T E R M I N Y - PSYCH. SPEC.
Blindismy - charakterystyczne formy zachowania u osób niewidomych przejawiające się w: I. kategoria wykonywania określonych niepotrzebnych czynności ruchu - tiki, pozy, gesty). II. kategoria nie wykonywania ruchów które są potrzebne w danej sytuacji.
Chromosomopatie lub zaburzenia metaboliczne - zaburzenia na dużo lub za malo chromosomów, promieniowanie rtg. lub zanieczyszczenia ekologiczne oraz komórkowa przemiana materii - podlozu genetycznym prowadzące do uposledzenia umyslowego (za niewłaściwy metabolizm, fenyloketonuria).
Czynności kognitywne - czyli czynności umysłowe, zwane też czynnościami poznawczymi, rozpatrywane w psychologii z dwojakiego punktu widzenia; na podstawie koncepcji J. Piageta oraz z punktu widzenia procesów informacyjnych, od których zalezy nabywanie informacji, ich magazynowanie i przetwarzanie, odgrywają one istotną rolę w mysleniu i rozwiązywaniu problemów.
Daktylografia - mowa palcowa - forma porozumiewania się oparta na odpowiednich układach palców jednej lub obydwu dłoni. Metoda ta przestrzega reguł gramatycznych. Połączenie metody migowej z palcową - to język migany.
Dyspraksja - niezdarność - brak koordynacji ruchów całego ciała, nie wyczuwają nacisku dłoni itp.
Embriopatia - czynniki w okresie rozwoju plodowego, uszkadzające układ nerwowy płodu (czynniki prenatalne).
Fonogesty - umowne ruchy jednej lub drugiej dłoni - wykonywane na wysokości twarzy osoby mówiącej. Fonogesty uzupełniają niewidoczne ruchy artykulacyjne. Nie zastępują one mówienia, ale pomagają w odczytywaniu mowy z ust nadawcy.
Gametopatia - czynniki działające przed poczęciem, uszkadzające komórki rozrodcze rodziców tzw gamety.
Głuchota preningwalna - gdy uszkodzenie wystąpiło przed okresem nabycia mowy ustnej,
Głuchota interningwalna - gdy dziecko zaczęło uczyć się mowy, ale nie opanowało jeszcze całego systemu symboli słownych i związków międzywyrazowych, tworzących strukturę gramatyczną języka,
Głuchota postningwalna - uszkodzenie słuchu nastąpiło po opanowaniu mowy. Osoby z tym uszkodzeniem określa się również - jako ogłuchłe,
Hiperaktywność - zespół trwałego niepokoju i nieuwagi, który rozpoczyna się we wczesnym dzieciństwie. Dzieci te są niespokojnee, mają trudności w kontrolowaniu swojego zachowania, szczególnie w sytuacji siedzenia, stania, jedzenia. Istotą tego zaburzenia jest deficyt uwagi.
Kulturowe - Środowiskowe upośledzenie umyslowe - nieodpowiednie warunki środowiskowe itd., diagnoza oparta na 3 kryteriach: lekki stopień, brak uchwytnej patologii mózgu, występowanie u ojca lub matki i u conajmniej jednego spośród rodzeństwa.
Metoda migowa - ideograficzna - polega na porozumiewaniu się przy pomocy umownych znaków migowych, określających dane pojęcie (osoby, rzeczy, zjawiska itp.). Jej cechą jest specyficzna struktura gramatyczna bez zakończeń fleksyjnych. Niebezpieczeństwo jej stosowania - pozostanie na poziomie konkretno - obrazowym.
Metoda kombinowana - składa się na nią stosowanie w procesie porozumiewania się - mowy ustnej w formie graficznej lub dźwiękowej, alfabetu palcowego i znaków migowych. Stosuje się ją w zasadzie w klasach starszych.
Metoda totalnej komunikacji - uwzględnia również wszelkie drogi porozumiewania się (migowy, palcowy, mowa ustna) - od samego początku dziecko komunikuje się tak jak chce.
Metoda oralna - ustna - wykorzystuje różne drogi kontaktu z uczniem prowadzące do opanowania przez niego mowy ustnej:
Metoda nauczania preskryptywnego - tzw. nauczanie na receptę. Czynności rozbija się na proste sekwencje i uczenie czynności , które mają na celu: cel behawioralny - tzn. wymierne zachowanie, które można opisać. Instrukcje podaje się w sposób jasny, czytelny i prosty.
Mózgowe porażenie dzieci.
MPD - definicja - przewlekle nie postępujące zaburzenia czynności będącego w rozwoju OUN, a zwłaszcza ośrodkowego neuronu ruchowego, powstałe w wyniku uszkodzeń mózgu w okresie ciąży, porodu, lub w okresie okołoporodowym (Michałowicz).
MPD - występuje z częstotliwością 1,5 - 3 /100 dzieci, a czynniki ryzyka, czyli takie, które zwiększają prawdopodobieństwo wystąpienia zaburzenia związane są najczęściej z okresem okołoporodowym i prenatalnym (około 60%). Do czynników tych należą: niedotlenienie spowodowane np. nieprawidłowościami dotyczącymi łożyska, pępowiny, niewydolności krążenia u matki, ciężki poród, wcześniactwo, niska waga urodzeniowa, choroby matki (wirusowe, bakteryjne zatrucie ciążowe, cukrzyca itp.). Czynnikiem ryzyka jest też zły stan ogólny dziecka po urodzeniu - stan określany wg. skali Apgar - 5 funkcji - akcja serca, oddychanie, zabarwienie skóry, napięcie mięśniowe, reakcje obronne.
Normalizacja - jest to proces mający na celu stworzenie osobom z niepełnosprawnością normalnych warunków życia w tak szerokim zakresie, na ile to jest możliwe (do zwiększenia autonomii osób z niepełnosprawnością).
