KWADRYGA: PROGRAM, PRZEDSTAWICIELE, PISMO
Kwadryga, grupa poetycka działająca na przełomie lat 20. i 30. w Warszawie. 1927-1931 wydawała pismo pod taką samą nazwą. Polemizowała, a zarazem po trosze ulegała Skamandrowi i Awangardzie Krakowskiej. Proponowała poezję społeczną.
Jej członkami byli: S. Ciesielczuk, S. Flukowski, W. Sebyła, W. Słobodnik, L. Szenwald, przejściowo K.I. Gałczyński.
Kwadryga, czasopismo literackie, które ukazywało się w Warszawie w latach 1927-31. Redaktorzy - M. Bibrowski i W. Sebyła. Pismo grupy literackiej Kwadryga.
Założona przez M. Bibrowskiego, S. R. Dobrowolskiego i W. Wernica. Organem grupy było czasopismo o tej samej nazwie, wyd. od wiosny 1927 do czerwca 1931, nieregularne. Pismo dysponowało własną serią wydawniczą Biblioteka K., w której 1929 – 1930 ukazało się 12 tomów poezji i prozy: Czechowicza, Dobrowolskiego, Rydzewskiej czy Sebyły. Urządzano spotkania autorskie również poza Warszawą.
W programowych wystąpieniach Kwadryga określała się opozycyjnie zarówno wobec „bezideowości i aintelektualnego witalizmu” Skamandra, jak wobec „estetyzmu” AK. Próbowała formułować program „poezji uspołecznionej” – literatury zaangażowanej i komunikatywnej, związanej z życiem i pracą prostych ludzi, nobilitującej trud twórców współczesnej cywilizacji technicznej.
Powołując się na patronat ideowy C. K. Norwida i nawiązując do myśli S. Brzozowskiego, Kwadryga podejmowała zagadnienia stosunku pracy do twórczości artystycznej oraz powinności moralnych i roli społecznej twórcy, któremu przyzwała zarówno status wyraziciela przeświadczeń zbiorowych, jak romantycznego poety – kreatora.
Grupa nie wykształciła odrębnej poetyki: w twórczości kwadrygantów dominowały wpływy zwalczanego Skamandra, częściowo AK. Członkowie grupy uprawiali głównie poezję społeczną, często o charakterze refleksyjnym, w której dochodziły do głosu rozbieżne tendencje ideowe, od optymistycznej utopii cywilizacyjnego ładu i postępu, do przeczuć rewolucyjnych lub katastroficznych wizji zagłady człowieka i natury.
POEZJA KONSTANTEGO ILDEFONSA GAŁCZYŃSKIEGO
Cechy twórczości:
-ironiczny dystans wobec świata, kpina z uznanych wartości, niechęć do wszelkiej sztuczności i fałszu;
-operowanie paradoksem, błyskotliwym żartem językowym, kalamburem i groteską;
-poetyka luźnych skojarzeń, bliska praktyce nadrealizmu;
-podmiot liryczny przybiera postać błazna i prześmiewcy, który ucieka od świata fałszu i cynizmu
Debiutował w prasie w 1923 r. Związany był z grupą "Kwadryga". Powojenne tomiki: Zaczarowana dorożka (1948), Ślubne obrączki (1949), Pieśni (1953).
Współistniał w niej typ poety-cygana nie stroniącego od wesołej błazenady z podszytym autoironią głosicielem katastrofizmu, np. w poemacie Koniec świata. Wizje świętego Ildefonsa czyli Satyra na Wszechświat (1929) - z licznymi aluzjami do aktualnej sytuacji politycznej w Polsce.
Głośny poemat Bal u Salomona (1931) ukazuje sprzeczności ówczesnego świata przy pomocy nadrealistycznego obrazowania. W okresie współpracy z radykalnie prawicowym Prosto z mostu staje po stronie tzw. prostego człowieka, przedstawiciela lumpenproletariatu i drobnomieszczaństwa, któremu przeciwstawiał oportunistycznego inteligenta, obiekt jego kpin w dalszej twórczości.
Wiersze satyryczne, skierowane przeciwko rządom sanacji, jak Skumbrie w tomacie. Utwory poetyckie (1937) przyniosły mu w rok później znaczącą nagrodę literacką.
W okresie wojny napisał szereg wierszy patriotycznych, np. Pieśń o żołnierzach Westerplatte. Ogromną popularność zyskał mu m.in. zbiór Zaczarowana dorożka (1948).
Po wojnie z jego wierszy przebijała spontaniczna pochwała pracy, której nadawał baśniową niezwykłość. Opisywał np. piękne i młode sprzedawczynie. W "Przekroju" drukował teksty w cyklu o nazwie "Zielona Gęś". Określał je jako najmniejszy teatrzyk świata. W krótkich scenkach prezentował absurdalny i surrealistyczny humor. Zwracał się on przeciw podniosłej tradycji romantycznej i dawnym elitom. Również w wierszach kpił z tradycyjnej inteligencji. Wiersz Śmierć inteligenta ukazuje niezdecydowanie tego środowiska i wikłanie się w rozważania, które do niczego nie prowadzą ("Chciałby. Pragnąłby. Mógłby. Gdyby."). Sfrustrowany inteligent potrafi tylko krzywić się na świat ("Wszystko krzywe. Wszystko nie tak").
W poważniejszym tonie utrzymane są Notatki z nieudanych rekolekcji paryskich. Pokazują one kryzys światopoglądu i wiary w Boga. Przed wojną Gałczyński był uznawany za pisarza katolickiego. Pieśni miały charakter liryki osobistej, mówiącej o podstawowych zagadnieniach życia człowieka. Opisywał w nich pejzaże, codzienną krzątaninę, domowy spokój, miłość. Poezji wyznaczał rolę ocalania od zapomnienia tych ulotnych chwil.
ŻAGARY: PROGRAM, GRUPA, PRZEDSTAWICIELE, CZASOPISMO
Żagary, grupa literacka działająca w Wilnie 1931-1934. Wydawała czasopismo Żagary. Miesięcznik idącego Wilna poświęcony sztuce, początkowo jako bezpłatny dodatek do konserwatywnego dziennika Słowo, następnie do Kuriera Wileńskiego pt. Piony. Po połączeniu się z miesięcznikiem literackim Smuga w 1933 pismo powróciło do pierwotnej nazwy Żagary.
Do komitetu redakcyjnego należeli m.in.: T. Bujnicki, A. Gołubiew, J. Zagórski, H. Dembiński, C. Miłosz, J. Putrament, A. Rymkiewicz. Pismo opowiadało się za ideologią umiarkowanie lewicową, postulowało literaturę podejmującą zagadnienia społeczno-polityczne i etyczne.
Pozostawało w opozycji zarówno do Skamandra, jak krakowskiej Awangardy, choć pisarze związani z Żagarami korzystali z niektórych jej dokonań. W twórczości żagarystów przeważał katastrofizm, poczucie kryzysu współczesnego świata i jego krytyka w duchu społecznej sprawiedliwości. W ich poetyce awangardyzm łączył się z elementami klasycyzmu, symbolizmu, groteski i ekspresjonistycznego fantazjotwórstwa. Założenia programowe grupy: nawiązania do katastrofizmu (w przekonaniu o końcu świata i kryzysie istniejącego świata i jego ideologii. Wpływa to na symboliczno – wizyjne przedstawienie świata w poezji), dekadentyzmu, poczucie zagrożenia. Twórcy grupy powracają do romantyzmu i symbolizmu. Tonacja wierszy rodzi lęk, z intuicyjnego przewidywania katastrofy. Wpływy romantycznego wizjonerstwa.
Scintilla