii
o „Rzecz”
§ Julian Przyboś i Artur Sandauer
§ chęć wskrzeszenia awangardy i pozyskania Gombrowicza
o „Krytyka”
§ Andrzej Stawar- krytyk marksistowski przedwojenny
§ pismo marksistowskie, nieortodoksyjne,
§ badanie literatury na tle epoki
nowe inicjatywy
o „Współczesność”
§ przechodzi z PAX- u pod RSW Prasy i stabilizuje się
§ debiut młodych pisarzy
§ Stanisław Grochowiak, Witold Dąbrowski, Stanisław Kuszewski, Andrzej Lam, Józef Lenart
§ lata 1958- 1959- red. Grochowiaka- baza artystyczna
· nowi poeci, prozaicy, felietoniści (Hamilton, Andrzej Dobosz)
· nowe pokolenie krytyków
o Ryszard Zengel
o Tomasz Burek
o Jacek Łukasiewicz
o Jan Zbigniew Słojewski
§ problem Hłaski
§ Grochowiak Karabela zostanie na strychu 1959
· przeciw Kolumbom- odrzucenie wzorca powstańczego, konspiratorskiego, ułańskiego
· miało to być uspokojeniem oficjelów, ale mierzyło tak na prawdę w Kolumbów
o „Dialog”
§ Adam Tarn
§ pismo teatralne
§ koncepcja pisma fachowego i specjalistycznego
§ zerwanie z tradycją lekceważenia tekstu dramatycznego
§ wprowadzenie dramatu, scenariusza filmowego i telewizyjnego do literatury
§ wpływ zagranicznego pobytu Tarna
o „Poezja”
o „Kontrasty”
§ zmienne działający magazyn reporterski
o „Odra”
§ rozwinięcie pisma lokalnego
§ Wrocław
§ redaktorzy: T. Lutogniewski, K. Krzyżagórski, Z. Kubikowski
o „Polityka”
§ od 1958 red. Mieczysław F. Rakowski
§ ambicje światowe
§ stały dział literacko- felietonowy
· M. Radgowski, D. Passent
· J. Andrzejewski, Stanisław Dygat
· Antoni Słonimski- druk Alfabetu wspomnień
§ wykluwanie się literatury faktu
§ ambicje ideotwórcze łączone z masowym zasięgiem
- rozwój kulturalny:
o polska szkoła filmowa
§ Andrzej Wajda
§ A. Munk
§ Jerzy Kawalerowicz
o scenariusze filmowe
§ Jerzy S. Stawiński
§ Al. Ścibor- Rylski
o rozwój telewizji
o słuchowiska radiowe (Matysiakowie, W Jezioranach)
- „fala” zaległości literatury zagranicznej po Październiku 1956:
o Kafka, Joyce, Elit, Mann
o Fr.: Mauriak, Malraux, Camus, Sartre, Fracoise Sagan
o Ameryk.: Caldwell, Steinbeck, Hemingway, Faulkner, Truman Capote
o ros.: Dostojewski, Babel; lata 20-te; Borys Pasternak, Cwietajewa, Mandelsztam
o teatr: Strindberg, Giraudoux, Brecht, Anouilhe, Wilder, Beckett, Ionesco
- krytyka literatury zagranicznej:
o Czesław Miłosz Kontynenty 1958- wstępna praca nad poezją amerykańską
o Zygmunt Kałużyński Podróż na Zachód - amatorski przegląd po nowościach europejskich, ale długo pozycja bezcenna
o akcja Zbigniewa Bieńkowskiego w „Twórczości’
o Karst- o Kafce
o Rogalski- o Mannie
o Naganowski- o Joycie
o Szewczyk- o literaturze niemieckiej XX wieku
o Sandauer O rozwoju sztuki narracyjnej XX wieku
o eseje Jastruna
o eseje Iwaszkiewicza
o eseje Dąbrowskiej- Szkice o Conradzie
- znowu o Dwudziestoleciu:
o nowe wydanie Ferdydurke- popularność
o 1962- Puzyna wydaje po raz pierwszy Witkacego dramaty
- krytyka Dwudziestolecia:
o nadal wpływ Wyki
...
Scintilla