Niepełnosprawność - prof St. Kowalik - predyspozycja wywołująca powstawanie sytuacji problemowych, które mogą być odczuwane przez osoby z niepełnosprawnością jako ich problemy życiowe.
NZOR - Nieorganiczny Zespół Opóźnienia Rozwoju - nabyty po urodzeniu - złe warunki do prawidłowego rozwoju (upośledzenie - środowiskowe, kulturowe).
Ortodydaktyka - zajmuje się wypracowaniem metod nauczania osób z niepełnosprawnością.
Pedagogika specjalna - nauka o nauczaniu i wychowaniu osób z niepełnosprawnością, odbiegających od normy psychicznej lub fizycznej (J. Sowa).
Pedagogika specjalna - (działy) - tyflopedagogika, surdopedagogika, ped. terapeutyczna, ped. resocjalizacyjna, ped. osób z niepełnosprawnością intelektualną.
Ped. terapeutyczna - dział pedagogiki specjalnej - (pedagogika ledcznicza) - zajmuje się nauczaniem i wychowaniem osób przewlwkle chorych z odmiennością somatyczną i uszkodzonym narządem ruchu (porażeniem mózgowym dziecięcym - nie zawsze).
Ped. resocjalizacyjna - dział pedagogiki specjalnej - zajmuje się osobami, które w zachowaniu odbiegają od przyjętych norm.
Ped. osób z niepełnosprawnością intelektualną - dział pedagogiki specjalnej - zajmuje się nauczaniem i wychowaniem osób z niepełnosprawnością intelektualną (OLIGOFRENO PEDAGOGIKA - niezbyt trafna nazwa).
Perinatalne - czynniki działające w czasie porodu.
Postnatalne - czynniki działające po urodzeniu dziecka.
Program Oregoński - dla dzieci niewidomych i słabo widzących od urodzenia do 6-tego roku życia - rehabilitacja. Większość dzieci niewidomych przechodzi przez te same etapy i sekwencje rozwoju. Konieczne są modyfikacje środowiska Program składa się z: podręczniki konsultantów tego programu, dokonuje się inwentarza kompetencji i umiejętności, zestaw ćwiczeń określony w programie.
Rehabilitacja - wg. Kowalika - to udzielenie pomocy w: zmniejszaniu wielkości predyspozycji wywołujących powstawanie sytuacji problemowych; likwidowanie lub redukowanie sytuacji problemowych; ograniczanie i modyfikowanie odczuwanych procesów życiowych. Rehab. dotyczy: osób z niepełnosprawnością ruchową, przewlekle chorych i chorych psychicznie. Doroszewski - przywracanie czci i honoru.
Rehab. - rodzaje - lecznicza, ruchowa, społeczna, zawodowa, pedagogiczna.
Rehab. lecznicza - ukierunkowana na wykorzystanie biologicznych metod oddziaływania na osobę z dysfunkcją organizmu w celu poprawy jego stanu zdrowia lub ograniczenia somatycznych urazów ciała.
Rehab. ruchowa - jest to uczestnictwo osób z niepełnosprawnością w różnych formach zajęć ruchowych - fizykoterapia.
Rehab. społeczna - przywracanie możliwości normalnego sposobu życia w naturalnym środowisku lub ludziom z niepełnosprawnością poprzez stymulowanie ich do aktywnego uczestnictwa w życiu społecznym - grupy samopomocowe.
Rehab. zawodowa - przygotowanie osób z niepełnosprawnością do zawodu (terapia zajęciowa, terapia pracy chronionej),
Rehab. pedagogiczna - proces nauczania dostosowany do możliwości i ograniczeń osób z niepełnosprawnością.
Rewalidacja - proces kształtowania u niepełnosprawnego dziecka sprawności niezbędnych do samodzielnego życia w społeczeństwie. Dotyczy osób z niepełnosprawnością intelektu, niewidomych, niesłyszących itp.
Somatyczne - czynniki wywołujące infekcje, zatrucia, urazy.
Surdopedagogika - dział pedagogiki specjalnej - zajmuje się nauczaniem i wychowaniem osób niesłyszączych i niedosłyszących.
Tyflopedagogika - dział pedagogiki specjalnej - zajmuje się nauczaniem i wychowaniem osób niewidomych , ociemniałych i niedowidzących.
Typ spastyczny - około 70% - uszkodzenie układu piramidowego, czharakteryzuje się: zwiększonym napięciem mięśniowym, wzmożenie odruchów, zakłócenie precyzji i koordynacji ruchów, czasami - zakłócenia mowy. MPD
Typ atetotyczny - około 10% - zmiany w układzie poza piramidowym.MPD
Typ ataktyczny - móżdżkowy - powiązany z uszkodzeniem móżdżku (około 5%). MPD
Wyobrażenia surogatowe (zastępcze) - wg. M. Grzegorzewskiej - kompensacja braku wzroku odbywa się na zasadzie strukturalnego połączenia dotyku i zmysłu kinestetycznego ze słuchem o węchem. W ten sposób tworzą się zespoły dotykowo-kinestetyczno- słuchowo-wzrokowe. Na skutek braku danych wzrokowych słowa są często nieadekwatne do rzeczywistości. Powoduje to tworzenie się tzw. wrażeń surogatowych - stanowią one substytuty psychiczne, tych treści poznawczych, które są niedostępne (częściowo lub zupełnie), a odgrywają ważną rolę w kształtowaniu wyobrażeń i pojęć, Kryterium treści - dotyczące stosunków przestrzennych, dotyczące światła i barwy.
Zasady rewalidacji - z akceptacji. z pomocy, z indywidualizacji, z terapii pedagogicznej, z współpracy z rodzicami.
sara2881